"Tôi không còn thiết sống nữa", bệnh nhân, nay 51 tuổi, nhớ lại lúc nhận tin ung thư. Quả thận duy nhất của ông nay có bướu phát triển dạng ung thư tế bào thận. Để có thể giữ được quả thận, bác sĩ tại Bến Tre khuyên ông đến TP HCM điều trị.
Ba năm trước ông thường xuyên mệt mỏi, chán ăn, tiểu ít, sụt cân không rõ nguyên nhân. Khi khám, ông bất ngờ khi biết chỉ có một quả thận, bác sĩ cho hay là tình trạng bẩm sinh đồng thời ghi nhận suy thận giai đoạn cuối phải chạy thận chu kỳ 3 tuần một lần.
Ngày 20/3, TS.BS Phạm Phú Phát, Trưởng Khoa Niệu A, Bệnh viện Bình Dân, cho biết người bệnh có bướu ở 1/3 giữa mặt trước thận độc nhất, kích thước khoảng 20x20 mm. Chức năng thận đã suy giảm và cần lọc máu định kỳ nhưng ông vẫn đi tiểu được khoảng hơn một lít mỗi ngày. Thận bài tiết được nước tiểu giúp đào thải các chất điện giải, duy trì sự cân bằng bên trong cơ thể, hỗ trợ điều hòa tim mạch, duy trì huyết áp bình thường.
"Người bệnh chỉ có một quả thận, chúng tôi cân nhắc, tính toán rất kỹ để vừa loại bỏ bướu tránh di căn và giữ cho chức năng thận không bị suy giảm thêm", bác sĩ Phát nói.
Các bác sĩ hội chẩn, quyết định chụp cắt lớp điện toán (MSCT) có cản quang để chẩn đoán định vị bướu và phân bổ mạch máu của thận lẫn bướu. Bệnh nhân được lọc máu ngay sau khi thực hiện kỹ thuật này để tránh nguy cơ thuốc cản quang làm tình trạng suy thận trầm trọng hơn. Dựa trên kết quả xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu học, các bác sĩ phẫu thuật nội soi cắt bướu bảo tồn phần thận lành còn lại cho người bệnh.
Kỹ thuật cắt bướu bảo tồn thận cho người bệnh ung thư thận có bướu thận khu trú được Bệnh viện Bình Dân thực hiện từ năm 2009. Kỹ thuật này ngày càng hoàn thiện, có thể xử lý bướu lớn, phát triển phức tạp.
Theo bác sĩ Phát, áp dụng phương pháp này ở bệnh nhân trên là một quyết định khó khăn và kíp mổ phải chịu áp lực cao để bảo tồn quả thận độc nhất. Nếu cắt bỏ thận, bác sĩ sẽ phẫu thuật dễ dàng hơn nhưng ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người bệnh, bởi không còn giữ được khả năng lọc máu và chức năng bài tiết nước tiểu. Từ đó, người bệnh dễ rối loạn tim mạch, huyết áp, dễ bị phù, khó phát hiện bất thường sức khỏe hơn do không quan sát được nước tiểu. Khi cắt bỏ thận, cơ hội được ghép thận về sau cũng hẹp hơn.
Sau khoảng 2,5 giờ phẫu thuật nội soi, các bác sĩ đã cắt bướu thận, bảo tồn thận thành công cho người bệnh. Ê kíp sử dụng kỹ thuật không kẹp cuống thận trong lúc cắt bướu để giảm thời gian thiếu máu nóng nuôi thận, tránh ảnh hưởng chức năng thận. Kỹ thuật này đòi hỏi các bác sĩ phải có kỹ năng và kinh nghiệm phẫu thuật cao, thao tác cũng khó khăn hơn.
Người bệnh hồi phục nhanh sau mổ, ăn uống được vào ngày thứ nhất và xuất viện vào ngày thứ 5. "Tôi cảm thấy khỏe hơn, có năng lượng sống hơn", bệnh nhân nói, ngày 20/3.
Bác sĩ thăm khám bệnh nhân trước khi xuất viện sau mổ. Ảnh: Trần Nhung
Thận độc nhất là tình trạng người sinh ra chỉ có một bên thận hoặc đã cắt bỏ một thận, đã hiến thận. Như người đàn ông trên là tình trạng bẩm sinh. Tỷ lệ người có thận độc nhất khoảng 1/1.000 và thường gặp ở nam hơn nữ. Thận độc nhất vẫn hoạt động tăng cường và thực hiện 75% chức năng so với có hai thận. Khi có các vấn đề như chấn thương, ung thư thận, người có thận độc nhất nguy cơ cao mất hoàn toàn chức năng thận.
Người có một quả thận cần xây dựng lối sống và dinh dưỡng lành mạnh, sinh hoạt điều độ, theo dõi và kiểm tra sức khỏe, thực hiện xét nghiệm đánh giá chức năng thận định kỳ. Những trường hợp này cũng cần chú ý theo dõi huyết áp, vì một trong những chức năng của thận là điều hòa huyết áp. Khi chỉ có một thận, nguy cơ huyết áp tăng cao gây nhiều biến chứng sức khỏe. Người bẩm sinh chỉ có thận độc nhất hoặc mất thận từ khi còn nhỏ sẽ phải đối diện với nguy cơ thận mất dần chức năng và tăng huyết áp.
Lê Phương