ZMapp là một phương pháp điều trị thử nghiệm bệnh do virus Ebola, được nghiên cứu và sản xuất tại Công ty Mapp Biopharmaceutical và LeafBio ở San Diego, Mỹ.
Các nhà nghiên cứu trước đó mới thử nghiệm phương pháp này trên khỉ và bắt đầu ứng dụng để điều trị cho người hồi đầu tháng này. Hai bệnh nhân là nhân viên y tế người Mỹ, đang được chăm sóc và phục hồi tại bệnh viện Đại học Emory, Atlanta, trong một phòng cách ly đặc biệt. Họ nhiễm virus Ebola trong thời gian làm việc ở Liberia.
ZMapp là phương pháp thử nghiệm và chưa được thừa nhận để thử nghiệm với cơ thể người. Các tác dụng phụ tiềm ẩn của nó vẫn chưa được biết đến. Ảnh minh họa: Reuters
Cơ chế điều trị của ZMapp
Dung dịch hỗn hợp thuốc ZMapp hợp nhất phương pháp điều trị Ebola MB-003 và ZMAb. MB0-003 được tạo ra từ phòng thí nghiệm của Mapp Biopharmaceutical, có thể bảo vệ khỉ khỏi tác động của Ebola với mức độ 100%, khi nó được áp dụng cho loài động vật này ngay sau khi chúng tiếp xúc với virus.
Nhờ ZMapp, tỷ lệ sống sót của khỉ là 100% trong một ngày sau khi tiếp xúc và 50% sau hai ngày. Theo các chuyên gia, ZMapp là giải pháp kết hợp các thành tố tốt nhất của hai phương pháp điều trị trên.
Các kháng thể có trong huyết thanh được lấy từ cơ thể chuột phơi nhiễm với Ebola, do đó loại thuốc này còn được biết đến như một hỗn hợp tạo thành từ ba kháng thể đơn dòng của chuột. Hệ miễn dịch của cơ thể có thể chống lại virus khi kháng thể của huyết thanh có mặt trong máu. Phương pháp này sẽ tạo ra một phản ứng miễn dịch nhân tạo với virus, và kháng thể được tạo ra từ phòng thí nghiệm sẽ chống lại nguy cơ lây nhiễm.
Kháng thể nhân tạo được tạo ra từ một giống cây thuốc lá ở Australia. Loại cây này được biến đổi đặc biệt để phù hợp với đặc tính điều trị, sau đó thu hoạch và nghiền thành hỗn hợp màu xanh lá được sử dụng trong huyết thanh. Cây thuốc lá có thể được trồng để tạo ra một số lượng lớn kháng thể cần cho phương pháp điều trị.
ZMApp được ứng dụng ở đâu
Theo các chuyên gia, kháng thể được tạo ra từ chi nhánh của Mapp Biopharmaceutical ở Kentucky và chỉ một số lượng nhỏ ZMapp được giữ lại ở Mỹ. Chi phí của quy trình chế tạo rất tốn kém và huyết thanh vẫn chỉ đang trong giai đoạn thử nghiệm.
Kent Brantly và Nancy Writebol là hai người đầu tiên được chữa trị bằng phương pháp này. Một linh mục người Tây Ban Nha có tên Miguel Pajares, 75 tuổi, sẽ trở thành bệnh nhân đầu tiên của châu Âu được điều trị bằng phương pháp thử nghiệm ZMapp. Miguel Pajare nhiễm virus Ebola trong thời gian có mặt tại Liberia.
ZMapp có phát huy tác dụng trên diện rộng được hay không
Các chuyên gia y tế cho biết, về mặt lý thuyết thì ZMapp có thể được sử dụng để chống lại đợt bùng phát dịch Ebola ở Tây Phi. Tuy nhiên, các quan chức khuyến cáo người dân rằng ngoại trừ hai bệnh nhân người Mỹ, chưa có hoạt động thử nghiệm nào trên cơ thể người được tiến hành với vaccine, và nó chưa được chứng minh là có thể sử dụng đối với người ở Bắc Mỹ hay bất kỳ nơi nào khác. Việc sản xuất đủ số lượng ZMapp để thử nghiệm cho người sẽ kéo dài trong ít nhất hai tháng.
Hai bệnh nhân Mỹ được tiếp cận với ZMapp như thế nào
Để họ tiếp cận với ZMapp, Cục quản lý Dược phẩm và Thực phẩm được cho là đã đẩy nhanh quy trình cần thiết để thông qua phương pháp điều trị với cơ thể người đối với thuốc thử nghiệm. Điều này có thể được thực hiện theo quy định "sử dụng ưu tiên", cho phép thuốc thử nghiệm được ứng dụng ngoài thử nghiệm lâm sàng.
Kent Brantly được nhận liều huyết thanh đầu tiên sau khi bị bệnh khoảng 9 ngày, thời gian tiếp cận phương pháp điều trị này của Nancy Writebol là từ 7-10 ngày sau khi phơi nhiễm với virus. Huyết thanh được chuyển đến bệnh viện ở Liberia, nơi Brantly và Writebol được điều trị.
ZMapp có an toàn không
Giới chuyên gia nhấn mạnh rằng, ZMapp chưa được thừa nhận để thử nghiệm với cơ thể người và các tác dụng phụ tiềm ẩn vẫn chưa được biết đến. Theo các bác sĩ chăm sóc cho Brantly và Writebol, tình hình của họ đã cải thiện kể từ khi điều trị bằng ZMapp. Tuy nhiên, chưa thể khẳng định mối liên hệ giữa sự cải thiện về sức khỏe của bệnh nhân với vaccine. Đây có thể là kết quả của cơ chế chống lại virus một cách tự nhiên của hệ miễn dịch.
Thùy Linh (Theo IB Times)