Cảnh sát sau đó xác minh nạn nhân tên Zhou Mei, đến từ Trung Quốc và những kẻ bắt cóc cùng quốc tịch. Đó là vụ bắt cóc mới nhất liên quan đến công dân Trung Quốc đại lục tại Philippines.
Gần như tất cả vụ bắt cóc đều liên quan trực tiếp tới các nhà vận hành cờ bạc nước ngoài ở Philippines, thường gọi là Pogo. Pogo hoạt động chủ yếu ở quốc gia Đông Nam Á này để phục vụ cho con bạc Trung Quốc, nơi cờ bạc bị cấm.
Tập đoàn giải trí và cá cược Philippines (Pagcor) được cấp phép Pogo sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte nhậm chức năm 2016. Chính quyền Duterte kỳ vọng sẽ thu hàng tỷ peso tiền thuế từ các casino và công ty cờ bạc trực tuyến. Tuy nhiên, tham vọng đó biến Philippines trở thành địa bàn mới cho các hoạt động trái phép.
"Philippines đang trở thành chốn thiên đường cho tội phạm và các tổ chức tội phạm Trung Quốc", Teresita Ang-See, chủ tịch Phong trào Lập lại Yên bình và Trật tự, tổ chức giám sát tội phạm, nói.
Có 67 vụ bắt cóc liên quan tới cờ bạc kể từ 2017, hầu hết là nạn nhân Trung Quốc, theo Nhóm chống bắt cóc thuộc Cảnh sát Quốc gia Philippines. Nhưng Ang-See cho rằng số nạn nhân có thể nhiều hơn.
"Trước đây, chuyện này diễn ra hàng tháng hoặc mỗi hai tháng, sau đó hàng tuần hoặc hai tuần. Còn bây giờ, 2-3 vụ liên quan tới người Trung Quốc xảy ra mỗi ngày ở đại đô thị Manila", ông nói.
Nạn nhân thường là mục tiêu của các âm mưu lừa đảo, dụ dỗ đến Philippines đánh bạc trong casino hoặc làm nhân viên Pogo. Họ thường được cho vay tiền đánh bạc, đổi lại, người cho vay lấy một phần tiền thắng. Nếu chơi thua, họ bị bắt cóc và chỉ được thả khi người thân trả tiền chuộc.
Theo truyền thông địa phương, vài nhân viên Pogo muốn nghỉ việc hay đến công ty khác làm cũng bị bắt cóc. Những kẻ giả danh cảnh sát Philippines được cho là giúp đỡ tội phạm Trung Quốc thực hiện hành vi này.
Nhiều nạn nhân được giải cứu từ chối hợp tác với chính quyền. Zhou Mei, người bị bắt ở Makati, là nhân viên Pogo. Cô xuất hiện sau vài ngày bị bắt cóc nhưng từ chối trả lời cảnh sát.
Ban chống bắt cóc phải đào tạo thêm nhân viên để đối phó số vụ gia tăng. Ang-See nói cảnh sát cũng phải phối hợp với cộng đồng gốc Hoa ở Philippines, khiến "nhu cầu phiên dịch viên tiếng Trung trở nên cấp thiết".
Nhân viên chia bài thu chip trên bàn roulette trong một casino tại thành phố Pasay, Đại đô thị Manila, Philippines, tháng 3/2015. Ảnh: Reuters.
Hồi tháng 8, Bắc Kinh ra tuyên bố mạnh mẽ, kêu gọi Manila phạt Pogo cũng như các casino ngược đãi, sử dụng lao động Trung Quốc bất hợp pháp. Tuy nhiên, vấn đề là Pogo đóng góp cho nền kinh tế Philippines. Theo Pagcor, Pogo chiếm 6,1 tỷ peso (118 triệu USD) trong tổng doanh thu 67,85 tỷ peso của cơ quan này năm ngoái.
Philippines đối mặt ba vấn đề lớn khi xử lý các vụ tội phạm này. Thứ nhất, có hàng chục hoặc hàng trăm Pogo ngầm, xuất hiện trong đêm và hoạt động không phép, không đóng góp doanh thu cho chính quyền. Thứ hai, lao động Trung Quốc không khai báo gia tăng. Thứ ba là phản ứng yếu ớt, thiếu phối hợp giữa các cơ quan chính phủ.
Không ai biết chắc chắn có bao nhiêu Pogo. Trong phiên điều trần về cờ bạc và giải trí do ủy ban quốc hội tổ chức đầu tháng 12, Pagcor cho biết có 72 Pogo được cấp phép, 49 trong số đó đang hoạt động. Cục doanh thu nội địa (BIR) nói rằng chỉ 10 trong 49 công ty này đóng thuế nhượng quyền.
Chuyên gia phân tích kinh doanh Rey Gamboa của tờ Philippine Star cho biết dù Pagcor tuyên bố thu nhiều tỷ peso từ Pogo trong hai năm qua, Bộ Tài chính Philippines cho biết nhiều công ty nắm giấy phép Pogo không đóng thuế thu nhập của nhân viên. Ước tính doanh thu bị mất lên tới hàng tỷ peso.
Tháng trước, nghị sĩ Joey Salceda tuyên bố ít nhất 100 Pogo hoạt động trái phép, trong khi tờ Philippine Daily Inquirer hồi tháng 10 đưa tin chính quyền đã triệt phá 200 ổ cờ bạc trái phép trong năm nay.
4 tuần trước, Duterte nói rằng tất cả Pogo phải được công nhận và trả thuế đầy đủ, nếu không ông sẽ bắn họ bằng một viên đạn. "Tôi cho các bạn ít nhất ba ngày, thế là quá đủ", ông nói.
Nhưng dường như không có gì thay đổi. Bất chấp nỗ lực của chính quyền, Pogo rõ ràng có khả năng mọc lên ở bất cứ đâu.
"Những kẻ này đến, tìm môi giới, thuê địa điểm, mở sòng bạc và vận hành không phép", Thượng nghị sĩ Sherwin Gatchalian, Phó chủ tịch Ủy ban Thượng viện về các vấn đề kinh tế, nói.
"Tôi biết điều đó vì trong tòa nhà ở thành phố Pasig, nơi doanh nghiệp gia đình tôi hoạt động, số lượng Pogo xuất hiện ngày càng nhiều. Hai tháng trước, BIR đột kích vào tòa nhà, bắt giữ hơn 300 công dân Trung Quốc. Các công ty cờ bạc hoạt động ở đó không phép và họ thuê tới 5 hay 7 tầng", ông nói.
Khi các đội cảnh sát, Pagcor, BIR và Cục Nhập cư đột kích và đóng cửa Pogo, họ cũng bắt rất nhiều lao động Trung Quốc bất hợp pháp. Hàng trăm người bị bắt trong năm nay, được chuyển tới các trại giam rồi trục xuất về nước.
Lao động Trung Quốc bị bắt trong cuộc đột kích của cảnh sát Philippines vào công ty cá cược trực tuyến không phép tại thủ đô Manila hôm 19/12. Ảnh: Reuters.
Chương trình cấp "visa tại chỗ" do cựu Bộ trưởng Du lịch Wanda Teo khởi xướng có thể không còn hữu ích. Chương trình giúp công dân Trung Quốc dễ dàng vào Philippines, sau đó biến mất rồi làm việc cho Pogo.
Ang-See cho rằng lao động bất hợp pháp được "nhét" vào các căn hộ, mỗi căn có đến 40 người làm việc trong hai hoặc ba ca.
"'Visa tại chỗ' là lỗ hổng lớn. Chúng ta cần hủy thủ tục này và quay lại cách cũ trong quy trình nộp đơn xin visa vào đại sứ quán Philippines tại Trung Quốc cùng sự xem xét kỹ", thượng nghị sĩ Gatchalian nhận định.
Nghị sĩ cho rằng quy trình nhập cảnh đã giúp tội phạm Trung Quốc dễ dàng đi và đến Philippines. Những kẻ phạm tội ở Philippines "không đến đây để trở thành băng nhóm mà đã là băng nhóm ngay từ đầu".
Các cơ quan chính quyền đưa ra số liệu khác nhau về tổng số công dân Trung Quốc làm việc tại Philippines. Trong phiên điều trần quốc hội ngày 5/12, BIR cho rằng có 44.798 người, trong khi con số của Bộ Lao động và Việc làm là 71.532 và của Pagcor là 93.697.
Công ty tư vấn bất động sản Leechiu ước tính số lượng lao động Trung Quốc tại Philippines ở mức 400.000-800.000 người, dựa trên diện tích sàn được Pogo thuê. Con số được đưa ra chất vấn trong một phiên điều trần quốc hội, nhưng chính phủ vẫn chưa có câu trả lời.
Ang-See nói bà không nghĩ ước tính của Leechiu cao đến vậy. Bà đưa ra ước tính "an toàn" hơn: 300.000 người. Ang-See cho rằng chìa khóa giải quyết tình trạng tội phạm liên quan đến công dân Trung Quốc là thực hiện quy trình nhập cư chặt chẽ hơn, ngừng cấp giấy phép Pogo và trấn áp tội đánh bạc bất hợp pháp.
Đại sứ mới của Trung Quốc tại Manila, Huang Xilin, nói với Ang-See rằng "Trung Quốc đã sẵn sàng trấn áp Pogo, chỉ là Philippines chưa sẵn sàng". Ang-See đồng tình với ý kiến này, cho rằng chính phủ Philippines không sẵn sàng đối phó với Pogo.
"Tôi nghĩ rằng họ làm lơ", bà nói.
Nhật Duy (Theo SCMP)