Một góc nghĩa trang nơi có lăng mộ của Hán Hoàn Đế. Ảnh: Viện nghiên cứu khảo cổ và di sản văn hóa Lạc Dương.
Trước đây, các nhà nghiên cứu từng suy đoán ngôi mộ nằm ở thành phố Lạc Dương thuộc về hoàng đế nhà Hán. Dòng chữ khắc trên vại đá sản xuất vào năm 180 giúp xác nhận suy đoán này. Wang Xianqi, phó giáo sư ở Viện nghiên cứu khảo cổ và di sản văn hóa Lạc Dương, cho biết chiếc vại ra đời quanh thời gian Hán Linh Đế, người kế vị sau Lưu chí (Hán Hoàn Đế), xây dựng lăng mộ cho ông. Món cổ vật này được tạo hình giống chiếc bồn, cao khoảng 25 cm và có chu vi hơn 60 cm.
Lưu Chí trị vì từ năm 146 đến 168. Ông lên ngôi ở tuổi niên thiếu, nên Thái hậu Lương Nạp và anh trai Lương Ký vẫn lâm triều nhiếp chính. Sau khi Lương Thái hậu qua đời vào năm 150, ông cử một nhóm tâm phúc để giết Lương Ký và củng cố quyền lực. Do sự lũng đoạn của hoạn quan và nạn hối lộ tràn lan, nhà Hán sụp đổ vào năm 220, Trung Quốc bước vào thời kỳ Tam Quốc.
Lạc Dương nằm trên bờ sông Lạc, là kinh đô của nhà Đông Hán trong gần 200 năm. Từ năm 2017, các nhà nghiên cứu tìm thấy hơn 100 ngôi mộ ở nghĩa trang tại làng Bạch Thảo Ba. Lăng mộ nằm ở góc đông bắc của nghĩa trang là một tổ hợp lớn bao gồm cả nhà cửa. Văn tự cổ đại cho biết những người trông coi nghĩa trang, binh lính và phi tần phẩm vị thấp sống tại đây cùng các quý tộc được giao nhiệm vụ canh gác mộ hoàng đế.
Theo Wang, việc phát hiện vại đá khắc chữ góp phần giúp các học giả hiểu rõ hơn quá trình chôn cất hoàng đế dưới thời Đông Hán. Ngoài vại đá, các nhà nghiên cứu còn tìm thấy hành lang, giếng nước và kênh thoát nước thuộc ngôi mộ.
An Khang (Theo Smithsonian)