Là kỳ họp giữa năm, lại chỉ dành một ngày để thảo luận về kinh tế - xã hội, giữa bối cảnh trong nước và khu vực có nhiều biến động nên các giải pháp ứng phó với tình hình mới được đại biểu Quốc hội đề cập sớm và khá thẳng thắn. Trong 47 phát biểu tại nghị trường ngày 2/6, hầu hết các đại biểu đều nhấn mạnh kinh tế Việt Nam phải bằng mọi cách chấm dứt sự phụ thuộc vào các nước lớn.
Gây được sự chú ý trong những phần phát biểu đầu tiên là Chủ tịch Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam - Vũ Tiến Lộc. Nhận định Quốc hội họp trong bối cảnh đặc biệt khi TPP vào nước rút, hiệp định thương mại tự do Việt Nam- EU sắp đi đến hồi kết, Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép tại vùng biển Việt Nam, vị đại biểu tỉnh Thái Bình cho rằng Việt Nam đang đứng trước yêu cầu đổi mới về kinh tế, trong đó, mấu chốt là đưa ra các giải pháp nhằm giảm bớt sự lệ thuộc vào Trung Quốc. Đề xuất của ông Lộc bắt nguồn từ thực tế Việt Nam nhập nhiều nguồn nguyên nhiên liệu rẻ của Trung Quốc. Đơn cử, tỷ trọng nhập của nguồn phụ liệu dệt may, công trình thủy điện lên đến 50%. “Trung Quốc chỉ chiếm 10% thị trường xuất khẩu của ta nhưng lại là thị trường rau qủa lớn nhất của Việt Nam”, ông Lộc nói.
Theo vị đại biểu này, giá các mặt hàng Việt Nam xuất sang Trung Quốc “rất rẻ mạt”, chỉ bằng một phần mười so với các nước phương Tây nhưng Việt Nam vẫn phải chấp nhận vì hàng rào thuế quan của nhiều nước như Âu Mỹ còn cao. Bởi vậy, nhiệm vụ cần làm là đa dạng hóa đầu ra cho các các nông sản Việt Nam tại các thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng như Mỹ, Nhật, Hàn Quốc…. “Đây là việc cần làm, là lối ra cho nền kinh tế để tránh tình trạng bỏ trứng vào một giỏ như hiện nay”, ông Lộc kiến nghị.
Đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) cũng nêu ra băn khoăn trước tình trạng các dự án lớn đều rơi vào nhà thầu Trung Quốc. "Chúng tôi không hiểu làm sao 90% dự án điện, 80% dự án giao thông đều rơi vào nhà thầu Trung Quốc. Do giá rẻ chăng? Nếu rẻ như vậy mà đúng tiến độ chất lượng thì tuyệt vời nhưng ngược lại giá thành thì tăng lên, khi đưa vào bàn giao sử dụng thì chất lượng đi xuống", ông cho biết. Do đó, ông Lê Nam đề nghị Chính phủ cũng nên quan tâm tới những yếu tố này trong điều hành.
Dù căng thẳng biển Đông leo thang, các đại biểu cho rằng không nên quá lo ngại trước ảnh hưởng giao thương hai nước Việt Trung. Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc phân tích, Việt Nam nhập nhiều mặt hàng của Trung Quốc nhưng hoạt động giao thương của Việt Nam là nguồn thu chính với nhiều tỉnh nghèo của nước này. Đây là thị trường mà Trung Quốc không thể bỏ qua, thậm chí theo ông Lộc có thể là một lợi thế kinh tế khi ta ở gần nước lớn như Trung Quốc. "Việc duy trì quan hệ bình thường là cần thiết. Sẽ tiếp tục lên án để yêu cầu rút giàn khoan nhưng cần khẳng định mọi hoạt động bài xích, phá hoại giao thương giữa 2 bên là thất sách, ảnh hưởng lâu dài đến kinh tế Việt Nam”, Đại biểu Lộc tái khẳng định.
Không riêng ông Vũ Tiến Lộc, hầu hết các đại biểu trình bày sáng 2/6 đều nhấn mạnh kinh tế Việt Nam phải bằng mọi cách chấm dứt sự phụ thuộc vào các nước lớn. Đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) đề xuất Chính phủ cần có biện pháp chủ động tìm kiếm các hình thức xuất nhập khẩu mới, đề phòng Trung Quốc gây sức ép về kinh tế, buộc chúng ta phải nhượng bộ.
|
Trao đổi thêm về quan hệ thương mại với Trung Quốc, Bộ trưởng Công Thương - Vũ Huy Hoàng nhận định nước này hiện là đối tác quan trọng, với giá trị nhập khẩu khoảng 10 tỷ đôla, tương đương 9% tổng kim ngạch hàng xuất của Việt Nam trong năm 2013. Trong khi đó, 23% hàng hóa nhập khẩu của nền kinh tế cũng đến từ Trung Quốc. “Chúng ta đang nhập siêu từ Trung Quốc. Nhưng từ nhiều năm trước đây Chính phủ đã có nhiều biện pháp cải thiện cán cân thương mại. Trong bối cảnh hiện nay, nhiệm vụ này cần gắt gao hơn”, ông Hoàng khẳng định |
Đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) đề xuất Chính phủ cần có biện pháp chủ động tìm kiếm các hình thức xuất nhập khẩu mới, đề phòng Trung Quốc gây sức ép về kinh tế, buộc chúng ta phải nhượng bộ. Còn Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) lại thẳng thắn cho rằng, việc hoạt động ngoại thương chủ yếu nhờ các doanh nghiệp FDI như hiện nay bộc lộ sự kém bền vững của thành tích xuất siêu. "Khi mối giao thương với Trung Quốc gặp khó, cần trợ giúp nông dân tìm kiếm thị trường thay thế, chú trọng đầu tư sản xuất hàng hóa, không để lệ thuộc quá mức vào nước láng giềng", ông Đồng nói.
Đại biểu Đỗ Văn Đương (TP HCM) đề nghị trong Nghị quyết tới đây, Quốc hội cần có nội dung tăng cường phát triển nhiều hơn nữa cho lực lượng kiểm ngư và có chính sách thu hút các nguồn lực hỗ trợ ngư dân, bảo vệ ngư trường, phát triển hải sản. "Nên kêu gọi công nhân không có việc làm đi học nghề đánh bắt hải sản. Ngân hàng nên cho vay hỗ trợ ngư dân ưu đãi nhiều hơn, lâu hơn, đến trực tiếp từng địa chỉ chủ tàu, cấm qua trung gian còn doanh nghiệp hãy bày tỏ lòng yêu nước khi hợp tác làm ăn với ngư dân", ông Đương nêu kiến nghị.
Đại biểu Đỗ Văn Đương cho rằng cần dành nhiều nguồn lực hơn cho lực lượng kiểm ngư.
Trước đó, trong phần phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết Chính phủ đã gửi đến đại biểu xin ý kiến phương án bảo đảm ngân sách năm 2013, với khoản tiền dự kiến dành 16.000 tỷ đồng chi cho cảnh sát biển, lực lượng kiểm ngư và hỗ trợ cho ngư dân đánh bắt xa bờ. "Đây là một vấn đề rất lớn sẽ được Quốc hội thảo luận và quyết định trong kỳ họp này, đáp ứng tình hình thực tế đặt ra trong bảo vệ chủ quyền, biển đảo của Việt Nam", bà nhận định.
Ngoài các biện pháp này, Đại biểu Vũ Viết Ngoạn (Khánh Hòa) đề xuất cần tranh thủ sự ủng hộ đồng tình của thế giới. Thực tế cho thấy, chỉ số CDS (trái phiếu 5 năm, phản ánh mức độ rủi ro của trái phiếu Chính phủ Việt Nam trên quốc tế) đã giảm mạnh từ trên 480 điểm hồi tháng 10/2011 xuống 260 điểm cuối 2013. Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cũng nói thêm, từ cuối tháng 4 đến nay, chỉ số này vẫn liên tục ổn định. "Chứng minh các nhà đầu tư vẫn dành lòng tin vào thị trường Việt Nam. Chính nghĩa sẽ không bao giờ đơn độc, Việt Nam đã và sẽ không bao giờ đơn độc”, ông Ngoạn khẳng định.
Kết thúc phiên làm việc, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, hầu hết các vị đại biểu đều đồng tình với kết quả kinh tế xã hội năm 2013 và những tháng đầu năm 2014. "Riêng các mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu chưa cần phải thay đổi nhưng cơ chế chính sách và công tác quản lý điều hành cần đổi mới để biến thách thức thành thời cơ, sớm đưa nền kinh tế giảm phụ thuộc vào bên ngoài", bà Ngân cho biết.
|
Trao đổi với báo giới bên hành lang Quốc hội về môi trường đầu tư của Việt Nam sau những vụ biểu tình quá khích vừa qua, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng, điều cần làm lúc này là phải cải thiện lại hình ảnh của Việt Nam để các quốc gia, nhà đầu tư nước ngoài hiểu vụ việc vừa qua chỉ là cố đáng tiếc do lòng yêu nước bị một số kẻ lợi dụng kích động. Bộ trưởng khẳng định, nhìn chung con người Việt Nam rất nhân hậu, đất nước an toàn, chính trị ổn định và trên hết luôn coi trọng thu hút đầu tư nước ngoài. “Chính phủ từ trung ương tới địa phương, các bộ ngành phải có cách để triển khai để nhà đầu tư cảm thấy an toàn khi đi trên đường phố cũng như học chứ không nơm nớp lo sợ bị tấn công”, ông Vinh nói. Ngoài ra, theo Bộ trưởng Vinh, cần có giải pháp đánh giá lại thiệt hại, hỗ trợ hợp lý và cần thiết đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Các doanh nghiệp nước ngoài đang nhìn vào hành xử của các địa phương, bộ ngành để đánh giá môi trường đầu tư của Việt Nam. “Ngay khi mới xảy ra vụ việc tôi đã nói chúng ta không phân biệt đối xử, những nhà đầu tư, người lao động Trung Quốc hợp pháp của Việt Nam. Bảo vệ môi trường đầu tư của Việt Nam cũng chính là bảo vệ nhà máy của mình, công ăn việc làm của mình, cho tương lai của đất nước Việt Nam”, ông Vinh khẳng định |
Hoàng Lan - Thanh Lan