Nhà nghiên cứu làm việc trong phòng thí nghiệm ở Trường Y, Đại học Washington. Ảnh: Matt Miller/Đại học Washington
Phát hiện công bố hôm 13/8 trên tạp chí Immunity có thể là bước tiến hướng tới phát triển phương pháp điều trị mới dựa trên kháng thể giữ được hiệu quả với nhiều biến thể nCoV.
"Những loại kháng thể hiện nay có thể hiệu quả với một số nhưng không phải mọi biến thể", Michael S. Diamond, giáo sư y khoa, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết. "Virus chắc chắn sẽ tiếp tục tiến hóa theo thời gian. Việc tạo ra những kháng thể phổ rộng hiệu quả có tác dụng khi dùng riêng và có thể kết hợp với nhau sẽ giúp ngăn chặn sự kháng thuốc".
nCoV sử dụng protein hình gai để bám và xâm nhập tế bào ở đường hô hấp của cơ thể. Kháng thể cản gai protein gắn vào tế bào, vô hiệu hóa virus và ngăn chặn dịch bệnh. Nhiều biến thể phát triển đột biến ở gene protein hình gai để lẩn tránh một số kháng thể dành cho chủng ban đầu, làm giảm tính hiệu quả của phương pháp điều trị.
Nhằm tìm ra kháng thể hiệu quả với nhiều biến thể, các nhà nghiên cứu bắt đầu tạo miễn dịch cho chuột nhắt bằng phần quan trọng trên protein hình gai có tên miền liên kết thụ thể. Sau đó, họ lấy tế bào sản sinh kháng thể và thu được 43 kháng thể có khả năng nhận dạng miền liên kết thụ thể.
Nhóm nghiên cứu kiểm tra 43 kháng thể thông qua xem xét chúng ngăn chặn chủng nCoV ban đầu khỏi lây nhiễm tế bào trong đĩa cạn tốt tới mức nào. Sau đó, 9 trong số những kháng thể mạnh nhất được thử nghiệm trên chuột để xác định liệu chúng có thể bảo vệ con vật từng nhiễm chủng nCoV ban đầu hay không. Nhiều kháng thể vượt qua cả hai kiểm tra với độ mạnh yếu khác nhau.
Các nhà nghiên cứu chọn hai kháng thể hiệu quả nhất trong việc bảo vệ chuột khỏi dịch bệnh và kiểm tra với hàng loạt biến thể virus. Danh sách bao gồm virus với protein hình gai đại diện cho 4 biến thể gây lo ngại hiện nay (alpha, beta, gamma và delta), hai biến thể thu hút nhiều sự quan tâm (kappa và iota), và một số biến thể chưa có tên đang được theo dõi. Một kháng thể gọi là SARS2-38 dễ dàng vô hiệu hóa mọi biến thể. Hơn nữa, SARS2-38 còn bảo vệ chuột trước hai biến thể là kappa và virus chứa protein hình gai đến từ biến thể beta. Biến thể này nổi tiếng với khả năng kháng kháng thể, do đó việc nó không thể kháng lại SARS2-38 đặc biệt đáng chú ý.
Những thí nghiệm khác chỉ ra điểm chính xác trên protein hình gai mà kháng thể nhận dạng và hai đột biến ở điểm đó có thể ngăn kháng thể hoạt động. Tuy nhiên, các đột biến này rất hiếm gặp trong thực tế. Nhóm nghiên cứu kiểm tra cơ sở dữ liệu gồm gần 800.000 trình tự nCoV và phát hiện tỷ lệ đột biến xuất hiện trong số đó chỉ ở mức 0,04%.
"Kháng thể này vừa có khả năng vô hiệu hóa cao (có nghĩa nó hoạt động tốt ở liều lượng thấp) vừa có tác dụng trên diện rộng (có nghĩa nó hiệu quả với mọi biến thể)", Diamond nói. "Đó là sự kết hợp đáng khao khát đối với một kháng thể. Ngoài ra, nó cũng liên kết với điểm đặc biệt trên protein hình gai mà nhiều kháng thể khác đang trong quá trình phát triển không nhắm tới. Chúng tôi có thể suy nghĩ việc kết hợp kháng thể đó với một loại khác để tạo ra phương pháp điều trị kết hợp mà virus rất khó chống lại".
An Khang (Theo Sci Tech Daily)