Tại phiên đấu giá của Sotheby's New York vào 19h ngày 20/11 (sáng 21/11, giờ Hà Nội), Comedian (tiếng Việt: Diễn viên hài) của nghệ sĩ Italy Maurizio Cattelan có giá vượt xa mức dự kiến là một đến 1,5 triệu USD (khoảng 25-37 tỷ đồng).
Vượt qua sáu người tham gia đấu giá, doanh nhân gốc Trung Quốc Justin Sun - người sáng lập một nền tảng điện tử - đã thắng. Anh nhận được một quả chuối, cuộn băng keo, kèm giấy chứng nhận và hướng dẫn sắp đặt tác phẩm để thay thế mỗi khi chuối bị hỏng, theo Sotheby's. Doanh nhân cho biết Commedian "đại diện cho một hiện tượng văn hóa kết nối thế giới nghệ thuật''.
Tác phẩm "Comedian''. Ảnh: Sotheby's
Tác phẩm từng vướng tranh cãi về vấn đề bản quyền. Nguồn tin CNN cho biết năm 2022, nghệ sĩ Joe Morford cáo buộc Cattelan sao chép ý tưởng tác phẩm sắp đặt Banana & Orange (Chuối và cam) được ông thực hiện năm 2000. Sản phẩm của Morford gồm một quả chuối và một quả cam được dán bằng băng keo lên nền xanh lá cây.
Sau đó, Morford đệ đơn kiện Cattelan và đòi bồi thường 390.000 USD. Tuy nhiên luật sư của Cattelan nói ông Morford không có "bản quyền hợp lệ" với các thành phần của tác phẩm.
Tác phẩm Comedian gồm một quả chuối màu vàng, được dán lên tường bằng băng keo, do Maurizio Cattelan tạo ra năm 2019. Tác phẩm thuộc thể loại "conceptual art" này từng được phòng trưng bày nghệ thuật đương đại Perrotin giới thiệu đến công chúng tại trung tâm triển lãm Art Basel Miami Beach hồi tháng 12 cùng năm.
Comedian thuộc nhóm tác phẩm hiếm hoi không cần giới thiệu mà nhanh chóng bùng nổ thành một hiện tượng toàn cầu, lên trang bìa của The New York Post, gây tranh luận giữa các nhà phê bình và người xem. Hãng đấu giá nhận định sáng tác của Maurizio Cattelan trở thành sản phẩm nghệ thuật được bàn tán nhiều nhất của thế kỷ.
Ông Emmanuel Perrotin - người sáng lập Perrotin - cho biết tác phẩm có ba phiên bản. Hai bản từng được hai nhà sưu tập Pháp mua với mức 120.000 USD cách đây 5 năm. Mẫu còn lại có giá 150.000 USD, được bán cho một bảo tàng.
Ở những lần trưng bày trước, quả chuối được thay mới mỗi khi bị hỏng. Ông Emmanuel Perrotin nhận định sản phẩm là "biểu tượng của thương mại toàn cầu, một hình tượng hài hước kinh điển".
Năm 2023, ở triển lãm trưng bày 38 tác phẩm của nghệ sĩ tại ở Bảo tàng Nghệ thuật Leeum, Seoul, một sinh viên đã ăn quả chuối, sau đó lấy băng keo dán vỏ lên tường. Khi nhân viên bảo tàng yêu cầu giải thích hành động, cậu trả lời do ''bỏ bữa sáng và quá đói" và "phá hỏng tác phẩm nghệ thuật hiện đại cũng có thể coi là một loại hình nghệ thuật".
Trước đó vào năm 2019, tại trung tâm triển lãm Art Basel ở bảo tàng Galerie Perrotin, Miami, Mỹ, nghệ sĩ David Datuna cũng gỡ quả chuối khỏi tường và ăn chỉ vài phút sau khi tác phẩm bán được 120.000 USD.
Nghệ sĩ Maurizio Cattelan. Ảnh: Dilmos Milano
Maurizio Cattelan 64 tuổi, sinh tại Padua, Italy, hiện sống và làm việc ở New York, Mỹ. Ông là một trong những nghệ sĩ nổi tiếng cũng như gây tranh cãi nhất trong nghệ thuật đương đại. Nghệ sĩ thường lấy cảm hứng từ thế giới thực của con người và đồ vật để sáng tạo.
Ngoài Comedian, ông còn khiến dư luận xôn xao khi ra mắt chiếc bồn cầu làm từ vàng 18K, trị giá 4,8 triệu bảng, Nước Mỹ, từng được trưng bày tại triển lãm trong Cung điện Blenheim ở Woodstock (Anh).
Phương Linh