Mô phỏng hệ sao nhị phân VFTS 243 gồm hố đen khối lượng sao và ngôi sao xanh khổng lồ. Ảnh: ESO
Một nhóm chuyên gia quốc tế phát hiện hố đen khối lượng sao im lìm trong Đám mây Magellan Lớn, thiên hà ở cạnh dải Ngân Hà. Nhóm nghiên cứu đứng đầu là Tomer Shenar, nghiên cứu sinh ở Đại học Amsterdam, Hà Lan, nhận thấy ngôi sao dẫn tới sự ra đời của hố đen biến mất mà không có bất kỳ dấu hiệu nào của vụ nổ mạnh. Các chuyên gia cho biết đây là hố đen khối lượng sao im lìm đầu tiên được phát hiện bên ngoài dải Ngân Hà. Họ công bố kết quả nghiên cứu hôm 18/7 trên tạp chí Nature Astronomy.
Hố đen khối lượng sao hình thành khi những ngôi sao khổng lồ tiến tới cuối vòng đời và sụp đổ dưới trọng lực của chính chúng. Trong hệ nhị phân bao gồm hai ngôi sao quay tròn quanh nhau, quá trình này tạo ra một hố đen và ngôi sao đồng hành. Hố đen "im lìm" nếu không phát ra lượng bức xạ tia X cao như thông thường.
Phát hiện trên là kết quả từ 6 năm quan sát qua Kính viễn vọng rất lớn (VLT) của Đài quan sát miền nam châu Âu (ESO). Hố đen mới có khối lượng ít nhất lớn gấp 9 lần Mặt Trời và nằm trong hệ nhị phân VFTS 243 cùng với ngôi sao xanh nóng nặng gấp 25 lần Mặt Trời. Hố đen im lìm đặc biệt khó phát hiện do chúng không tương tác nhiều với môi trường xung quanh.
Để tìm ra VFTS 243, nhóm nghiên cứu kiểm tra gần 1.000 ngôi sao lớn trong khu vực tinh vân Tarantula Nebula thuộc Đám mây Magellan Lớn, tìm kiếm các ngôi sao có thể có hố đen đồng hành. Phát hiện cho phép Shenar và cộng sự hiểu hơn về quá trình kèm theo sự hình thành của hố đen. Giới thiên văn học cho rằng hố đen khối lượng sao hình thành khi lõi của một ngôi sao lớn sụp đổ, nhưng không rõ liệu sự kiện có đi kèm vụ nổ siêu tân tinh cực mạnh hay không. Ngôi sao tạo nên hố đen ở VFTS 243 dường như sụp đổ hoàn toàn mà không có dấu hiệu của vụ nổ trước đó.
Hố đen trong hệ VFTS 243 được phát hiện nhờ thiết bị Fiber Large Array Multi Element Spectrograph (FLAMES) trên kính VLT của ESO. FLAMES giúp các nhà thiên văn học quan sát hơn 100 vật thể mỗi lần, tiết kiệm đáng kể thời gian so với nghiên cứu từng vật thể. Nhóm nghiên cứu hy vọng công trình của họ sẽ mở đường cho việc phát hiện thêm nhiều hố đen khối lượng sao khác quay quanh ngôi sao lớn. Hàng nghìn hố đen như vậy được cho là tồn tại trong dải Ngân Hà và Đám mây Magellan.
An Khang (Theo Phys.org)