Đột biến có tên E484K được tìm thấy trong biến thể của nCoV ở Nam Phi cuối năm 2020. Biến thể này hiện đã lây lan sang 12 quốc gia khác. E484K được gọi là "đột biến trốn thoát" bởi nó có thể qua mặt một số kháng thể trong vaccine.
Penny Moore, phó giáo sư tại Viện Quốc gia về Bệnh Truyền nhiễm ở Nam Phi, cho rằng đây là vấn đề đáng báo động. "Chúng tôi cảm thấy quan ngại, đồng thời không chắc chắn về tầm ảnh hưởng của đột biến này", bà cho biết.
Alex Sigal, nhà virus học tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe châu Phi, cũng bày tỏ lo lắng trước thay đổi của nCoV. Sigal, Moore và các nhà khoa học khác đang thử nghiệm hiệu quả của vaccine trong việc chống lại đột biến mới.
Dựa trên những kết quả nghiên cứu hiện nay, không có nhiều khả năng E484K sẽ khiến vaccine trở nên vô dụng. Thay vào đó, nó cùng các đột biến khác có thể làm giảm hiệu quả của vaccine trong việc chống lại biến thể.
E484K là dấu hiệu cho thấy khả năng biến đổi và thích nghi của nCoV. Ảnh: CNN.
Nếu đột biến xuất hiện nhiều hơn trong những tháng tới, nó sẽ kéo theo nhiều đột biến đáng lo ngại khác. Andrew Ward, nhà virus học tại Viện Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, California, cho biết: "Loại virus này có thể đang đi những bước đầu tiên trên con đường kháng vaccine".
Để hiểu mối nguy hại của E484K, hãy tưởng tượng khung cảnh một lớp học nhốn nháo, trong đó vaccine là cô giáo và các đột biến là học sinh lớp 1. Sau nhiều ngày nỗ lực, cô giáo đã có thể ổn định lớp học. Tuy nhiên, sau một thời gian, một đứa trẻ rời đi và E484K thế chỗ nó. Những biện pháp của cô giáo không có tác dụng đối với học sinh cá biệt này.
Khi vaccine ở Mỹ được thử nghiệm vào mùa hè thu năm 2020, kết quả cho thấy kháng thể có khả năng chống lại virus. Kể từ đó, nhiều phần của virus đã biến đổi, phải kể đến sự xuất hiện của "học sinh cá biệt". Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle và các nơi khác đã thử nghiệm phản ứng của E484K đối với huyết tương của những bệnh nhân hồi phục sau Covid-19. Họ nhận thấy E484K gây khó dễ cho một số kháng thể trong việc trung hòa virus.
Trong khi tập trung vào E484K, các nhà khoa học cũng để mắt tới những đột biến khác. Họ đang thử nghiệm tác dụng của vaccine đối với chúng. Kể cả khi E484K hành động đơn phương hay kết hợp với các đột biến khác, biến thể virus có thể không thoát khỏi sự săn lùng của lực lượng kháng thể đông đảo trong vaccine.
Mối lo ngại lớn hơn là tốc độ thay đổi nhanh chóng của virus do khả năng lay lan mạnh mẽ. Trên thế giới đã có hàng triệu ca nhiễm nCoV. Mỗi lần lây sang một vật chủ mới, virus lại có thể sinh ra đột biến.
"Điều đó dần dần tạo cơ hội cho virus hạn chế hiệu quả của vaccine, nhưng chúng ta sẽ không chịu thua sớm", theo Paul Bieniasz, nhà virus học tại Đại học Rockefeller (Mỹ).
Sigal cho biết nCoV vốn được cho là tương đối ổn định. "Virus đã chứng tỏ cho chúng ta thấy nó có thể thích nghi và lẩn trốn. Điều này càng nhấn mạnh nguyên tắc đầu tiên của ngành virus học: Đừng bao giờ đánh giá thấp kẻ thù", ông nói thêm.
Mai Dung (Theo CNN)