Lực cầu đột biến trong phiên ATC ngày hôm qua (21/5) khiến hợp đồng tương lai VN30 tháng 5 đáo hạn tại mức trần, chênh lệch cao hơn gần 50 điểm so với thị trường chung. Kết quả đi ngược với trạng thái thông thường, bởi theo đánh giá của chuyên gia SSI Research, hai mức giá này thường sẽ tương đương.
Diễn biến hợp đồng tương lai VN30 đáo hạn tháng 5 trong phiên giao dịch cuối cùng hôm qua (21/5). Ảnh: VNDirect.
Sự chênh lệch cũng tạo ra trạng thái lãi lỗ "không tưởng". Chốt phiên 21/5, hợp đồng VN30F2005 được thanh toán bằng mức đóng cửa chỉ số VN30-Index là 815,55 điểm. Trong trường hợp này, những nhà đầu tư đã mở vị thế mua (Long) trong phiên ATC - nguyên nhân khiến giá hợp đồng tăng đột biến - sẽ chịu thiệt hại lớn khi giá khớp ở mức 864 điểm. Còn những ai mở vị thế bán (Short) sẽ hưởng lợi lớn.
Với mức chênh lệch 48 điểm cho mỗi hợp đồng, tương đương 4,8 triệu đồng, trong tổng cộng 3.600 hợp đồng được khớp, những nhà đầu tư mở vị thế "Long" trong phiên ATC đã lỗ hơn 17 tỷ đồng.
Ngoài ra, điểm bất thường còn nằm ở việc ba hợp đồng tương lai còn lại không có đột biến và đóng cửa ngược chiều, giảm 6-14 điểm, dẫn tới mức chênh lệch âm với thị trường cơ sở.
Nói với VnExpress, đại diện Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) loại bỏ khả năng kết quả đột biến do lỗi hệ thống. "Mọi giao dịch tại hệ thống phái sinh của Sở Hà Nội đều diễn ra bình thường, không phát hiện có lỗi nào trong quá trình vận hành", đại diện HNX cho biết.
Nhà đầu tư giao dịch trực tuyến tại một công ty chứng khoán. Ảnh: Quỳnh Trần.
Theo một số chuyên gia và nhà đầu tư, nếu vấn đề không nằm ở hệ thống có thể đến từ việc nhầm lẫn trong việc đặt lệnh. Nếu các giả thiết trên được loại trừ, diễn biến bất thường trong phiên đáo hạn VN30F2005 có thể xuất phát từ hành vi của nhà đầu tư.
"Có thể khi thấy thị trường cơ sở được đẩy lên trong phiên ATC, nhà đầu tư cho rằng phe "Long" sẽ thắng thế nên ồ ạt mở vị thế. Trong khi ở chiều ngược lại, có quá ít nhà đầu tư mở vị thế Short dẫn tới trạng thái mất cân bằng lớn", Lê Hằng, chuyên viên tư vấn đầu tư của FPTS, nhận xét.
Trước phiên ATC ngày 21/5, các vị thế Short đang chiếm ưu thế khi thị trường cơ sở gặp áp lực chốt lời. VN30-Index trước 14h30 phiên hôm qua có thời điểm đã về dưới tham chiếu khi lực bán tăng cao. Tuy nhiên, điểm bất ngờ nhất là chỉ trong 2 phút trước khi đóng cửa, lệnh mua đẩy nhanh vào nhóm bluechip VN30 khiến nhiều cổ phiếu tăng trần, điều này đã tác động đến tâm lý nhà đầu tư.
Một phần những vị thế "Short" được mở ra trước đó đã nhanh chóng đóng vị thế bằng trạng thái "Long" do lo ngại việc đảo chiều. Ngoài ra, một số nhà đầu tư cũng kỳ vọng thị trường cơ sở bật tăng mạnh khi nhóm ngân hàng được kéo lên giá trần. Kết quả là sự chênh lệch quá lớn giữa hai vị thế Long và Short trong phiên ATC.
"Nếu việc đẩy giá trên thị trường cơ sở để Long phái sinh là có, thì trường hợp này là phe Long không tính tới lượng hợp đồng có thể tăng cao đột biến, khiến đà tăng của hợp đồng tương lai vượt xa cơ sở", một chuyên gia khác nhận xét.
Minh Sơn