Ngôi nhà của ông Nelson Mandela tại làng Qunu, Nam Phi, là nơi vị cựu tổng thống dưỡng già sau khi nghỉ hưu. Ảnh: AFP
Trong ngôi làng đẹp như tranh vẽ, với những túp lều tròn truyền thống, những người già cúi đầu và cất giọng trầm ấm khi nhắc đến người anh hùng dành cả đời đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc apartheid, người "vừa trở về với tổ tiên".
Ở đây không có những đám đông vỡ òa cảm xúc và nhảy múa hát hò mừng sinh nhật lần thứ 95 của ông như ở Johannesburg, cũng không có những buổi cầu nguyện suốt đêm khi ông bị bệnh.
Ở quê ông, nơi nhìn ra những ngọn đồi và thung lũng Eastern Cape, nơi Mandela có một tuổi thơ thanh bình và hạnh phúc, những ngày này vẫn rất yên tĩnh.
"Chúng tôi đang để tang, ông xứng đáng nhận được sự tôn kính lớn nhất từ chúng tôi. Chúng tôi kính trọng ông khi ông còn sống và chúng tôi sẽ tiếp tục kính trọng ông kể cả khi ông đã mất đi", Mfundo Mtirara, cháu trai và sống gần với nhà cũ của Mandela, nói.
Mtirara đã trải qua một nhiệm vụ khó khăn là thông báo về cái chết của ông Mandela cho những người họ hàng. "Một con người vĩ đại đã ra đi, chúng tôi rất buồn, mặc dù chúng tôi biết ngày này sẽ đến", Mtirana nói.
Thị trấn sẽ tổ chức lễ tưởng niệm cho nhà lãnh đạo đáng kính, được gọi bằng tên gia tộc là Madiba, trong tuần sau.
Mtirara nói một phái đoàn của làng, bao gồm Dalindyebo, tộc trưởng của gia tộc Thembu của Mandela, hôm nay sẽ đến Johannesburg để gặp mặt gia đình ông Mandela và bàn về kế hoạch chôn cất.
Tại khu nhà mà Mandela xây dựng sau khi ông được ra tù năm 1990, có những binh sĩ quân đội và cảnh sát đứng gác. Con đường đông đúc gần nhà ông đã được đóng cửa để chuẩn bị cho các lãnh đạo và những người nổi tiếng dự kiến sẽ đổ về làng quê này.
Bên đường, những ông già ngậm tẩu thuốc thỉnh thoảng lại nói chuyện với nhau về sự ra đi của Mandiba.
"Ông ấy được tổ tiên gửi đến với làng quê chúng tôi, bây giờ ông ấy lại về với họ", ông Albert Njokweni nói.
"Người đàn ông đó đã sống một cuộc sống dài và gian khó, nhưng sự gian khó mang đến cho chúng tôi tự do. Bây giờ là lúc để ông được yên nghỉ trong lòng người dân".
"Tôi không nghĩ rằng ngôi làng này sẽ không bao giờ có được một người nữa như ông. Chúng tôi rất tự hào vì quê hương chúng tôi có ông", Njokweni nói thêm.
Ở thị trấn Mthantha gần đó, nơi Mandela cắp sách đến trường và có một bảo tàng về ông, cờ được treo rủ và các bức ảnh của ông được treo ở nhiều nơi.
Một siêu thị ở địa phương treo một tấm ảnh lớn về biểu tượng chống chủ nghĩa apartheid với dòng chữ: "Hãy yên nghỉ Nelson Mandela. Người là một huyền thoại, một người cha và là người lãnh đạo của tất cả chúng ta".
Mặc dù là một người mang tầm ảnh hưởng tới toàn thế giới và phải trải qua nhiều năm trong nhà tù ở đảo Robben nhưng Mandela luôn gắn bó với cội rễ của mình.
Ông một lần từng xuất hiện trước phiên tòa xét xử mình trong bộ trang phục của bộ tộc Xhosa, dòng dõi mà ông luôn tự hào. Với tư cách là một con người tự do sau 27 năm trong tù, ông trở về quê hương Qunu để thăm mộ của cha mẹ và các con ông được chôn ở nghĩa trang gia đình.
Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma tuyên bố 10 ngày quốc tang dành cho ông Mandela. Thi thể ông sẽ được quàn tại Pretoria trong ba ngày, sau đó sẽ được chôn cất ở Qunu vào ngày 15/12. Những người dân quê ông nói rằng ngày đó sẽ là ngày đau buồn nhất với họ.
Vũ Hà