4h sáng, đoạn đường vài trăm mét trước cổng chợ bến cá phường Nghi Thủy (thị xã Cửa Lò, Nghệ An) bắt đầu nhộn nhịp khi nhân công tại các lò nướng cá nhóm lửa.
Mỗi bếp nướng cá dài hơn một mét, do một người phụ trách.
Nguồn cá được chủ lò chọn tại bến khi tàu cập bờ mỗi sáng. Chị Thọ, một thương lái cho hay, bình quân mỗi ngày bán trên 5-8 tạ cá tươi cho chủ lò và khách mua để nướng, trong đó cá thu trắng chiếm hơn một nửa.
Khách du lịch muốn mua cá tươi nướng có thể chọn tại cửa hàng nằm ven biển hoặc bến. Giá mỗi kg cá thu trắng 200.000 đồng, cá thu đen 170.000 đồng.
Cá được rửa rạch hết tiết qua nhiều lần nước để khi nướng sẽ không bị đen.
Thời gian nướng mỗi mẻ cá thu là 10 đến 12 phút. Với các loại như cá trích, nục, cồi, lỗ cổ thì 20 đến 30 phút. "Muốn cá chín đúng thời gian thì nhiệt từ bếp phải đều, nếu than cháy to quá sẽ làm cá dễ bị cháy, than kém khiến lâu chín và màu cá không được đẹp", chị Hòa phụ trách bếp nướng nói.
Cá chín sẽ được gắp lên phản tre, nhóm nhân công khác sẽ phết lớp dầu ăn lên nhằm cho miếng cá thêm đẹp và béo.
Nhân công trực tiếp ngồi tại lò nướng hầu hết là nữ. "Phải bị mặt, đeo khẩu trang, đi tất vì nóng. Chỉ vài mẻ là ướt đẫm mồ hôi nhưng lâu cũng quen dần", chị Lê Thị Thơm (33 tuổi, trú phường Nghi Thủy) nói và cho hay từ 4h đến 6h mỗi người nướng được gần một tạ, nhận được 200.000 đồng tiền công.
Hàng trăm lái buôn có mặt tại lò nướng để gom hàng chở đi bán. Một số lái buôn đưa cá tươi tới lò thuê nướng, một số khác thì mua trực tiếp cá đã được các chủ lò nướng sẵn. Giữa lái buôn và chủ lò tin tưởng nhau nên họ giao dịch rất nhanh, tiền cũng được chủ lò ghi sổ để thanh toán vào lúc khác mà không cần trả ngay khi giao nhận hàng.
Cá thu trắng đã nướng khi vận chuyển về tới chợ giá dao động 300.000-350.000 mỗi kg hoặc cao hơn tùy vào trọng lượng; cá trích và cá nục 80.000 đồng; cá lỗ cố 100.000 đồng mỗi kg.
Nằm ven biển, phường Nghi Thủy có trên 20 hộ gia đình chuyên làm nghề nướng cá, trong đó 4 hộ thuê nhân công thời vụ. Bình quân mỗi ngày các lò nướng tiêu thụ trên 5 tấn cá các loại đưa đi khắp các chợ trong tỉnh và phục vụ khách du lịch làm quà.