Ngày 15/11, Phòng Văn hóa Thông tin huyện Quảng Điền (Thừa Thiên - Huế) cho biết đoàn nghiên cứu thuộc Viện Khảo cổ học Hà Nội phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao Du lịch tỉnh này trong chuyến điền dã đã phát hiện nhiều dấu tích văn hoá Champa còn tương đối nguyên vẹn, phân bố tại xã Quảng Vinh và Quảng Phú.
Tại xã Quảng Vinh, đoàn khảo sát phế tích Cổ Tháp tọa lạc trên một gò đất cao ở thôn Đức Trọng, xung quanh là những khu lăng mộ. Kết quả cho thấy xung quanh gò đất còn dấu vết của nhiều viên gạch Chăm vỡ hoặc không còn nguyên vẹn. Ngoài ra, tại thôn Lai Trung đoàn còn tìm thấy trong ngôi đền Bà Giàng có tấm bia khắc các ký tự chữ viết người Chăm xưa và một con linh vật nhỏ thời nhà Nguyễn (1802-1945).
Bia cổ Champa và linh vật lạ được phát hiện tại miếu Bà Giàng thôn Lai Trung (xã Quảng Vinh, Quảng Điền). Ảnh: Công Cường
Riêng tại xã Quảng Phú, đoàn phát hiện nhiều dấu tích liên quan đến một ngôi tháp Chăm tại khu vực phế tích Tháp Đức Nhuận, trên một gò đất thuộc thôn Đức Nhuận. Năm 1969, tại khu vực phế tích này, người dân địa phương từng phát hiện tượng Bò Nandin hiện được lưu giữ tại thư viện Nguyễn Chí Thanh ở thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền. Theo tín ngưỡng dân gian xưa, Bò Nandin là một trong số các vị thần được người Chăm thờ cúng.
Khoa Lịch sử Trường Đại học Khoa học (ĐH Huế) cũng vừa công bố kết quả nghiên cứu "Khu vực thành Hóa Châu - khảo cổ học và hiện đại", trong chương trình hợp tác nghiên cứu với hai đại học Osaka và Kanda (Nhật Bản). Theo đó, các nhà nghiên cứu đã mở 17 hố thám sát tại 15 điểm khu vực thành Hóa Châu (xã Quảng Thành, huyện Quảng Điền), phát hiện thành Hóa Châu không chỉ có hai vòng lũy thành như một số thành cổ Champa khác mà còn có những lũy thành ngắn khác. Quy mô thành chỉ đứng sau thành Chà Bàn ở Bình Định.
Ngoài ra, đoàn nghiên cứu còn phát hiện các hiện vật gốm sứ, sành, gốm thô, đồ gạch, ngói, đồ đá và đồ thủy tinh của nhà Trần, Trung Hoa, Champa từ thế kỷ 9 đến 15. Theo nhận định của Giáo sư Nishimura Masanari đến từ Đại học Osaka, nếu không có thành Hóa Châu thì không có lịch sử của Huế, bởi Hóa Châu chính là nơi tiếp xúc văn hóa Champa với văn hóa Đại Việt.
Hiện các nhà nghiên cứu đã lập hồ sơ đề nghị công nhận di tích thành cổ này.
Đắc Đức