Tôi ngồi viết bài này vào một buổi sáng sớm của tháng 3 khi giá điện mới vừa được thức áp dụng. Trước khi bay đi Singapore tôi đã mua xăng cho chiếc xe hơi của mình với giá cao hơn. Không ít đồng nghiệp của tôi - những người làm trong ngành xuất bản, vốn thu nhập không cao - đã lắc đầu, lè lưỡi tiễn tôi lên máy bay khi nói rằng giá thực phẩm, thức ăn, kể cả bát phở, tô hủ tiếu sau Tết đều tăng dễ sợ. Là doanh nhân, nỗi lo của tôi và bao người khác là lạm phát năm 2010 sẽ như thế nào và chúng tôi phải đối phó ra sao?
Chúng ta đều biết rõ, khi lạm phát, tức chúng ta mất đi một phần (thậm chí có thể mất hết) tài sản. Dĩ nhiên khi giá cả tăng cao, lạm phát xảy ra thì sức mua của đồng tiền sẽ giảm. Chuyện lạm phát là khó tránh khỏi và là mối lo của lãnh đạo bất cứ quốc gia nào. Vấn đề là làm sao để kiểm soát và làm thế nào để tỷ lệ lạm phát dừng ở một con số.
 |
|
Khủng hoảng là cơ hội vàng để doanh nghiệp tái cơ cấu nguồn nhân lực. Ảnh minh họa: Hoàng Hà |
Theo dự báo của quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF, mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2010 này sẽ là 6% nhưng lạm phát có thể lên 2 con số. IMF cũng phân tích rằng một trong những nguyên nhân quan trọng của dự báo này là do tăng trưởng tín dụng mạnh. Giá cả hàng hóa trong nước cũng không thể tránh khỏi sự ảnh hưởng của việc tăng giá trên toàn thế giới nhất là từ các nước phát triển. Chính vì vậy các nhà lãnh đạo, các doanh nhân càng không thể không ngồi lại với nhau để nhìn nhận, đánh giá, phân tích, đưa ra các tình huống rủi ro, có biện pháp phòng ngừa, những hành động cần thiết mỗi ngày và nhất là khi có biến động bất thường. Tôi cũng chỉ đưa ra một vài ý kiến chủ quan của cá nhân mình.
Các doanh nhân nên thường xuyên theo dõi CLI, tức chỉ số giá sinh hoạt. Việc theo dõi giá cả sinh hoạt của một cá nhân so với thu nhập giúp mỗi nhà lãnh đạo đưa ra các nhận định và phương án kinh doanh đúng đắn nhất. CPI - tức chỉ số giá tiêu dùng cũng rất quan trọng. Đây là thước đo giá cả các hàng hóa được mua bởi người tiêu dùng thông thường. Chỉ số được này được nhắc đến nhiều nhất trong các báo cáo kinh tế của các chuyên gia cũng như của các cơ quan chính phủ. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, CPI tháng 2 vừa qua của Việt Nam ta đã tăng 1,96% so với tháng trước. Như vậy so với cùng kỳ năm ngoái, CPI đã tăng tới 8,46%.
Chỉ số PPI hay còn gọi là chỉ số giá sản xuất cũng rất đáng được quan tâm. Nó đặc biệt quan trọng với những doanh nghiệp tham gia sản xuất, gia công. Nhiều người đã nghiên cứu PPI để tính ra tương lai của CPI để có phương án phòng ngừa. Các chỉ số khác như chỉ số bán buôn, chỉ số hàng hóa được các nhà lãnh đạo trong các doanh nghiệp thương mại quan tâm hàng đầu. Cá nhân tôi thường xuyên theo dõi 2 chỉ số này khi làm lãnh đạo của một tập đoàn lớn và nghiệm thấy rằng đây là một thói quen rất tuyệt vời giúp mình đưa ra các quyết sách đúng đắn. Là doanh nhân bạn cũng không thể không quan tâm đến chỉ số PCEPI tức chỉ số chi phí tiêu dùng cá nhân. Chỉ số này cũng giúp bạn có những quyết định đúng trong việc sản xuất hàng hóa hay nhập hàng về kinh doanh.
Khi giá cả tăng cao, lãnh đạo doanh nghiệp cần tính toán lại một cách kỹ lưỡng các yếu cấu thành sản phẩm. Nếu chúng ta không tính hết, đính đủ, không dự đoán được mức độ lạm phát sẽ lâm vào tình cảnh lãi giả lỗ thật. Cũng nên lưu ý đến lãi suất ngân hàng. Có một số ngân hàng cho chúng ta vay tiền nhưng lãi suất để thả nổi chứ không cố định. Như vậy khi lãi suất chung tăng lên, hay khi họ thấy cần thiết chúng ta sẽ chịu một lãi suất mới cao hơn lãi suất ban đầu khi ta đến vay tiền. Việc tính toán tốt yếu tố lạm phát đặc biệt quan trọng trong việc định giá bán cũng như việc nhập hàng: số lượng, thời điểm, đại lý, nơi nhập và nơi bán…
Trong kinh doanh thu chi là rất quan trọng. Khi lạm phát cần thắt chặt thu chi, tiết kiệm tối đa. Nhiều doanh nghiệp thường đưa ra các kế hoạch cắt giảm như C10, C20 tức cắt giảm 10% hay 20% chi phí. Nếu có quyết định này các công ty thành viên trong tập đoàn hay các bộ phận của công ty (nếu công ty còn nhỏ) cần rà soát lại các khoản chi một cách cẩn trọng để cắt giảm. Đồng thời khi nhận được bản trình duyệt chi phí, lãnh đạo cấp trên sẽ tự động cắt đi 10 hay 20 phần trăm, tùy theo quyết định tại thời điểm đó của lãnh đạo cao nhất của tổng công ty.
Việc rà soát lại nhân sự hơn bao giờ hết trở nên quan trọng. Đây là thời điểm rất tốt để doanh nghiệp có điều kiện và “cơ hội” rà soát lại mức độ hiệu quả làm việc của từng cá nhân. Mỗi cá nhân bị coi là “thừa” hay làm việc kém hiệu quả đều nên được xem xét và có phương án xử lý. Có thể tranh thủ lúc này cho đi đào tạo những cán bộ cần đào tạo hay tái đào tạo. Những cán bộ vừa kém chuyên môn, tinh thần trách nhiệm không tốt, thái độ và tinh thần thường xuyên có vấn đề nên đưa vào nhóm xem xét cắt giảm nhân sự. Việc cắt giảm nhân sự trong những thời điểm khó khăn cũng có thể áp dụng theo chính sách C, tức cắt giảm như đã trình bày ở trên.
Giá cả lên cao cũng là cơ hội tuyệt vời để có được những nhân sự cao cấp hay cán bộ giỏi. Không ít tập đoàn tranh thủ lúc này để “chiêu hiền đãi sỹ”. Không hiếm các doanh nghiệp cũng tranh thủ lúc này để mời các chuyên gia về đào tạo. Việc đào tạo và chuẩn bị lực lượng cho “cuộc chiến đấu mới” rất quan trọng. Việc làm này giúp không ít doanh nghiệp hoán đổi vị trí ngay sau khi kết thúc khủng hoảng. Lúc lạm phát các doanh nhân tranh thủ học và trau dồi kiến thức. Cũng không phải tình cờ mà trong lúc khó khăn về kinh doanh sách là mặt hàng hiếm hoi bán rất chạy.
Một nhóm các doanh nhân đã rất thông minh và sáng suốt tranh thủ kiếm tiền khi lạm phát. Tôi đã từng có may mắn đọc cuốn sách rất rất hay của Peter Schiff “Miếng bánh ngon bị bỏ quên - Kiếm lời từ khủng hoảng tài chính”. Người được mệnh danh là Mr DOOM này đã tranh thủ lạm phát và khủng hoảng để kiếm và dạy cho mọi người kiếm và kiếm được nhiều tiền. Cũng nhờ đọc được những bí quyết này mà không ít doanh nghiệp trên thế giới (và cả ở Việt Nam) đã thu được những khoản tiền lớn trong lúc đa phần các doanh nghiệp khác chết đứng chết ngồi.
Chúng ta đang ở vào tháng 3 năm 2010. Một bài toán quan trọng cần giải quyết là cán cân thanh toán. Lạm phát và cán cân thanh toán luôn đi song hành như anh chị em sinh đôi. Việc nới lỏng chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa trong chương trình kích thích kinh tế đã gián tiếp đẩy nhập khẩu gia tăng, làm thâm hụt cán cân thương mại và có thể gây ảnh hưởng không tốt đến niềm tin của các nhà đầu tư đối với Việt Nam chúng ta. Tuy nhiên khi giá ngoại tệ lên cao sẽ giúp xuất khẩu phát triển mạnh. Mỗi doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ về loại hình kinh doanh của mình để có những quyết sách đúng.
Nguyễn Mạnh Hùng
Bài viết cùng tác giả: Xem tại đây