Chiều 21/8, lãnh đạo UBND quận Đồ Sơn cho biết chính quyền và công an quận đang làm việc với phụ huynh và nhóm Bông hồng đen để làm rõ các vấn đề pháp lý xung quanh sự việc nhóm này xét nghiệm máu, lấy vân tay của một số học sinh trên địa bàn mà không thông báo.
Khoảng 10h ngày 18/8, người dân và công an phường Hải Sơn ập vào nhà số 44 đường Nguyễn Hữu Cầu, phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn phát hiện một nhóm người đang xét nghiệm máu và lấy vân tay của một số học sinh.
Căn nhà số 44 Nguyễn Hữu Cầu, nơi nhóm Bông hồng đen tổ chức lấy máu xét nghiệm và vân tay. Ảnh: Xuân Hoa
"Qua theo dõi, chúng tôi phát hiện con mình trao đổi với một phụ nữ về việc lấy máu xét nghiệm và vân tay. Mỗi cháu đến làm sẽ được nhóm này trả 100.000 đồng một người, giới thiệu thêm người thì được trả 25.000 đồng", chị Hường, phụ huynh có con mới 13 tuổi được nhóm này mời đến làm xét nghiệm, cho biết. Lo ngại con gặp nguy hiểm, chị Hường cùng một số người đã theo dõi và báo công an.
UBND phường Hải Sơn đã mời nhóm người này đến trụ sở để làm rõ. Qua xác minh, đây là nhóm hoạt động cộng đồng có tên Bông hồng đen do bà Đinh Thị Út làm nhóm trưởng với 6 thành viên, được Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI) hỗ trợ kinh phí. Nhóm thực hiện hoạt động tư vấn, xét nghiệm HIV, đánh giá kiến thức và truyền thông tác hại, nguy cơ ma túy, sức khỏe tâm thần.
Theo đại diện SCDI, do quy định bảo mật thông tin khách hàng nên nhóm đã không hỏi và không xem giấy tờ người đến xét nghiệm. Có trường hợp khách hàng không nói thật tên nếu phát hiện ra có HIV, do vậy việc lấy dấu vân tay (lăn tay) là để xác định chính xác danh tính.
Thành viên nhóm Bông hồng đen - Cầu vồng đen tại trụ sở UBND phường Hải Sơn. Ảnh: Xuân Hoa
Theo CDC Hải Phòng, từ ngày 1/1 đến 17/8, nhóm đã tư vấn, xét nghiệm sàng lọc HIV cho 200 người và làm xét nghiệm cho 4 người. Ngoài ra, một số học sinh mới 13 tuổi được mời đến lấy máu xét nghiệm nhưng chưa kịp thực hiện thì bị phụ huynh và công an phát hiện.
"Việc xét nghiệm máu, lấy vân tay của học sinh dưới 16 tuổi là sai", ông Lưu Đình Dũng, Chủ tịch UBND phường Hải Sơn khẳng định. Theo Luật Phòng chống HIV/AIDS, việc xét nghiệm HIV đối với người dưới 15 tuổi chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ. Do vậy, phường đã đình chỉ hoạt động và yêu cầu nhóm cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến hoạt động tại đây.
Nhóm Bông hồng đen dùng bộ test nhanh xét nghiệm máu
Sở Y tế Hải Phòng cho hay nhóm Bông hồng đen là một trong 6 nhóm hợp tác với Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI) để truyền thông phòng, chống HIV/AIDS, tư vấn và xét nghiệm sàng lọc HIV tại cộng đồng. Những người mà nhóm hướng tới là từ 16 đến 24 tuổi.
Theo Sở Y tế, việc học sinh tự nguyện đến nhóm Bông Hồng Đen nghe tư vấn về phòng, chống HIV, làm xét nghiệm sàng lọc HIV trong cộng đồng là một hoạt động tốt, giúp các em chủ động phòng, tránh hay điều trị kịp thời HIV, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030.
Khi làm xét nghiệm HIV tại cộng đồng, nhóm Bông hồng đen dùng bộ test nhanh sử dụng một lần, không có nguy cơ lây nhiễm. Người lấy mẫu sẽ dùng đầu kim rất nhỏ, bấm vào đầu ngón tay người làm để xét nghiệm. Sở Y tế Hải Phòng cho rằng do không có văn bản quy định không được lấy máu xét nghiệm sàng lọc HIV tại cộng đồng. Vì vậy nhóm Bông hồng đen hay các nhóm cộng đồng khác hoàn toàn có thể thực hiện được.
Sở Y tế cho hay, việc nhóm này chi 100.000 đồng/người đến làm xét nghiệm HIV và 25.000 đồng nếu giới thiệu người khác đến làm xét nghiệm là không mới, được nhiều dự án phòng chống HIV/AIDS áp dụng. Tuy nhiên quá trình triển khai dự án, nhóm chưa báo cáo với cơ quan chức năng và xét nghiệm cho một số học sinh mới 13 tuổi.
Đại diện SCDI ở Hải Phòng cho biết những người trong nhóm Bông hồng đen - Cầu vồng đen đều được tập huấn tư vấn, làm xét nghiệm HIV. "Các nhóm hỗ trợ cộng đồng như này đã hoạt động từ 10 năm nay, tuân thủ chặt Luật phòng chống HIV/AIDS và có nhiều đóng góp cho xã hội", người đại diện giải thích. Tuy nhiên, vị này cũng thừa nhận "trong quá trình tiếp cận khách hàng đã có một số khâu chưa đúng" và đang phối hợp cơ quan chức năng để làm rõ.
SCDI là tổ chức phi lợi nhuận, được thành lập bởi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, hoạt động từ năm 2010 với mục tiêu tạo môi trường thuận lợi, cải thiện điều kiện thể chất, tâm lý xã hội, kinh tế cho người nghiện ma túy, người nhiễm HIV, đồng tính, chuyển giới, phạm nhân, trẻ mồ côi, người vô gia cư.
Lê Tân