Tổng thống Philippines Benigno Aquino. Ảnh: AP
Theo AP, trao đổi với các phóng viên bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ), ông Aquino đưa ra các hình ảnh cho thấy Trung Quốc đang khai hoang ở Gạc Ma trong hai năm qua.
Cuối tuần qua, các chuyên gia của IHS Jane’s, cơ quan chuyên phân tích và tư vấn công nghiệp quốc phòng, cho hay Bắc Kinh hiện xây dựng được một hòn đảo có diện tích khoảng 100.000 m2 trên đá Gạc Ma. Trung Quốc cũng tiến hành xây dựng nhiều công trình ở đá Châu Viên và đá Ken Nan. Chuyên gia của IHS Jane's nhận định, Trung Quốc có thể dùng các căn cứ ở các đá này để làm bàn đạp tấn công các mục tiêu của các nước cùng có tranh chấp trong khu vực.
Còn tại khu vực Bãi Cỏ Rong, Bắc Kinh cũng điều hai tàu thủy văn đến để thăm dò hồi tháng 6. Đây là một dải ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, tuy nhiên các bên khác như Bắc Kinh và Manila cũng đòi hỏi chủ quyền. Gạc Ma là bãi đá thuộc chủ quyền của Việt Nam, bị Trung Quốc đánh chiếm năm 1988.
Tổng thống Philippines nêu khả năng Trung Quốc có thể triển khai một giàn khoan dầu tại Bãi Cỏ Rong, tương tự như giàn khoan Hải Dương 981 mà Bắc Kinh hạ đặt trái phép ở Hoàng Sa của Việt Nam hồi đầu tháng 5. Một khả năng nữa là Trung Quốc dùng tàu để thăm dò địa hình cho tàu ngầm của nước này.
"Đó là mối quan ngại của Philippines, nhưng nó không chỉ là mối quan tâm của chúng tôi. Chúng tôi tin rằng các nước cùng có tranh chấp ở Biển Đông cũng cần phải phản đối (các hành động của Trung Quốc)", ông Aquino nhấn mạnh.
Ông Aquino kêu gọi tất cả các nước có lợi ích ở Biển Đông, tuyến hàng hải nhộn nhịp cho giao thương, nên bày tỏ quan ngại về cách cư xử hăm dọa của Bắc Kinh. Đồng thời ông cũng nhấn mạnh Philippines sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền của mình ở khu vực Biển Đông. Phái đoàn của Trung Quốc tại LHQ không hồi đáp trước yêu cầu đưa ra bình luận về tuyên bố của Philippines.
Trên tờ Deutsche Welle của Đức, chuyên gia Gregory Poling, Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (CSIS) tại Mỹ cho rằng Philippines và Việt Nam nên cùng ngăn cản Trung Quốc thay đổi hiện trạng Biển Đông.
"Một điều mà Manila và Hà Nội nên làm là cùng phá vỡ nỗ lực của Bắc Kinh trong việc che đậy hiện trạng ở các thực thể trên Biển Đông bằng cách khảo sát chính xác chúng", ông Poling nói.
Ông Poling cho rằng việc Trung Quốc chọn xây dựng trên 5 đá ở Trường Sa không phải là ngẫu nhiên, mà các vị trí này đều nằm trong chuỗi thực thể mà Philippines kiện Trung Quốc lên tòa án trọng tài quốc tế.
"Có vẻ như Bắc Kinh đang cố gắng thay đổi hiện trạng trên thực địa để khiến tòa án thấy khó khăn và thậm chí là không thể đưa ra phán quyết về hiện trạng ban đầu của các thực thể này", ông nói.
Hình ảnh vệ tinh ngày 14/8 cho thấy Trung Quốc đang xây đảo mới ở Gạc Ma. Ảnh:IHS.
Khánh Lynh