Ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Dân số Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, cho biết như trên tại Lễ phát động Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ nâng cao chất lượng dân số tại vùng mức sinh thấp, ngày 14/7.
Mức sinh của phụ nữ TP HCM năm trước đó là 1,48 và năm 2020 là 1,53. Những năm qua, thành phố luôn nằm trong nhóm những tỉnh thành có mức sinh thấp nhất cả nước. Hơn 20 năm qua, tỷ suất sinh của thành phố đều thấp hơn mức sinh thay thế mà Việt Nam đang duy trì (2-2,1 con trên một mẹ).
"Mức sinh thấp kéo dài để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt nguồn lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội", ông Trung nói.
Số người cao tuổi tại TP HCM đang chiếm tỷ lệ hơn 11%, trong khi những năm trước chưa tới 10%, chứng tỏ tốc độ già hóa dân số đang diễn ra khá nhanh. Về lâu dài, mức sinh thấp làm suy giảm nguồn nhân lực, đặc biệt là lao động trẻ, ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.
Phó giám đốc Sở Y tế TP HCM Nguyễn Hữu Hưng cho rằng trong bối cảnh mức sinh thấp và đang giảm ở mức cảnh báo, ngành dân số cần xem xét và điều chỉnh lại các hoạt động thích ứng với hiện tại, nỗ lực giải quyết tình trạng này. Nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của việc khám sức khỏe trước khi kết hôn, sàng lọc trước sinh, tăng cường chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con, góp phần cải thiện mức sinh của thành phố, kéo dài được thời kỳ cơ cấu dân số vàng, làm chậm lại quá trình già hóa dân số.
Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ nâng cao chất lượng dân số tại vùng mức sinh thấp triển khai tại 159 phường xã, kéo dài đến ngày 7/9. Mục tiêu là giúp người dân tiếp cận các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số có chất lượng, an toàn và hiệu quả. Chương trình cung cấp gói dịch vụ khám sức khỏe trước khi kết hôn, tầm soát chẩn đoán và điều trị bệnh tật trước sinh, tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM và các bệnh viện Từ Dũ, Hùng Vương, Bình Dân, dành cho mọi người dân có nhu cầu.
Một ca mổ sinh tại bệnh viện ở TP HCM. Ảnh: Lê Phương
Theo lãnh đạo Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, có nhiều lý do khiến phụ nữ TP HCM chọn sinh ít hoặc không sinh con như áp lực công việc, gánh nặng kinh tế, mức chi phí của cuộc sống đô thị đắt đỏ, chi phí đầu tư nuôi dạy con cao, cần thời gian cho bản thân hơn... Một số người sợ mất việc, mất cơ hội thăng tiến khi sinh con, không đủ điều kiện chăm con tốt nhất.
"Giải quyết mức sinh thấp và già hóa dân số là một bài toán khó, không chỉ tại Việt Nam mà nhiều nước trên thế giới", ông Trung nói.
Những năm qua, ngành dân số đề xuất nhiều giải pháp khuyến sinh như miễn giảm viện phí trong lần sinh con thứ hai đối với người có hộ khẩu thường trú, tăng thời gian nghỉ thai sản bố và mẹ, hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần đối với các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, miễn giảm chi phí giáo dục trẻ em, thay đổi hình thức và thời gian trông trẻ mầm non, mẫu giáo... Tuy nhiên thực tế vẫn chưa nâng được tỷ suất sinh lên cao hơn.
Lê Phương