Tái cấu trúc công ty chứng khoán: cơ hội M&A cho khối ngoại
Đại hội cổ đông thường niên năm 2012 của Công ty chứng khoán APEC (APS) vừa thông qua việc sáp nhập với công ty chứng khoán khác. Đây là công ty đầu tiên công khai ý định sáp nhập, kể từ khi Đề án tái cấu trúc các công ty chứng khoán được Bộ Tài chính phê duyệt hồi đầu năm nay. Sáp nhập là bước đi bình thường trong quá trình hoạt động của các công ty chứng khoán trên thế giới. Nhưng tại Việt Nam, thì đây là một khái niệm lâu nay vẫn “kiêng” đề cập.
Ông Nguyễn Đỗ Lăng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc APS không ngần ngại chia sẻ, nhiều công ty chứng khoán đã phải thu hẹp hoạt động và tái cơ cấu nhằm thích ứng với tình hình ảm đạm của thị trường. Theo đánh giá của nhiều tổ chức và chuyên gia, thì số lượng hơn 100 công ty chứng khoán đang hoạt động là quá nhiều, nên việc giảm bớt số lượng công ty trong thời gian tới là tất yếu. Đây cũng là lý do để APS có kế hoạch sáp nhập với công ty chứng khoán khác ngay trong năm nay.
Cũng theo ông Lăng, APS hiện ở nhóm chiếm thị phần trung bình. Với tính chất cạnh tranh gay gắt giữa các công ty chứng khoán ngày một gia tăng, nếu trong vòng 3-5 năm tới, APS không lọt được vào top 10-15 công ty chứng khoán chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường, thì việc tồn tại của APS, cũng như khả năng mang lại lợi ích cho cổ đông sẽ gặp nhiều thách thức. Bởi vậy, việc sáp nhập với công ty khác trong năm nay chỉ là bước một của chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh cho APS.
“Đối tác sáp nhập của APS không phân biệt công ty chứng khoán lớn hay nhỏ, mà quan trọng là có lợi thế cạnh tranh, hậu sáp nhập có thể gia tăng năng lực cạnh tranh cho APS. Ngay cả những công ty lớn, nhưng lỗ nhiều, nợ xấu lớn, có phân khúc thị trường trùng lặp với APS, thì công ty không sáp nhập…”, ông Lăng chia sẻ.
Nếu hoàn tất quá trình sáp nhập với 1-2 công ty chứng khoán quy mô nhỏ, những năm tới, APS sẽ tìm kiếm các công ty chứng khoán lớn, có uy tín trong và ngoài nước để tiếp tục sáp nhập. Đây là cách nâng cao khả năng cạnh tranh cho APS, qua đó đem lại những lợi ích thiết thực cho cổ đông.
Với kinh nghiệm bước đầu của một công ty chứng khoán đang trong quá trình tiếp nhận tài khoản của nhà đầu tư từ Công ty chứng khoán Chợ Lớn, ông Trịnh Hoài Giang, Phó Tổng giám đốc Công ty chứng khoán TP HCM (HSC) nhìn nhận, do giá trị giao dịch toàn thị trường khá thấp, nên với không ít công ty chứng khoán phí thu được không đủ để trang trải các chi phí duy trì hoạt động. Bởi vậy, việc các công ty chứng khoán rút bớt nghiệp vụ môi giới, hay sáp nhập với nhau là bước chuyển động tất yếu trong thời gian tới.
Theo ông Giang, với những công ty có tài sản “sạch”: gần như không nợ nhà đầu tư, danh mục tự doanh có tính thanh khoản cao, hoặc gần như đã thanh lý hết…, thì việc sáp nhập với công ty chứng khoán khác sẽ diễn ra thuận lợi. Ngược lại, quá trình sáp nhập các công ty chứng khoán có tài sản kém “sạch” sẽ đối mặt với 2 thách thức lớn.
Thứ nhất, với những công ty còn nợ nhà đầu tư nhiều, thì dù muốn sáp nhập cũng không dễ. Bởi rất có thể, các công ty này không còn gì để sáp nhập.
Thứ hai, việc sáp nhập cũng sẽ rất khó khăn với các công ty còn danh mục tự doanh lớn. Trong đó đáng ngại hơn cả là có nhiều khoản đầu tư vào chứng khoán chưa niêm yết. Với diễn biến của thị trường hiện tại, việc đánh giá lại giá trị của các khoản đầu tư này như thế nào để cổ đông hài lòng, nhưng đồng thời thỏa mãn được nhu cầu của công ty chứng khoán muốn sáp nhập là không đơn giản, nếu không muốn nói là bất khả thi.
“Để vượt qua trở ngại trên, đòi hỏi cần có những cái bắt tay thực sự thiện chí của các bên sáp nhập. Nếu các bên quá cứng nhắc trong bảo vệ lợi ích của mình, thì các thương vụ sáp nhập sẽ khó diễn ra như mong đợi…”, ông Giang nói.
Theo một lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), sáp nhập, mua bán… là bước đi cơ quan quản lý luôn khuyến khích các công ty chứng khoán triển khai trong quá trình tái cơ cấu. Để hỗ trợ cho quá trình này diễn ra thuận lợi hơn, UBCK đang sửa đổi Quyết định số 27/2007/QĐ-BTC về tổ chức và hoạt động công ty chứng khoán. Ngoài ra, UBCK cũng sẵn sàng hỗ trợ các công ty chứng khoán xử lý các phát sinh khi thực hiện sáp nhập.
(Theo ĐTCK)