Mạnh Vãn Chu (phải) ngồi bên cạnh người phiên dịch trong phiên điều trần yêu cầu tại ngoại ở tòa án bang British Columbia tại Vancouver, Canada hôm 7/12. Ảnh: AFP.
"Các chuyến thăm và trao đổi cấp cao với phía Trung Quốc có thể sẽ đóng băng sâu", Reuters hôm nay dẫn lời ông David Mulroney, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc nhiệm kỳ 2009 - 2012 dự đoán. "Khả năng thảo luận về tự do thương mại cũng sẽ tạm ngưng một thời gian. Nhưng chúng ta sẽ phải chấp nhận. Đó là cái giá của việc đối phó với một quốc gia như Trung Quốc".
Canada bắt bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính kiêm phó chủ tịch hội đồng quản trị của tập đoàn Huawei, tại Vancouver hôm 1/12. Bộ Tư pháp Canada cho biết vụ bắt giữ được thực hiện theo yêu cầu của Mỹ với cáo buộc bà Mạnh đã che giấu mối quan hệ giữa Huawei và một công ty bán thiết bị cho Iran bất chấp lệnh trừng phạt. Nếu bị dẫn độ tới Mỹ, bà Mạnh sẽ đối mặt với tội danh "âm mưu lừa đảo nhiều tổ chức tài chính" có mức án lên tới 30 năm tù.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lạc Ngọc Thành ngày 8/12 đã triệu đại sứ Canada tại Bắc Kinh để trao công hàm phản đối. Theo ông Lạc, việc Canada bắt bà Mạnh theo yêu cầu của Mỹ khi bà này đang chờ bay nối chuyến ở Vancouver là vi phạm nghiêm trọng quyền lợi hợp pháp.
"Trung Quốc kiên quyết kêu gọi Canada trả tự do ngay lập tức và nghiêm túc bảo vệ quyền hợp pháp của người bị bắt, nếu không Canada sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho những hậu quả nghiêm trọng liên đới", ông Lạc nói.
Tờ Nhân dân Nhật báo cũng đăng bài viết với hàm ý Trung Quốc không muốn gây rắc rối nhưng sẽ không ngại làm vậy khi cần thiết và tuyên bố không nên đánh giá thấp quyết tâm của Trung Quốc trong sự việc này.
Trong khi đó, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Canada tái khẳng định tuyên bố của Ngoại trưởng Chrystia Freeland về tầm quan trọng và giá trị của mối quan hệ giữa hai nước, đồng thời cho biết đại sứ Canada tại Bắc Kinh đảm bảo cung cấp các quyền tiếp cận và hỗ trợ lãnh sự cho bà Mạnh. Phản ứng trước sự việc, Thủ tướng Justin Trudeau nhắc lại mối quan hệ tốt đẹp giữa hai chính phủ.
Giám đốc tài chính Huawei bị bắt vào đúng ngày Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Trung Quốc gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Argentina để bàn về các biện pháp "giảm nhiệt" cuộc chiến tranh thương mại.
Thông tin về vụ bắt giữ làm rúng động thị trường chứng khoán và gây phản ứng mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Đại diện của tập đoàn Huawei cho biết tập đoàn "tự tin rằng hệ thống pháp luật Canada và Mỹ sẽ đi đến kết luận đúng đắn", đồng thời khẳng định tập đoàn tuân thủ tất cả luật hiện hành.
An Hồng