Các bị cáo được đưa đến tòa. Video: Điệp Nguyễn - Thanh Huyền.
Sáng nay, Nguyễn Minh Hùng mặc áo thun tím sậm, quần tây đen, trông tiều tụy và gầy hơn rất nhiều so với lần ra tòa trước. Cựu Chủ tịch VN Pharma được đưa đến TAND TP HCM cùng Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải Quốc tế H&C) và 10 người khác để xét xử về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo Khoản 4 Điều 157 BLHS 1999, khung hình phạt cao nhất là tử hình.
Vụ án từng gây bức xúc lớn trong xã hội được xét xử sơ thẩm lần hai, kéo dài từ hôm nay đến ngày 30/9. Phòng xử rộng nhất của tòa không còn chỗ trống. Cả trăm người được bố trí ngồi kín khu vực bên ngoài.
Bị cáo Nguyễn Minh Hùng trông gầy, tiều tụy hơn lần ra tòa trước. Ảnh: Hữu Khoa.
Để phục vụ việc xét xử, tòa triệu tập Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý dược, lúc Công ty VN Pharma trình hồ sơ xin cấp phép nhập 200.000 hộp thuốc H - Capita 500mg, tháng 12/2013. Số thuốc này dùng để chữa các bệnh ung thư vú, ung thư đại trực tràng, nhưng sau đó bị phát hiện là thuốc giả.
Ngoài ông Cường, Nguyễn Tấn Đạt (Trưởng phòng quản lý kinh doanh, Cục Quản lý dược) cùng nhiều cán bộ khác cũng bị triệu tập; 9 thành viên Hội đồng thẩm định (Bộ Y tế) và gần 200 người khác được mời tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng.
Chánh tòa Hình sự Phạm Lương Toản (chủ tọa phiên xử) công bố đưa vụ án ra xét xử, song ông Trương Quốc Cường và nhiều người không có mặt. Đây không phải lần đầu lãnh đạo Cục Quản lý dược và các cán bộ từ chối đến phiên xử. "Tòa tiếp tục triệu tập những người liên quan trong quá trình xét xử", chủ tọa nói.
6 người trong 9 thành viên Hội đồng thẩm định (Bộ Y tế) có mặt, bao gồm ông Nguyễn Thành Lâm, Đỗ Văn Đông (phó Cục trưởng Cục quản lý dược). Ông Dương Công Minh đại diện ủy quyền cho Viện kiểm nghiệm thuốc TP HCM... Những người này được tòa yêu cầu tham gia xuyên suốt quá trình xét xử.
"Hồ sơ vụ án có một số tài liệu đóng dấu mật, tuyệt mật. Những người nào sử dụng tài liệu này phải chú ý, còn ai cố tình làm lộ bí mật sẽ bị xử lý theo quy định", chủ tọa lưu ý.
Các tài liệu mật chưa từng được nhắc đến trong suốt phiên xử sơ thẩm, phúc thẩm lần đầu tiên năm 2017 và quá trình điều tra bổ sung vụ án.
Bị cáo Võ Mạnh Cường. Ảnh: Hữu Khoa.
Theo cáo trạng, từ năm 2012, Nguyễn Minh Hùng thông qua Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải Quốc tế H&C) mua một số thuốc tân dược xuất xứ Canada. Đến năm 2013, Hùng tiếp tục đặt Cường mua thuốc H-Capita 500mg Caplet mang nhãn mác Công ty Helix Canada.
Theo quy định, hồ sơ đề nghị cấp phép phải có: giấy chứng nhận lưu hành tự do; giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc; tiêu chuẩn và phương pháp kiểm tra chất lượng thuốc... Do đối tác không cung cấp đủ các giấy tờ này nên Hùng chỉ đạo cấp dưới làm giả hồ sơ trình Cục Quản lý dược cấp phép.
Nhận hồ sơ của VN Pharma, Cục Quản lý dược lập tổ thẩm định giao ông Nguyễn Tấn Đạt làm tổ trưởng. Sau khi các thành viên trong tổ đánh giá hồ sơ của VN Pharma đạt yêu cầu và đề xuất cho nhập, ngày 20/12/2013, Cục trưởng Trương Quốc Cường ký duyệt cho VN Pharma nhập 200.000 hộp thuốc H - Capita 500mg.
Khi VN Pharma đã nhập 9.300 hộp lưu tại kho, Cục Quản lý dược nghi ngờ về nguồn gốc thuốc nên đã niêm phong, không cho bán ra thị trường. Nhà chức trách xác định, số thuốc này đều giả về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng và "không sử dụng để chữa bệnh cho người".
Chủ tọa Phạm Lương Toản. Ảnh: Hữu Khoa.
Quá trình điều tra, Bộ Công an xác định, Công ty Helix Canada không tồn tại và hoạt động trong lĩnh vực về dược, các giấy tờ Cường cung cấp cho Hùng là giả. Ngoài ra, Hùng còn chỉ đạo cấp dưới nâng khống giá thuốc trên hóa đơn và dùng tiền này để chi phí cho việc đấu thầu, bán thuốc...
Hùng và Ban giám đốc Công ty VN Pharma đã có chủ trương chi tiền để trình dược viên sử dụng tiếp cận bác sĩ, dược sĩ... phục vụ việc bán thuốc. Từ tháng 10/2014 đến 5/2015, VN Pharma đã chi 14,1 tỷ đồng cho hoạt động bán thuốc vào các bệnh viện. Cơ quan điều tra kết luận đây là tiền nâng khống giá thuốc nhập khẩu nhưng không xác định được cụ thể lô thuốc nào do không có hóa đơn chứng từ, không thu được sổ sách ghi chép.
Theo VKSND Tối cao, việc chi "hoa hồng" chỉ có lời khai của trình dược viên VN Pharma, không có tài liệu, chứng cứ chứng minh chuyện đưa tiền, đưa quà nên không đủ tài liệu kết luận về hành vi của các cán bộ, bác sĩ bệnh viện. Quá trình xét xử, HĐXX sẽ tiếp tục làm rõ.
Năm 2017, Hùng và đồng phạm bị TAND TP HCM đưa ra xét xử về tội Buôn lậu, Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan tổ chức. Bản án này sau đó bị TAND Cấp cao tại TP HCM hủy. Thêm 3 người khác bị khởi tố. Hùng và đồng phạm bị truy tố về tội Sản xuất, mua bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.
Sau khi vụ án VN Pharma nhập thuốc giả bị phát hiện, Ngô Anh Quốc (nguyên Phó giám đốc VN Pharma) đã dùng hơn 10 tỷ đồng tiền nâng khống giá thuốc để ngoài sổ sách để chạy án. Quốc đưa tiền này cho một luật sư nhờ "lo lót" cho mình thoát tội nhưng bất thành.
Hồi tháng 6, Quốc bị TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên phạt 5 năm tù về tội Đưa hối lộ. Một luật sư và người môi giới khác cũng lĩnh án tù, một kiểm sát viên VKSND Tối cao bị xử lý kỷ luật.
Hôm 18/9, Bộ Công an đã khởi tố vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Cục Quản lý dược.
Chiều nay, phiên xử bước vào phần thẩm vấn.
Hải Duyên