Căn nhà nhỏ của chị Phương (45 tuổi) xã Phú Thuận A, huyện Hồng Ngự, Đồng Tháp, cả tháng nay luôn mang không khí ảm đạm. Mắt đỏ hoe khi nhắc đến chồng Nguyễn Khanh (39 tuổi, tên thật là Nguyễn Thọ), chị nói cơ duyên nên nghĩa vợ chồng là nhờ mai mối của người bác ruột.
Hơn 6 năm trước ông này đến huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang, thuê đất ven biển lập vuông nuôi tôm sú. Tại đây ông quen biết với Khanh - nam thanh niên đi làm thuê xa quê, khá chịu khó. Thấy anh ta hiền lành, hay giúp đỡ mọi người nên ông quý mến, gợi ý làm mai cho đứa cháu gái lớn tuổi nhưng chưa có chồng. Thọ đồng ý nên hồi đầu năm ông dẫn về quê xem mắt chị Phương.
"Các chị em của tôi đã có gia đình, hoàn cảnh cũng nghèo khó. Tôi định ở vậy nuôi mẹ già nhưng khi gặp ảnh tôi ưng lắm, thấy ảnh hiền lành như bác tôi nói. Nhà nghèo, cả hai đều lớn tuổi, lỡ thì, nên tụi tôi chỉ làm buổi cơm đơn sơ ra mắt ông bà, chòm xóm", chị Phương kể.
Nguyễn Thọ trước thời điểm trốn khỏi địa phương.
Chồng không có giấy tờ tuỳ thân, chị Phương hỏi thì Thọ nói đã bị thất lạc, sẽ thu xếp về quê làm lại khi có thời gian. Chiều ngày 10/10, khi Thọ đang phụ hồ trên tuyến dân cư trong xã thì thì bất ngờ Công an tỉnh Bình Thuận và Đồng Tháp đến bắt Thọ. Không chỉ chị Phương mà cả cái xóm nghèo này đều ngỡ ngàng.
"Chuyện đến giờ vẫn còn làm tôi bàng hoàng. Tôi chỉ hy vọng anh ấy sẽ được giảm án để sớm về đoàn tụ với gia đình", người phụ nữ nói.
Nguyễn Thọ bị cho là một trong hai hung thủ đã sát hại bà Lê Thị Bông ở huyện Hàm Tân (tỉnh Bình Thuận) từ năm 1998 để cướp nhẫn vàng. Ông Trần Văn Ngời, Trưởng ban nhân dân ấp Phú Hòa B, xã Phú Thuận A, cho biết Thọ sống ở quê vợ khá hiền lành, không mất lòng ai và chịu khó làm ăn nên được mọi người trong xóm thương yêu.
"Khi đó, tôi nghe đồn là anh ta bị 3 thanh niên ở Bình Thuận tấn công, trong lúc chống trả để tự vệ thì làm chết một người chứ không hề biết liên quan đến vụ án oan của ông Huỳnh Văn Nén", ông Ngời nói.
Theo điều tra, năm 1998 Thọ cầm đầu nhóm thanh niên hư hỏng, quậy phá, từng có nhiều tiền sự về trộm cắp ở xã Tân Minh (nay là thị trấn Tân Minh), huyện Hàm Tân. Trong băng còn có Hồ Thanh Việt và Nguyễn Phúc Thành (gọi ông Nén là dượng). Thấy con gái của bà Lê Thị Bông đeo nhiều vàng trên người, Thọ và Việt nảy sinh ý định cướp.
Đêm cuối tháng 4, sau khi uống rượu cả hai lẻn vào nhà bà Bông thực hiện kế hoạch. Thọ vào bếp lấy 2 con dao, đưa cho Việt một con. Sau đó, Thọ ra giếng cắt đoạn dây dài khoảng một mét rồi trở lại nhà bếp cùng Việt nằm chờ "con mồi" nhưng do ngấm rượu nên ngủ quên.
Bà Bông về phát hiện liền đuổi đi. Khi người phụ nữ vừa quay lưng, Thọ lao tới dùng dây siết cổ bà đến chết rồi lột lấy nhẫn vàng. Việt đứng ở ngoài chạy vào lôi Thọ về nhà ngủ.
Hôm sau, Thọ kể cho Thành nghe sự việc. Thành tỏ vẻ không tin, Thọ đưa ra chiếc nhẫn và chỉ vào ống quần còn dính máu, bảo rằng khi tuốt nhẫn của nạn nhân đã làm đứt tay, chảy máu. Sợ bị phát hiện, Thọ bỏ trốn đến Tây Nguyên, sau đó qua Campuchia làm thuê kiếm sống.
Ông Nén phải ngồi tù oan gần 16 năm vì tội lỗi của người khác. Ảnh: Phước Tuấn
Năm 2000, khi đang cải tạo về tội đánh nhau và cưỡng đoạt tài sản, Thành hỏi thăm bạn tù mới biết ông Huỳnh Văn Nén bị truy tố về tội giết bà Bông, đối diện án tử hình. Thành lập tức viết đơn gửi cán bộ trại giam tố giác Thọ và Việt chính là kẻ gây án, còn ông Nén bị oan.
Vài ngày sau, anh Thành tiếp tục viết đơn nhờ người nhà mang gửi cho ông Nguyễn Thận, khi đó đang là Chủ tịch UBND xã Tân Minh, nhờ người này chuyển lên các cơ quan chức năng của tỉnh Bình Thuận. Nhưng khi ông Thận nhận được thư tố giác của anh Thành thì ông Nén đã bị xét xử và tuyên phạt tù chung thân… Từ đó, ông Thận cùng người cha già của ông Nén ròng rã kêu oan.
14 năm sau, VKSND Tối cao kháng nghị hủy án ông Huỳnh Văn Nén giết bà Lê Thị Bông do lá đơn tố giác Thọ và Việt gây án chưa được cơ quan điều tra làm rõ. Hội đồng giám đốc thẩm TAND Tối cao sau đó hủy án, giao cho Công an tỉnh Bình Thuận điều tra lại từ đầu.
Kết quả điều tra lại cho thấy ông Nén bị oan. Còn Thọ, gần 10 năm trước anh ta đến huyện Kiên Lương nhận giữ vuông tôm thuê để ẩn náu, đổi tên thành Nguyễn Khanh. Riêng Hồ Thanh Việt đã chết nhiều năm trước vì bệnh tật.
Ngày 3/12, TAND tỉnh Bình Thuận tổ chức xin lỗi công khai ông Huỳnh Văn Nén. Các thủ tục bồi thường oan sai gần 16 năm cho ông Nén đang được tiến hành.
Ngày 7/12, ông Nén và gia đình bên vợ có đơn yêu cầu Cục điều tra của VKSND Tối cao khởi tố những người tham gia tố tụng gây oan sai cho mình, về các tội: Lạm quyền trong khi thi hành công vụ, Truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội, Ra bản án trái pháp luật, Dùng nhục hình, Làm sai lệch hồ sơ vụ án.
>>Xem thêm: Gần 16 năm oan khuất của ông Huỳnh Văn Nén
Cửu Long
* Tên người phụ nữ đã thay đổi