Trong khi đó, số gia đình người chồng học vấn cao hơn vợ chiếm gần 22%, nghiên cứu của Viện dân số Đại học Sư phạm Hoa Đông cho biết. Phần còn lại, 52,5% là các cặp có trình độ tương đương.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử thống kê, tỷ lệ phụ nữ học cao hơn chồng đã vượt qua số trường hợp ngược lại, phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong xã hội Trung Quốc.
Nghiên cứu vừa công bố hồi đầu tháng 2 đã tạo nên làn sóng tranh luận trên các nền tảng mạng xã hội. Những từ khóa liên quan đến nghiên cứu đã thu hút hơn 23 triệu lượt xem.
Đặc biệt, báo cáo đã chỉ ra mức độ học vấn tương đối ảnh hưởng đến quyết định sinh con. Phụ nữ học vấn cao hơn chồng có xu hướng ít sinh hơn một con.
Ảnh minh họa: Pexels
Người chủ trì nghiên cứu cho rằng xu hướng này xuất phát từ việc ngày càng nhiều phụ nữ Trung Quốc học lên cao. Từ năm 2009, số nữ sinh viên đã vượt nam giới ở cả bậc đại học và sau đại học, đảo ngược khoảng cách giới trong giáo dục, tương tự một số nước phương Tây.
Hiện chưa rõ liệu sự chênh lệch học vấn này có dẫn đến thay đổi về thu nhập giữa vợ chồng hay không.
Tuy nhiên, xu hướng này đã có tác động rõ rệt đến quyết định của các cặp vợ chồng. Khoảng cách học vấn giữa hai vợ chồng càng lớn, khả năng họ có từ hai con trở lên càng thấp.
Nghiên cứu ghi nhận đa số trường hợp vợ học vấn cao hơn chồng thường có quyền quyết định lớn hơn trong vấn đề sinh con. Điều này có thể do phụ nữ cho rằng họ chưa được bảo vệ đầy đủ trong vai trò truyền thống như phải gánh nhiều trách nhiệm gia đình và chăm sóc con cái.
"Cuộc sống của chúng tôi không chỉ xoay quanh hôn nhân và con cái", một người bình luận nhận hơn 1.400 lượt thích.
Trung Quốc đang tập trung khuyến khích giới trẻ kết hôn và sinh con, trong bối cảnh già hóa dân số nhanh chóng. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy cách hiệu quả nhất là thúc đẩy thay đổi xã hội thay vì chỉ đưa ra các quyền lợi kinh tế.
Nghiên cứu cho thấy bất bình đẳng giới trong gia đình ở Trung Quốc đã giảm dần trong những thập kỷ qua, ảnh hưởng rõ rệt đến quyết định sinh con. Tuy nhiên, khảo sát toàn quốc về gia đình Trung Quốc (CFPS) vẫn cho thấy phụ nữ vẫn gánh nhiều việc nhà hơn chồng, đặc biệt là chăm con, đưa đón trẻ đi học và giúp chúng làm bài tập.
Chuyên gia cho rằng để đạt mức sinh tối ưu, cần thúc đẩy bình đẳng giới và phân công lao động, kèm theo chính sách cụ thể.
Một số khu vực ở Trung Quốc đã ghi nhận tỷ lệ sinh tăng nhẹ trong năm ngoái nhưng các chuyên gia cảnh báo xu hướng giảm có thể tiếp tục về lâu dài.
Ngọc Ngân (Theo China Daily, Sixth Tone)