Các loại quạt dùng pin năng lượng mặt trời gần đây được bán rộng rãi trên các trang thương mại điện tử, các cửa hàng bán thiết bị năng lượng mặt trời, cũng như các khu "chợ trời". Mẫu quạt đa dạng về thiết kế, chủng loại, tính năng và mức giá. Quan sát tại một số cửa hàng bán thiết bị điện, các mẫu quạt cỡ nhỏ, pin từ 5.000 mAh kết nối với bộ pin năng lượng mặt trời, có giá từ 200.000 đồng. Các mẫu lớn tương tự quạt cây thông thường, giá từ 700.000 đến 3 triệu đồng, tùy theo công suất và tính năng.
Một số mẫu quạt cây (trái) và quạt cầm tay mini (phải) đang được bán trên thị trường.
Lê Vũ, chủ một cửa hàng thiết bị điện trên đường Cách mạng tháng Tám (quận 10) cho biết, giá bán một bộ quạt chủ yếu tùy thuộc vào giá của tấm pin năng lượng mặt trời. "Chẳng hạn, một bộ quạt có giá 500.000 đồng, tấm pin năng lượng mặt trời đã chiếm gần 4/5 giá, tức là khoảng 350.000 đồng tới 370.000 đồng. Giá chiếc quạt khi bán riêng chỉ ở mức 70.000 đồng tới 150.000 đồng", anh Vũ giải thích.
Đối với các loại quạt mini, thiết kế và thông số tính năng không khác nhiều so với quạt tích điện thông thường. Chúng gồm một motor điện một chiều cỡ nhỏ, bo mạch điều khiển và pin trữ điện. Quạt được trang bị cổng kết nối với pin năng lượng mặt trời cùng bo mạch riêng làm nhiệm vụ quản lý việc sạc pin. Một số mẫu còn tích hợp tấm pin năng lượng lên quạt để dễ sử dụng hơn, nhưng loại này thường có công suất thấp, chỉ sử dụng trong 2 đến 3 tiếng.
Bên trong động cơ của một chiếc quạt cây dùng điện năng lượng mặt trời.
Các mẫu quạt lớn hơn có thiết kế tương tự các loại quạt hộp, quạt cây thông thường. Tuy nhiên, thay vì dùng động cơ điện xoay chiều, chúng dùng động cơ điện một chiều. Bên trong trang bị viên pin từ 10.000 mAh - 30.000 mAh tùy theo kích thước và công suất, hoặc dùng ắc-quy rời. Thiết bị đi kèm dây cáp để kết nối với tấm pin năng lượng mặt trời và bộ sạc để sạc bằng điện lưới trong trường hợp không có nắng.
Việc lắp ráp và vận hành quạt khá dễ dàng, chỉ cần chọn vị trí gắn tấm pin để đón ánh nắng, sau đó kết nối với bộ quạt. Tuy nhiên, do đặc thù quạt và tấm pin tách rời, việc di chuyển thiết bị có thể gặp nhiều khó khăn, thậm chí là gây phiền phức.
Theo anh Ngô Thu, một chuyên gia về điện mặt trời, tương tự đèn năng lượng mặt trời, bộ phận quan trọng nhất của các loại quạt này là tấm pin thu năng lượng từ ánh sáng mặt trời. Anh Thu cho rằng người dùng không nên mua quạt năng lượng có giá vài trăm nghìn đồng, bởi chúng nhiều khả năng sử dụng các tấm pin chất lượng kém, hiệu suất thu điện thấp, hiệu suất sử dụng giảm nhanh sau thời gian ngắn và gây ô nhiễm môi trường.
Viên pin trữ điện đóng vai trò quan trọng do nó ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian sử dụng quạt. Anh Hữu Bình, kỹ thuật viên của một công ty kinh doanh đèn năng lượng mặt trời tại TP HCM, cho rằng các mẫu quạt giá rẻ có thể dùng pin không rõ nguồn gốc, không được kiểm định chất lượng, dùng nguyên liệu chất lượng kém. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro, như thời gian sử dụng nhanh, quạt chạy chậm, hoạt động chập chờn, thậm chí là các nguy cơ về cháy nổ.
Một số người thừa nhận quạt dùng pin năng lượng mặt trời chỉ cho một số mục đích nhất định, chứ không đạt hiệu quả về kinh tế hay tiết kiệm điện. Trong trường hợp của anh Trung, anh thừa nhận số tiền hai triệu đồng cho hai chiếc quạt, anh có thể dùng để trả tiền điện, bởi hóa đơn mỗi tháng cho việc dùng quạt truyền thống không quá cao. Tuy nhiên, những chiếc quạt này có thể giải quyết được một số tình huống bất ngờ, như mất điện - vốn là điều thường xuyên xảy ra tại khu vực anh sinh sống. Trong khi đó, chị Thương cũng thừa nhận chiếc quạt chị mua chỉ dùng khi trong rẫy hoặc nơi xa nguồn điện. Còn khi về nhà, chị vẫn dùng quạt sử dụng điện lưới.
Trên các trang thương mại điện tử, phía dưới phần bình luận phản hồi về sản phẩm, nhiều ý kiến cũng cho biết hiệu quả sử dụng của quạt năng lượng mặt trời hạn chế. Một số người thừa nhận đã trả hàng hoặc vứt bỏ chiếc quạt sau thời gian ngắn sử dụng do công năng thấp, nhất là các mẫu giá vài trăm nghìn đồng.
Bảo Lâm