Sau một tuần nghỉ Tết, bỗng nhiên máy tính của bạn hoạt động chậm hẳn đi. Đừng quá lo lắng, chỉ với vài chiêu thức nhỏ bạn đã có thể tìm ra nguyên nhân và nhanh chóng đưa máy tính về lại tình trạng sung mãn ngày nào.
Công cụ Windows Task Manager cung cấp một cách thức dễ dàng và nhanh chóng để kiểm tra gánh nặng công việc mà CPU đang phải chịu. Để mở công cụ này, bạn ấn tổ hợp phím [CTRL]-[ALT]-[DEL] (trong Vista, bạn phải nhấn thêm liên kết Start Task Manager). Sau đó, nhấn phải chuột lên thẻ Performance để xem đồ thị biểu diễn mức độ sử dụng CPU (Hình 1). Nếu CPU đang sử dụng hết 50% công lực, máy tính của bạn có thể gặp trục trặc. Để phân biệt mức độ sử dụng CPU của hệ thống cho Windows và cho các ứng dụng bất kỳ khác, bạn chọn View.Show Kernel Tunes. Windows sẽ chia biểu đồ sử dụng CPU thành một đường đỏ ứng với Windows và một thanh (bar) màu xanh ứng với các ứng dụng khác.
Nhấn chuột lên thẻ Processes để xem tất cả tiến trình đang chạy – các chương trình nhỏ tạo nên ứng dụng chính mà đang sử dụng – và để hiển thị mức độ sử dụng CPU cho từng tiến trình bên dưới cột CPU. Hãy cài đặt lại bất kỳ chương trình nào mà bạn phát hiện ra các tiến trình của chúng tiêu thụ quá nhiều tài nguyên một cách không cần thiết, hoặc tìm và cài đặt với một chương trình khác ít chiếm tài nguyên CPU hơn.
Nâng cấp bộ nhớ ảo
 |
| Hình 1: Xác định mức độ sử dụng CPU của các ứng dụng đang chạy trong hệ thống thông qua công cụ Windows Task Manager. |
Total Commit Charge là tổng dung lượng RAM vật lý (bộ nhớ thực) và bộ nhớ ảo hiện đang được sử dụng. Peak Commit Charge là lượng tổng dung lượng bộ nhớ thực và bộ nhớ ảo của máy tính. Do đó. việc cho phép giá trị Total Commit Charge đạt xấp xỉ bằng Peak Commit Charge có thể dẫn đến trục trặc.
Cách hiệu quả nhất để điều trị căn bệnh tắc nghẽn bộ nhớ của máy tính là bổ sung thêm RAM. Tuy nhiên, trong máy tính việc tăng kích thước của tập tin hoán đổi hoặc chuyển tập tin này vào một đĩa cứng nhanh hơn cũng có tác dụng tốt.
Nếu nghi ngờ đĩa cứng làm chậm hoạt động của máy tính, bạn hãy nhấn Start.Run (trong Vista chỉ nhấn Start), gõ vào lệnh perfmon, rồi ấn ENTERđể mở cửa sổ System Monitor (XP) hoặc Reliability and Performance Monitor (Vista). Nếu hệ thống của bạn chạy XP nhưng không nhìn thấy mục "% Disk Time", bạn nhấn phải lên mục Counter ở gần cuối cửa sổ và chọn AddCounter. Sau đó chọn tiếp PhysicalDisk bên dưới mục Performance object, rồi chọn % Disk Time trong bảng danh sách bên dưới trình đơn, kết thúc bằng cách nhấn Add và Close. Nếu như giá trị % Disk Time cứ giữ ở trị số cao hơn mức 40% đến 50%, đĩa cứng của bạn có thể gây cản hiệu năng của máy tính. Nếu đang chạy Vista, bạn có thể kiểm tra việc sử dụng đĩa cứng trong đồ thị Disk bên dưới mục Resource Overview.
Làm tươi thiết bị ngoại vi
Thay vì phải nâng cấp một đĩa cứng với tốc độ quay nhanh hơn và có nhiều bộ nhớ điệm hơn, bạn có thể bổ sung thêm đĩa cứng thứ hai được thiết lập ở chế độ RAID 0. Một biện pháp rẻ hơn và dĩ nhiên cũng ít hiệu quả hơn là bạn thực hiện tác vụ dồn đĩa cứng (defrag). Trong XP, bạn nhấn phải chuột lên biểu tượng My Computer, chọn Manage, rồi nhấn chuột chọn Disk Defragmenter.Defragment. Trong Vista, bạn nhấn Start, gõ vào lệnh disk defragmenter, ấn ENTER và chọn Defragment now.
Chip đồ họa của máy tính có thể không đủ khả năng gánh vác những tựa game mới nhất và các ứng dụng sát đồ họa hiện nay. Hãy tham khảo tài liệu đi kèm hệ thống và website của hãng sản xuất để xác định sức mạnh đồ họa của máy tính mình và qua đó khẳng định xem mình có thể nên bổ sung card đồ họa AGP hoặc PCI Express hay không. Lưu ý, một số máy tính giá rẻ không cho phép nâng cấp card đồ họa.
Công cụ Windows Experience Index trong Vista sẽ thực hiện một cuộc kiểm tra cơ bản về khả năng đồ họa của máy tính. Bạn nhấn Start, gõ vào lệnh performance information, và ấn ENTER. Để xem lời giải thích tương ứng với điểm số mà bạn vừa được tính năng kiểm tra trên cung cấp, tham khảo find.pcworld.com/59263.
Bùi Xuân Toại
PC World Mỹ 2/2008