Kính viễn vọng James Webb cất cánh thành công. Video: NASA
Kính viễn vọng trị giá 10 tỷ USD cất cánh trên lưng tên lửa Ariane 5 từ cảng vũ trụ của châu Âu ở vùng Guiana thuộc Pháp vào 19h20 ngày 25/12 theo giờ Hà Nội. Khoảng nửa tiếng sau khi rời bệ phóng, kính viễn vọng James Webb của NASA tách thành công khỏi tên lửa Ariane 5 và mở tấm pin mặt trời, bắt đầu hành trình dài một tháng tới quỹ đạo quanh điểm Lagrange 2 giữa Trái Đất và Mặt Trời, cách hành tinh của chúng ta 1,6 triệu km.
Kính Webb đã trải qua nhiều năm trì hoãn vì đại dịch và thách thức kỹ thuật. Tuy nhiên, đài quan sát thiên văn mạnh và phức tạp nhất thế giới sẽ trả lời những câu hỏi về hệ Mặt Trời, nghiên cứu ngoại hành tinh theo phương pháp mới và quan sát vũ trụ sâu hơn. Webb sẽ xem xét khí quyển của ngoại hành tinh có thể ở được và tiếp tục tìm kiếm dấu vết của sự sống bên ngoài Trái Đất.
Kính viễn vọng kế nhiệm kính Hubble trang bị gương rộng 6,5 mét, cho phép thu thập nhiều ánh sáng hơn từ các vật thể trong không gian. Gương càng thu được nhiều ánh sáng, hình ảnh kính viễn vọng quan sát càng chi tiết.
Kính Webb tách khỏi tên lửa đẩy. Video: NASA
Chiếc gương bao gồm 18 mảnh hình lục giác mạ vàng, mỗi mảnh rộng 1,32 mét. Đây là chiếc gương lớn nhất mà NASA từng chế tạo, nhưng kích thước của nó cũng trở thành vấn đề nan giải. Chiếc gương to đến mức không thể đặt vừa trong tên lửa. Vì vậy, các chuyên gia của NASA thiết kế kính viễn vọng dưới dạng nhiều bộ phận chuyển động có thể gập lại theo kiểu origami và đặt vừa trong không gian rộng 5 m để chuẩn bị phóng. Webb sẽ đóng vai trò như cỗ máy thám hiểm quan sát theo bước sóng hồng ngoại, phát hiện ánh sáng mà con người không thể nhìn thấy và hé lộ những khu vực còn ẩn giấu của vũ trụ, theo NASA.
Hoạt động căng thẳng nhất khi kính Webb tới đích là mở tấm chắn nhiệt, dự kiến diễn ra vào tuần đầu sau khi phóng. Hệ thống tấm chắn nhiệt gồm 140 cơ cấu nhả, 70 khớp bản lề, 400 ròng rọc, 90 dây cáp và 9 motor, tất cả đều cần hoạt động đúng cách để căng 5 tấm màng mỏng. Việc triển khai 18 mảnh gương cũng khó khăn không kém. Để kính Webb hoạt động đúng như dự kiến, bề mặt gương phải thật phẳng với độ chính xác cỡ 150 nanomet.
Từ năm 2004, hàng nghìn nhà khoa học, kỹ thuật viên và kỹ sư từ 14 nước đã dành 40 triệu giờ để chế tạo kính viễn vọng. Kính Webb bao gồm thiết bị từ Cơ quan Vũ trụ Canada và Cơ quan Vũ trụ châu Âu.
Nếu tất cả theo đúng kế hoạch, cần khoảng 6 tháng để tất cả hệ thống và thiết bị của Webb hoạt động đúng nhịp. Đài quan sát sẽ bắt đầu hoạt động khoa học từ mùa hè năm 2022. Webb sẽ trải qua ít nhất 5 năm tiếp theo để quan sát vũ trụ, đóng góp vào vô số dự án của các nhà khoa học trên khắp thế giới.
An Khang (Theo Space/CNN)