Phiên bản tốt nhất của Rashford

Kể từ khi ra mắt trên đội một Man Utd tháng 11/2015, Rashford luôn đá nhiều vị trí qua các đời HLV ở Old Trafford.

Thuở ban đầu, anh xuất hiện như là một tiền đạo giàu tốc độ với những pha chạy chỗ, xâm nhập vào vùng cấm đối phương. Vị trí được cho là phù hợp nhất bấy giờ của Rashford là ở cánh trái trên hàng công, thuận tiện cho ý tưởng chạy cắt chéo vào trong và rê dắt bóng kỹ thuật vượt qua lớp phòng ngự của đối thủ. Song trên thực tế, Rashford thường xuyên đâm đầu vào bức tường mang tên hàng thủ. Sau đó, anh được chuyển sang cánh phải.

Suốt sự nghiệp chơi bóng ở Ngoại hạng Anh cùng Man Utd, Rashford đã hiện diện ở mọi vị trí trên hàng công.

Dưới sự hỗn loạn và không phù hợp đó, bất kỳ cầu thủ nào cũng phải vật lộn để phát triển sự nghiệp. Cộng thêm nhiều chấn thương dai dẳng, rất khó hình dung Rashford rồi sẽ trở thành một cầu thủ như thế nào.

Rashford có thể rê dắt bóng, nhưng lại không đủ giỏi để làm một chân chạy cánh. Rashford biết di chuyển vào vùng cấm, nhưng cũng không đủ thường xuyên để trở thành một sát thủ. Đôi lúc, anh như người vô hình và bị lãng quên trên sân. Nhưng cũng rất nhiều khi, anh là ngọn lửa thiêu đốt hàng thủ đối phương.

Nếu nhìn lại hành trình của Rashford từ đầu năm 2023, thật khó tin đã có những đồn đoán về việc Rashford sẽ bị bán cho PSG trong hè tới. Tính đến trước trận lượt về play-off Europa League tiếp Barca hôm nay, Rashford đang trải qua mùa giải ghi bàn nhiều nhất từ trước đến nay trong màu áo Quỷ đỏ. Anh đã ghi được 24 bàn qua 36 trận trên mọi đấu trường, và 16 bàn trong đó đến trong 17 trận sau World Cup 2022. Hiệu suất 0,67 bàn mỗi trận cũng là hiệu suất tốt nhất trong một mùa giải bất kỳ của Rashford ở Man Utd.

Rashford đã ghi bàn trong cả bảy trận sân nhà gần nhất của Man Utd ở Ngoại hạng Anh. Chỉ có hai cầu thủ Man Utd sở hữu mạch nổ súng tại Old Trafford trong khuôn khô Ngoại hạng Anh dài hơn anh. Đó là Wayne Rooney (8 trận, từ tháng 12/2009 đến tháng 3/2010) và Cristiano Ronaldo (10 trận, từ tháng 3 đến tháng 11/2008).

Nếu tính thêm 7 đường kiến tạo, Rashford đã góp dấu giày vào tổng cộng 31 bàn cho Man Utd trên mọi mặt trận ở mùa giải này, tức anh ghi bàn hoặc kiến tạo một lần cứ mỗi 87 phút.

Phong độ hồi sinh của Rashford cũng dấy lên một câu hỏi quan trọng: liệu Rashford mà tất cả biết đến bấy lâu nay cuối cùng cũng phát tiết và là phiên bản tốt nhất? Hay đây là một phiên bản hoàn toàn mới của Rashford mà chúng ta chưa từng được nhìn thấy, sẵn sàng chinh phục những nấc thang mới?

Theo The Analyst, một câu trả lời ngắn gọn cho câu hỏi này sẽ không phản ánh đúng sự nghiệp có phần phức tạp của Rashford. Nhưng Rashford có lẽ đã tìm được chỗ đứng của tốt nhất của anh dưới thời Erik ten Hag, và cánh trái vẫn là nơi Rashford thuộc về.

Bằng chứng là đây.

Ghi bàn năng suất hơn chỉ là một trong số nhiều khía cạnh mà Rashford cải thiện trong mùa giải này. Nhưng điều đáng lưu ý là việc Rashford trông như một cầu thủ hoàn toàn khác khi đứng trước khung thành đối phương, so với mùa trước.

Thể trạng khỏe mạnh là một yếu tố quan trọng trong sự hồi sinh ấy. Rashford mùa này đã chơi 1958 phút ở Ngoại hạng Anh, nhiều hơn 726 phút so với tổng cộng 1232 phút ở mùa giải 2021-2022.

Khả năng đe dọa trước khung thành đối thủ của Rashford cũng đã tăng hơn gấp đôi: từ 0,29 bàn/90 phút (thành tích tệ thứ hai trong sự nghiệp) tăng lên 0,64 bàn/90 phút (thành tích kỷ lục trong sự nghiệp).

Số lượng các pha dứt điểm cũng đang có xu hướng gia tăng, từ 1,60 lên thành 3,03 dứt điểm/90 phút. Đồng thời, chất lượng mỗi pha dứt điểm cũng tăng lên, từ 0,21 lên thành 0,45 xG/90 phút (xG là giá trị bàn thắng kỳ vọng).

Rashford tham gia góp mặt nhiều hơn ở vùng cấm đối thủ, con số 2,34 pha dứt điểm trong vùng cấm mỗi 90 phút ở mùa giải 2022-2023 này cũng là mức cao nhất trong sự nghiệp, trong khi mùa giải trước anh chỉ có 1,17 pha dứt điểm mỗi 90 phút trong vùng cấm - mức thấp nhất trong sự nghiệp.

Ngoại hạng Anh mùa này cũng ghi nhận Rashford lợi hại hơn hẳn ở khu vực vùng 5m50 của đối phương. Anh đã ghi ba bàn ở phạm vi không gian này và thêm 3 bàn nữa ngay rìa 5m50.

Dù xG mỗi pha dứt điểm của Rashford tương đương nhau, số các pha dứt điểm của anh mùa này lại nhiều hơn gần gấp đôi mùa trước.

Một điểm yếu vẫn tồn tại trong bộ kỹ năng của Rashford là anh thường có xu hướng tung ra các pha dứt điểm trong khi lẽ ra cần phải chuyền cho đồng đội. Rashford vẫn chưa hoàn toàn hiệu quả, nhưng sự tiến bộ là hết sức rõ rệt.

2019-2020 từng được xem là mùa tốt nhất của Rashford trong màu áo Man Utd. Cho đến khi dính chấn thương lưng khiến anh phải ngồi ngoài vài tháng, Rashford bấy giờ đạt phong độ ghi bàn ấn tượng chưa từng có với 11 bàn qua 15 trận từ tháng 10 đến đầu năm 2020.

Anh khép lại mùa đó với 17 bàn ở Ngoại hạng Anh, và sáu trong số này đến từ các quả đá phạt đền.

Giờ hãy so sánh mùa giải được xem là tốt nhất đó của Rashford với mùa giải anh đang tận hưởng lúc này. Chúng ta sẽ không xét đến các quả penalty mà chỉ đánh giá đến chất lượng lối chơi trong các tình huống bóng sống.

Mùa 2019-2020, Rashford ghi bàn với tỷ lệ 0,58 bàn qua mỗi 90 phút. Đến mùa hiện tại, con số ấy tăng lên thành 0,64 bàn mỗi 90 phút. Xuyên suốt mùa 2019-2020, Rashford chỉ ghi được hai bàn trong vùng 5m50. Còn mùa 2022-2023 hiện tại, anh đã vượt qua con số ấy (ba bàn), cho thấy tần suất Rashford tấn công ở vùng cấm tăng lên.

Rashford từng là thành viên trụ cột vào năm 2019 dưới thời Solskjaer và khi không có anh trên sân, Man Utd thường chật vật nếu muốn đe dọa khung thành đối phương.

Hiện tại, Rashford vẫn tỏa sáng theo cách tương tự, nhưng anh không còn là niềm hy vọng duy nhất của Man Utd trong việc tạo ra cơ hội hay ghi bàn. Trọng trách ấy không còn được đặt vào duy nhất một cá nhân nào, cũng như không còn phụ thuộc vào phẩm chất xuất sắc của riêng Rashford.

Phong độ xuất sắc của Rashford còn đến từ những tinh chỉnh của Erik ten Hag đối với những vị trí hay vùng không gian hoạt động của anh trên hàng công. Như đã đề cập, Rashford vẫn chủ yếu chơi lệch trái dưới thời Ten Hag ở mùa giải này. Nếu nhìn vào bản đồ các điểm chạm bóng sống của Rashford bên dưới, chúng ta dễ nhận ra anh thường xuyên tìm cách chiếm lĩnh những vị trí ở biên hoặc hành lang trong cánh trái.

Chất lượng trong các pha tấn công của Rashford cũng được trợ lực rất lớn nhờ Luke Shaw, hậu vệ cánh trái của Man Utd, và sự ăn ý giữa cặp đôi này.

Cả hai đều đang phát huy tối đa điểm mạnh của nhau, đặc biệt là của Rashford. Khi Rashford di chuyển tấn công chéo về phía trước, Shaw sẽ ôm biên và thực hiện những quả tạt. Còn khi hậu vệ cánh trái người Anh bó vào trong để di chuyển nơi hàng tiền vệ, Rashford sẽ bám biên. Sự hoán đổi vị trí cho nhau giữa họ là chất xúc tác cho phong độ lúc này của tiền đạo người Anh.

Bản đồ các điểm chạm bóng của Rashford trong mùa 2021-2022 có phần phân tán và thiếu nhất quán, khi anh chơi ở cả hai cánh và trung lộ. Nó mang đến một cảm giác về một tập thể lộn xộn dưới từ thời Ole Gunnar Solskjaer cho đến Ralf Rangnick – người chỉ thắng được 10 trong 24 trận nắm đội tại Ngoại hạng Anh. Rashford khi ấy chịu ảnh hưởng của môi trường thi đấu, nhưng đồng thời cũng là cái bóng của chính bản thân anh.

Trở lại với mùa giải được xem là tốt nhất trước đó của Rashford, 2019-2020. Nhìn vào những mảng màu đậm mà anh chiếm giữ trên sân, chúng ta không khỏi nhìn thấy một sự tương đồng với mùa giải hiện tại, khi Rashford chủ yếu hoạt động ở cánh trái.

Bản đồ các mùa 2019-2020 và 2022-2023 có nhiều nét tương đồng, cho thấy Rashford dễ thăng hoa hơn khi được xếp chơi lệch trái.

Có một yếu tố cần phải nhấn mạnh về Rashford, đó là sự hiện diện của cầu thủ 25 tuổi này trong vùng cấm đối thủ. Anh không còn bị giới hạn phạm vi xuất hiện ở mạn trái vùng 16m50 như mùa giải 2019-2020 nữa (chiếm 6%). Thay vào đó, Rashford lúc này vừa có mặt ở cả mạn trái lẫn trung tâm vùng cấm. Hơn nữa, 77% số pha dứt điểm của Rashford đến trong vùng cấm ở mùa giải này, so với chỉ 59% ở mùa giải 2019-2020.

Rashford mùa này cũng không còn bị chấn thương ám ảnh, và nhờ đó, đang trở thành một cầu thủ khác so với năm ngoái. Anh không chỉ giỏi hơn ở những phẩm chất quen thuộc – ghi bàn, cắt chéo vào trong, di chuyển luồn lách trong khối phòng ngự của đối thủ, mà còn cải thiện được những điểm yếu.

Rashford thích đi bóng vượt qua cầu thủ theo kèm, nhưng không có nghĩa là anh luôn thực thi hành động ấy thành công. Tiền đạo người Anh có thể hình và thể lực tốt, nhưng hiếm khi biết tận dụng nền tảng ấy của bản thân để bắt nạt và tì đè hậu vệ đối phương. Vì thế, bất cứ khi nào tìm cách di chuyển với bóng trong chân, Rashford có xu hướng dễ dàng mất quyền kiểm soát bóng.

Còn hiện tại, Rashford đã bắt đầu sử dụng sức mạnh thể chất để tạo ra vị trí và góc dứt điểm cho bản thân, lẫn cơ hội cho các đồng đội. So sánh với mùa giải trước, Rashford chủ động hơn trong việc di chuyển tấn công vùng cấm để dứt điểm và tạo cơ hội hơn so với trước đây, anh làm điều đó thường xuyên hơn.

Không một cầu thủ nào ở Ngoại hạng Anh hiện tại thực hiện nhiều pha dứt điểm sau những tình huống kéo/dẫn bóng như Rashford: 27 lần.

Bàn thắng vào lưới Wolves khi vào sân thay người là pha bóng hoàn hảo khắc họa phong độ chói sáng của Rashford trong năm nay.

Bắt đầu từ bên cánh trái, Rashford dẫn bóng cắt chéo vào trong rồi bật nhả với Bruno Fernandes, trong khi vẫn xác định được khoảng trống giữa hàng thủ Wolves để xâm nhập vào.

Nước đi này có hai khía cạnh: trước tiên là nhận thức phát hiện khoảng trống; thứ hai là tốc độ và sự khôn ngoan để biết rằng bản thân tốt hơn hết là không nên tiếp tục cầm bóng, thay vào đó tận dụng đà tăng tốc để tấn công vùng cấm và nhận đường chuyền từ đồng đội.

Đường chuyền ban đầu của Rashford cho phép anh có đủ thời gian để chạy vào khoảng trống đó, trong bối cảnh các hậu vệ đối phương không bắt kịp tình huống, đành chôn chân quan sát bóng. Khi Jonny Otto phát hiện ra đường chạy của Rashford, tiền đạo người Anh đã ở trước một giây.

Trong pha tranh chấp vai kề vai với các hậu vệ của Wolves, Rashford không hề bị bắt nạt hay bị dốn ép mà vẫn tiếp tục di chuyển khéo léo trên đường chạy của mình lao vào vùng cấm.

Và cuối cùng, anh kết thúc pha bóng. Trong quá khứ, Rashford đôi khi chú trọng vào yếu tố lực sút hơn là vị trí sút quả bóng vào khung thành. Có mặt ở vị trí dứt điểm mang lại giá trị bàn thắng kỳ vọng cao trước khung thành, không đồng nghĩa rằng pha dứt điểm sau đó sẽ thành bàn nếu cú sút đưa quả bóng đi ngay vào thủ môn.

Giờ, bất chấp hậu vệ trái của đối phương có lao vào cản phá, hay bị hậu vệ che khuất tầm nhìn và thủ môn đứng trước mặt, Rashford vẫn có thể dứt điểm lạnh lùng.

Đó là bốn yếu tố cấu thành nên lối chơi của Rashford hiện tại, lý giải cho phong độ thăng hoa của anh. Anh di chuyển tấn công vùng cấm thường xuyên hơn, anh chơi bóng với thần thái điềm tĩnh và tự tin hơn, anh dứt điểm đưa quả bóng đến vị trí tốt hơn, và anh không còn lạm dụng việc giữ bóng trong chân thường xuyên.

Rashford đã tối ưu giá trị của bản thân trong những tình huống không bóng theo cái cách mà trước đây anh chưa từng làm.

Trước đây, những pha di chuyển không bóng của Rashford chủ yếu đến từ các pha phản công hay chuyển đổi trạng thái của Man Utd, khi khoảng trống mở ra nhiều hơn. Còn giờ, anh đa dạng hóa màn trình diễn của mình bằng cách di chuyển nhanh và mạnh mẽ để mở khóa những hàng thủ lùi thấp với đông quân số của đối phương. Điều đó không chỉ giúp Rashford trở nên khó lường hơn với đối thủ, mà còn tỏ ra giá trị hơn với Man Utd, thay vì chỉ chơi hiệu quả trước những đôi chân mệt mỏi hay những hàng thủ dâng cao.

Đấy chính là một phiên bản Marcus Rashford mới mẻ và xuất sắc hơn mà chúng ta chưa từng được chứng kiến. Tiền đạo người Anh sẽ chứng minh rằng đây mới là mùa giải tốt nhất từ xưa tới nay của anh.

Hoàng Thông (theo The Analyst)