Nhắc đến New Zealand, người ta nghĩ đến những cảnh núi rừng hung vĩ với hệ động thực vật phong phú, những trái cheery và kiwi ngon tuyệt, những người dân thân thiện và hiền hòa với nền văn hóa bản địa Maori độc đáo. Đây còn là đất nước có nền giáo dục tiên tiến.
Với tôi, New Zealand còn là vùng đất của những con người thay đổi thế giới. Mặc dù chỉ với 4,5 triệu dân và hơn 150 năm lịch sử, nhưng đất nước này đã sản sinh ra những con người tiên phong của thế giới.
Ai là người đầu tiên trên thế giới chinh phục được nóc nhà của thế giới - đỉnh Everest? Quốc gia nào đầu tiên trên thế giới cho phép phụ nữ có quyền bầu cử đầy đủ? Ai là cha đẻ của vật lý hạt nhân - nhờ đó mà nhân loại có một cuộc cách mạng về hạt nhân và ứng dụng của nó trong y học và sinh học, hóa học, vật lý và năng lượng
Câu trả lời của 3 câu hỏi trên là nẳm ở những tờ tiền New Zealand.
5 NZ Dollar
Mặt trước của tờ 5 NZ Dollar là ông Edmund Hillary - nhà leo núi đầu tiên chinh phục đỉnh Everest, người được vinh danh là 1 trong 100 người có ảnh hưởng nhất của nhân loại trong thế kỷ 20. Trên thế giới, ngoài vua và nữ hoàng, ông Edmund Hillary là một trong những người hiếm hoi được in hình trên đồng tiền quốc gia khi còn sống. Ông là người đầu tiên trên thế giới đã chinh phục đến 3 điểm quan trọng của trái đất, bao gồm Nam cực, Bắc cực và đỉnh Everest.
Nhiều người nhầm tưởng góc trái là đỉnh Everest, nơi gắn bó với tên tuổi của ông Edmund Hillary. Nhưng thật ra đó là là đỉnh Coo k- đỉnh cao nhất ở New Zealand với phong cảnh tuyệt đẹp và gắn liền với bộ phim Chúa tể những chiếc nhẫn. Đỉnh Cook là một trong những nơi yêu thích nhất của Edmund Hillary. Để vinh danh đóng góp của ông, người ta đã đặt một tượng đồng cao bằng người thật.
Sau khi chinh phục thành công đỉnh Everest, Edmund Hillary đã dành trọn phần lớn cuộc đời để giúp đỡ người Sherpa của Nepal, thông qua quỹ Himalaya Trust do chính ông sáng lập. Nhờ những nỗ lực không mệt mỏi của ông mà nhiều trường học và bệnh viện được xây dựng ở Nepal.
10 NZ Dollar
Tuần qua, tôi có xem qua một lá thư của em bé gái 9 tuổi gửi cho tổng thống Mỹ Barack Obama, để hỏi tại sao không in hình phụ nữ lên tờ 20 đôla và đã được tổng thống hồi âm.
Tôi cũng thắc mắc là ngoài Nữ hoàng Anh, có bao nhiêu người phụ nữ xuất hiện trên đồng tiền quốc gia. Câu trả lời là rất hiếm mặc dù sự đóng góp của phụ nữ cho nhân loại không hề nhỏ.
New Zealand là một trong số ít quốc gia có phụ nữ trên đồng tiền quốc gia. Mặt trước của tờ 10 dollar là bà Kate Sheppard. Bà đã đấu tranh cho quyền lợi bình đẳng của phụ nữ (bao gồm quyền bầu cử, và độc lập tài chính) và giúp New Zealand trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới mà phụ nữ được quyền bầu cử phổ thông. Sự đấu tranh của bà đã truyền cảm hứng trên toàn thế giới, mà ngày nay có rất nhiều quốc gia công nhận quyền bầu cử của phụ nữ.
Bên cạnh hình của Kate Sheppard là hoa trà trắng, một biểu tượng cho quyền bầu cử bình đẳng của New Zealand.
Ngày nay, cựu thủ tướng New Zealand Helen Clark đóng góp vào sự phát triển của thế giới thông qua chương trình phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP). Thế giới đang mong chờ người phụ nữ đầu tiên nắm giữ cương vị Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc. Là đất nước của những con người tiên phong, New Zealand có quyền hy vọng về đều này.
100 NZ Dollar
Khi học vật lý lớp 12 về vật lý hạt nhân, cô giáo của tôi trích dẫn một câu nói hài hước của ngài Ernest Rutherford: “Sự thay đổi lớn nhất trong cuộc đời của tôi là một nhà vật lý hạt nhân nhận giải Nobel về hóa học”.
Ông Ernest Rutherford là cha đẻ của vật lý hạt nhân, là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất. Bên cạnh chân dung của ông là huy chương Nobel năm 1908. Ông đã dành trọn cuộc đời cho khoa học hạt nhân và tậm tụy qua hàng nghìn thí nghiệm, để xây dựng nền móng vững chắc cho mô hình nguyên tử. Nhờ những cống hiến vĩ đại của ông mà thế giới đã hiểu biết hơn về hạt nhân, tạo tiền đề cho cuộc cách mạng về vật lý và hóa học về hạt nhân.
Tên của ông được đặt ở nguyên tố hóa học 104 (rutherfordium), các phòng thí nghiệm, công trình kiến trức, giải thưởng khoa học, trường học trên khắp thế giới.
Những người xuất hiện trên tiền tệ là vị vua, nữ hoàng, chính trị gia và anh hùng dân tộc. Tuy nhiên, New Zealand lại vinh danh nhà leo núi, nhà hoạt động xã hội và nhà khoa học trên tiền tệ quốc gia. Họ đại diện cho những lĩnh vực khác nhau và là niềm cảm hứng cho nhiều thế hệ.
Từ 31/3 đến 20/4, Đại sứ quán New Zealand tại Việt Nam và báo VnExpress tổ chức cuộc thi "New Zealand - Chân trời mới 2015". Người dự thi có thể tự do mô tả cảm nhận của mình về đất nước này một cách sáng tạo thông qua các chủ đề mở như con người, văn hóa, ẩm thực, cảnh vật... Giải nhất của cuộc thi là chuyến du lịch trọn gói dành cho hai người tới quốc gia này. Độc giả gửi bài dự thi tại đây. Các câu hỏi liên quan đến cuộc thi xin gửi về nguoivietvnexpress@gmail.com hoặc điện thoại: 0123.888.0123 - số lẻ 4542.
Dương Minh Tiến