Sáng 21/9, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm việc với Bộ Y tế, các hiệp hội, doanh nghiệp trong nước, nước ngoài về kết quả thực hiện Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Khẳng định tinh thần sửa luật Dược nhanh nhất, ông Đam lưu ý cơ quan soạn thảo là Bộ Y tế phải tập trung xử lý vấn đề trước mắt, đồng thời chú ý mục tiêu dài hạn như định hướng phát triển công nghiệp dược, hệ thống phân phối. Các hiệp hội, doanh nghiệp dược cũng cần chủ động đề xuất tháo gỡ vướng mắc "chứ không chỉ kêu khó".
Phó thủ tướng giao Bộ Y tế xử lý dứt điểm vấn đề gia hạn số đăng ký lưu hành thuốc; báo cáo cơ chế tham chiếu thuốc phát minh (biệt dược gốc) trong đăng ký lưu hành thuốc; sớm hoàn thành quy định về phí thẩm định hồ sơ cấp phép số đăng ký lưu hành thuốc.
Bộ cũng cần nhanh chóng sửa đổi thông tư về ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ, chất đánh dấu, thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế, theo hướng cập nhật hàng năm, hoặc trong trường hợp cần thiết.
"Bộ Y tế phải làm việc định kỳ với hiệp hội, doanh nghiệp dược phẩm, cùng các bộ, ngành liên quan xử lý ngay các vấn đề cụ thể phát sinh trong thực tiễn", Phó thủ tướng chỉ đạo.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì họp về phát triển công nghiệp dược, sáng 21/9. Ảnh: Đình Nam
Ông Vũ Tuấn Cường, Cục trưởng Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết, tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành công nghiệp dược 10-12% mỗi năm. Tổng giá trị thuốc sử dụng đạt hơn 6,9 tỷ USD năm 2021, tương đương 73 USD/người. Thuốc trong nước chiếm 45% tổng giá trị tiền thuốc điều trị. Toàn quốc có 228 nhà máy sản xuất dược đạt tiêu chuẩn GMP-WHO, trong đó 14% tự động hóa hoàn toàn, 68% có thiết bị tự động.
Các doanh nghiệp dược phẩm chủ yếu sản xuất thuốc generic (sao chép công thức, không có giấy phép nhượng quyền của công ty phát minh và được đưa ra thị trường sau khi bằng phát minh và các độc quyền đã hết hạn); chưa chú trọng nghiên cứu sản xuất thuốc công nghệ cao, thuốc mới, chuyên khoa đặc trị, thuốc phát minh...
Tại thị trường dược Việt Nam, các thuốc phát minh chỉ chiếm 3% nhưng chiếm tới 22% giá trị và chủ yếu là nhập khẩu. Thuốc công nghệ cao, thuốc mới, thuốc chuyên khoa đặc trị... sử dụng tại các bệnh viện cũng chiếm tỷ lệ lớn về giá trị, mặc dù số lượng sử dụng chiếm tỷ lệ thấp.
Theo ông Cường, việc đàm phán giá, đấu thầu tập trung thuốc phát minh còn chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có tình trạng thiếu thông tin tham khảo, so sánh giá. Chính sách quản lý giá thuốc, định hướng sử dụng thuốc generic... cũng hạn chế việc chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc mới, thuốc phát minh.
Quy định bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chống hàng giả, hàng nhái còn gây lo ngại cho nhà đầu tư, doanh nghiệp trong và nước ngoài. Đầu tư cho nghiên cứu và phát triển "còn rất khiêm tốn, chưa nghiên cứu, sản xuất được các loại thuốc với dạng bào chế hiện đại, tối ưu hóa công thức".
Vì vậy, ông Cường cho rằng lĩnh vực công nghiệp dược cần tập trung thu hút đầu tư vào công nghệ bào chế, nâng cao chất lượng sản phẩm; sản xuất nguyên liệu; xây dựng trung tâm nghiên cứu vaccine, sinh phẩm, chuyển giao công nghệ vaccine đa giá; phát triển nguồn dược liệu trong nước; nâng cao năng lực nghiên cứu, kiểm nghiệm dược phẩm.
Ông Đinh Xuân Huấn, Tổng giám đốc Tổng công ty dược Việt Nam kiến nghị, các doanh nghiệp dược cần được tháo gỡ khó khăn liên quan đến nguồn tài chính do tỷ lệ nợ tiền thuốc sử dụng của các bệnh viện rất lớn. Đồng thời, cơ chế đầu tư sản xuất thuốc công nghệ cao cần linh hoạt, kết hợp với sản xuất thuốc thông thường khác...
Thời gian qua, tình trạng thiếu thuốc, thiết bị, vật tư y tế xảy ra tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh. Một trong những nguyên nhân do các địa phương, đơn vị chậm đấu thầu thuốc. Đầu tháng 8, Bộ Y tế công bố kết quả lựa chọn nhà thầu của ba gói mua thuốc tập trung cấp quốc gia với tổng giá trị gần 6.300 tỷ đồng, được kỳ vọng giải "cơn khát" thuốc điều trị.