Điều 5 Thông tư 01/2016/TT-BCA ngày 4/1/2016 quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của cảnh sát giao thông, cho phép cảnh sát giao thông được "dừng các phương tiện đang tham gia giao thông đường bộ; kiểm soát phương tiện, giấy tờ của phương tiện; kiểm soát người và giấy tờ của người điều khiển phương tiện, giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện đang kiểm soát, việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định pháp luật".
Ngoài cảnh sát giao thông còn một số lực lượng khác cũng có quyền dừng phương tiện đang lưu thông để kiểm soát, kiểm tra hành chính, cụ thể:
Theo Nghị định 27/2010/NĐ-CP ngày 24/03/2010, các lực lượng có thể được huy động phối hợp với cảnh sát giao thông tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ khi cần thiết gồm: công an xã, phường, thị trấn và các lực lượng cảnh sát khác (gồm: cảnh sát trật tự, cảnh sát cơ động, cảnh sát phản ứng nhanh, cảnh sát bảo vệ, và cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội).
Tuy nhiên, việc huy động phải thực hiện bằng quyết định hoặc kế hoạch huy động. Trong đó nêu rõ lực lượng, số lượng cần huy động, thời gian, địa bàn huy động, trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể của cảnh sát giao thông, cảnh sát khác và công an xã tham gia phối hợp tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông. Khi hết thời gian huy động ghi trong quyết định hoặc kế hoạch huy động mà không có văn bản huy động mới của cấp có thẩm quyền, lực lượng cảnh sát khác và công an xã kết thúc nhiệm vụ được huy động, chuyển sang thực hiện nhiệm vụ thường xuyên (Điều 6 Nghị định 27/2010/NĐ-CP).
Ngoài ra, tại Hà Nội và TP HCM, còn có Tổ công tác liên ngành 141, gồm: cảnh sát cơ động, cảnh sát giao thông và cảnh sát hình sự được thành lập với nhiệm vụ chính là tuần tra kiểm soát, kiểm tra hành chính để phòng ngừa, ngăn chặn các đối tượng lợi dụng tuyến giao thông để thực hiện hành vi phạm tội. Tổ công tác này cũng có thẩm quyền yêu cầu dừng phương tiện và kiểm tra hành chính trong quá trình thực hiện kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Tóm lại, theo các quy định vừa trích dẫn ở trên, các lực lượng có thẩm quyền dừng phương tiện và kiểm tra hành chính, bao gồm:
- Cảnh sát giao thông đeo biển hiệu (thẻ xanh) và có Giấy chứng nhận cảnh sát tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ;
- Cảnh sát trật tự, Cảnh sát cơ động, Cảnh sát phản ứng nhanh, Cảnh sát bảo vệ, Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội, và Công an xã, phường, thị trấn - chỉ khi được huy động phối hợp với cảnh sát giao thông đường bộ theo kế hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;
- Riêng tại Hà Nội và TP HCM còn có tổ công tác liên ngành 141.
Luật sư, Thạc sĩ Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội