Thị trấn cổ Puteoli, từng là một trong những hải cảng thương mại lớn của Địa Trung Hải, được tìm thấy dưới chân một doi đất ở vùng Pozzuoli, cách Naples hơn 12 km về phía tây. Được người Italy biết đến như nơi chôn rau cắt rốn của ngôi sao điện ảnh Sophia Loren, Pozzuoli là một khu du lịch bờ biển tuyệt đẹp, bao quanh bởi những quả đồi núi lửa. Song, dưới các tòa lâu đài và những khách sạn của nó lại là một thành cổ với những con đường, các đền thờ và những tòa nhà còn nguyên vẹn khác thường, không hề thua kém các di tích tìm được từ Pompeii và Herculaneum - hai thành phố bị chôn vùi trong đợt phun trào của núi Vesuvius vào năm 79 sau Công nguyên. “Puteoli nằm gọn dưới nền móng của một thành phố do người Tây Ban Nha xây dựng vào thế kỷ 16 - những người cai trị vương quốc Naples vào thời kỳ đó. Việc đưa nó trở lại mặt đất là một nhiệm vụ rất khó khăn. Khi khai quật, chúng tôi đã phải sử dụng đến các xà thép để đỡ những tòa nhà mới xây nằm phía trên nó”, trưởng nhóm khảo cổ Costanza Gialanella cho biết. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đã làm xuất lộ một mạng lưới đường sá có niên đại từ năm 194 trước Công nguyên - khi chỉ có khoảng 300 người La Mã cổ sống quần cư trên doi đất này - và những ngôi nhà được xây dựng ở các thời kỳ khác nhau, chủ yếu thuộc sự cai trị của hoàng đế Augustus và Nero. Cạnh dấu tích các bức tường cổ của thị trấn là các đại lộ và đường nhỏ, mà chạy dọc hai bên chúng là các quán trọ. Người ta cũng đào được ở đây những bàn thờ nhỏ, cối xay bột, các giếng sâu, những kho chứa mái vòm, cùng nhiều phát hiện khác, trong đó có những cái đầu bằng đá để trang trí các đài phun nước và các bức tượng tráng lệ. Các quán trọ là một trong những cảnh tượng thường gặp nhất trong các thị trấn cổ. Hầu hết chúng có từ thời hoàng đế Augustus vào thế kỷ đầu tiên sau Công nguyên - thời kỳ vàng son của Puteoli. “Về cơ bản, thị trấn này là một cảng La Mã cổ đại. Các du khách không dừng chân tại quán trọ chỉ để ăn. Họ còn được nghe nhạc, khiêu vũ, chơi xúc xắc và thậm chí thực hiện cả những cuộc đọ súng vì tình do chủ quán sắp xếp”, Gialanella cho biết. Phát hiện ngoạn mục và ấn tượng nhất về thành phố cổ Puteoli là đền thờ bằng đá cẩm thạch trắng của Augustus. Tại đây còn lưu giữ những chiếc cột và bức tường kiểu Corin tuyệt đẹp của nó. Vào thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên, bị Ostia đoạt mất ngôi vị hải cảng thương mại quan trọng của La Mã, thị trấn Puteoli bắt đầu suy tàn trong những thế kỷ sau. Năm 1538, núi lửa Nuovo phun trào nuốt chửng làng Tripergole gần đó, và đẩy dân chúng trong vùng Pozzuoli đi xa. Điều này tạo cho những kẻ thống trị Tây Ban Nha cơ hội xây dựng một thành phố mới, theo kiểu dáng của họ, phủ lên trên thành phố cổ đại Puteoli. Song, thị trấn này một lần nữa lại bị bỏ rơi vào năm 1970, khi núi lửa Phlegraean trong vùng bắt đầu làm rung chuyển mặt đất. Bích Hạnh (theo Discovery)
|