Phiên tòa do Chánh tòa Hình sự TAND TP HCM Phạm Lương Toản làm chủ tọa.
Vụ án có 10 bị cáo. Trong đó, cựu Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Tài, 69 tuổi; bà Dương Thị Bạch Diệp (Diệp Bạch Dương, 72 tuổi) và 8 người khác bị cáo buộc sai phạm trong việc hoán đổi nhà đất 57 Cao Thắng (quận 3) lấy trụ sở Trung tâm ca nhạc nhẹ TP HCM số 185 Hai Bà Trưng (quận 3), gây thiệt hại cho Nhà nước 186 tỷ đồng.
Để phục vụ việc xét xử, toà tiếp tục triệu tập 21 tổ chức và cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan. Trung tâm ca nhạc nhẹ TP HCM được xác định là bị hại trong vụ án.
Ông Nguyễn Thành Tài trong phiên xử năm 2020. Ảnh: Hữu Khoa.
Có 18 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ quyền lợi cho người liên quan.
Trả lời VnExpress, luật sư Ngô Minh Hưng (Đoàn luật sư TP HCM, bảo vệ ông Tài) cho biết sức khỏe của thân chủ ổn định. Tuy nhiên, ông Tài hơi lo lắng vì bản thân bị ung thư nhưng trong thời gian qua không thể kiểm tra, tầm soát. "Trong vụ án này, ông Tài cho rằng đã làm hết chức trách nhiệm vụ, không có mục đích, động cơ. Để xảy ra sai sót là do cả quá trình vận hành của cơ quan ban ngành", luật sư Hưng nói.
Bảo vệ cho bà Diệp, luật sư Phan Trung Hoài (Đoàn luật sư TP HCM) cho rằng có một số chi tiết mới trong vụ án, quá trình tranh tụng tại tòa ông và các đồng nghiệp sẽ làm rõ.
Cáo trạng xác định, do Trung tâm ca nhạc nhẹ xuống cấp, năm 2007, ông Vy Nhật Tảo (Giám đốc) thống nhất với bà Diệp hoán đổi trụ sở lấy khu đất 57 Cao Thắng rộng 1.040 m2. Ngoài việc bù thêm phần thiếu so với giá thị trường, bà Diệp hỗ trợ xây dựng trung tâm có quy mô lớn, hiện đại hơn.
Ban đầu, UBND TP HCM từ chối vì không có cơ sở pháp lý hoán đổi nhưng sau đó ông Nguyễn Thành Tài chỉ đạo Văn phòng Ủy ban ký công văn chỉ đạo, giao Sở Tài chính phối hợp với Sở Tài nguyên - Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch (chủ quản Trung tâm ca nhạc nhẹ) nghiên cứu và có ý kiến đề xuất.
Giám đốc Sở Tài chính Đào Thị Hương Lan (Thường trực Ban Chỉ đạo 09, có nhiệm vụ sắp xếp, xử lý nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn TP HCM) tổ chức cuộc họp với các sở ngành. Ngày 7/9/2009, suốt quá trình bàn bạc về đề xuất trao đổi, bà Diệp chỉ đưa ra bản sao có công chứng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 57 Cao Thắng. Thực tế, sổ hồng gốc đã được nữ đại gia đem thế chấp vay ngân hàng.
Một thời gian sau, do không cùng quan điểm với thành phố về số tiền bù khi hoán đổi, bà Diệp yêu cầu huỷ bỏ giao dịch. Vấn đề này khiến Phó chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Hữu Tín (thay ông Nguyễn Thành Tài đã về hưu) phải tổ chức họp nhiều ban ngành để lấy ý kiến. Cuối cùng, thành phố phải nhượng bộ bà Diệp với lý do "việc hoán đổi là sự việc đã xảy ra, việc thực hiện lại chưa chặt chẽ và phù hợp với quy định hiện hành".
Sở Tài nguyên - Môi trường được giao làm thủ tục cấp giấy chứng nhận sở hữu khu đất 185 Hai Bà Trưng cho Công ty Diệp Bạch Dương. Bà Diệp sau đó đã bàn giao công trình xây dựng cho Trung tâm ca nhạc nhẹ xây mới trên khu đất 57 Cao Thắng. Đến lúc này vẫn không ai phát hiện chủ quyền nhà đất đã được thế chấp ngân hàng.
Đầu tháng 2/2013, thành phố cấp quyền sử dụng khu đất 185 Hai Bà Trưng cho Công ty Diệp Bạch Dương. Bà Diệp không dùng tài sản này thay thế cho tài sản số 57 Cao Thắng đang thế chấp mà tiếp tục đem đi thế chấp vay 160 tỷ đồng tại ngân hàng TMCP Phương Nam (nay là Sacombank).
Tháng 4/2013, ông Nguyễn Hữu Tín ký quyết định xác lập quyền sở hữu Nhà nước tại địa chỉ 57 Cao Thắng cho Trung tâm ca nhạc nhẹ sử dụng thời gian lâu dài. Tuy nhiên, Sở Tài nguyên Môi trường không thể làm thủ tục cấp quyền sử dụng khu đất vì bản gốc đã bị bà Diệp thế chấp cho ngân hàng. "Như vậy, Nhà nước đã mất quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất đối với tài sản 185 Hai Bà Trưng, không xác lập được quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất đối với tài sản 57 Cao Thắng", cáo trạng nêu.
Ông Tài, Trần Nam Trang (nguyên Phó giám đốc Sở Tài chính TP HCM); Vy Nhật Tảo (nguyên Giám đốc Trung tâm ca nhạc nhẹ TP HCM); Nguyễn Thành Rum, Lê Tôn Thanh (nguyên Giám đốc và Phó giám đốc Sở VHTT&DL TP HCM); Lê Văn Thanh, Huỳnh Kim Phát (cùng là nguyên Phó chánh văn phòng UBND TP HCM); Đào Anh Kiệt, Nguyễn Thanh Nhàn (nguyên Phó giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường TP HCM) bị cáo buộc tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Riêng đại gia bất động sản Diệp Bạch Dương bị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Hồi tháng 9/2020, ông Nguyễn Thành Tài bị TAND TP HCM tuyên phạt 8 năm tù do liên quan sai phạm giao, cho thuê "đất vàng" số 8-12 Lê Duẩn, quận 1.
Dương Trang