Trong tuyên bố ra ngày 8/4 của Bộ Ngoại giao Philippines, Manila nhắc lại sự cố tháng 6/2019 khi một tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Philippines, bỏ rơi 22 ngư dân Philippines trên biển. Ngư dân Việt Nam sau đó giải cứu những người này.
Tàu cá của ngư dân Việt Nam hoạt động ở Hoàng Sa tháng 5/2014. Ảnh: Nguyễn Đông.
Philippines nhấn mạnh cần tránh những sự cố như vậy vì chúng "làm suy yếu tiềm năng của mối quan hệ khu vực sâu sắc và đáng tin cậy" giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á. "Trải nghiệm tương tự của chúng tôi cho thấy niềm tin trong một tình bạn đã bị xói mòn như thế nào, đồng thời nó cũng cho thấy niềm tin đã được củng cố thế nào nhờ hành động nhân đạo của Việt Nam".
"Chúng tôi đã và sẽ không ngừng cảm ơn Việt Nam. Với quan điểm đó, chúng tôi đưa ra tuyên bố về tình đoàn kết này", tuyên bố có đoạn viết.
Tàu cá QNg 90617 TS và 8 ngư dân Việt Nam đang hoạt động tại khu vực đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, hôm 2/4 thì bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm. 8 ngư dân sau đó được đưa về đảo Phú Lâm.
Ba tàu cá khác của Việt Nam đến ứng cứu nhưng cũng bị phía Trung Quốc truy đuổi, bắt và lai dắt vào đảo Phú Lâm rồi thả ra cùng ngày. Hôm 3/4, các ngư dân trên tàu QNg 90617 TS đã được Việt Nam tiếp nhận an toàn.
Bà Lê Thị Thu Hằng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, ngày 3/4 nói rằng hành động của tàu Trung Quốc "đã xâm phạm chủ quyền Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, gây thiệt hại về tài sản, đe doạ an toàn tính mạng và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam".
Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 3/4 trao công hàm phản đối cho Đại sứ quán Trung Quốc. Trước đó, phái đoàn của Việt Nam tại LHQ hôm 30/3 gửi công hàm lên tổ chức này, bác bỏ yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông.
Mỹ ngày 6/4 bày tỏ "vô cùng quan ngại" việc Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam, gọi đây là "diễn biến mới nhất trong chuỗi hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định các yêu sách hàng hải bất hợp pháp và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á". Mỹ kêu gọi Trung Quốc tập trung vào nỗ lực toàn cầu chống Covid-19, "ngừng lợi dụng thời điểm các nước đang bận xử lý vấn đề khác hoặc dễ bị tổn thương để mở rộng yêu sách phi pháp ở Biển Đông".
Philippines cũng nhấn mạnh Covid-19 là cuộc khủng hoảng đòi hỏi sự đoàn kết và tin tưởng lẫn nhau. "Trước tình hình này, dù là nguồn lợi cá hay yêu sách lịch sử hư cấu cũng không đáng là lý do để gây ra căng thẳng từ những sự việc như vậy", tuyên bố có đoạn viết.
Phương Vũ (Theo Rappler)