Ngày 6/5, một người đàn ông Mỹ ngồi tù oan 13 năm về tội Giết người đã được tuyên vô tội sau khi tự đại diện chính mình trong phiên xét xử.
Vụ án oan của Hassan Bennetts xảy ra năm 2006 tại thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania, Mỹ. Công tố viên cho rằng Hassan cùng đồng phạm đã phục kích và nổ súng vào hai người bạn khiến một chết, một bị thương sau khi thua cược 20 USD. Hassan luôn khẳng định khi án mạng xảy ra đang nghe điện trong nhà song các đồng phạm và nạn nhân sống sót đều nói ông là kẻ nổ súng.
Phiên tòa đầu tiên bị tuyên vô hiệu vì bồi thẩm đoàn bị tác động bên ngoài. Tại phiên tòa thứ hai vào năm 2008, Hassan bị kết tội giết người, nhận án tù chung thân không ân xá. Bản án này sau đó bị bác bỏ do luật sư của Hassan bào chữa kém hiệu quả, không đưa ra được lịch sử cuộc gọi hoặc gọi nhân chứng có thể cung cấp bằng chứng ngoại phạm cho thân chủ.
Trong khi chuẩn bị cho phiên xét xử mới, Hassan thấy mệt mỏi trước tình trạng đơn yêu cầu tòa án do luật sư soạn thảo liên tục thất bại nên đã xin tự bào chữa, đi ngược lại lời khuyên của mọi người. Phiên tòa lần ba diễn ra trong năm 2018 với kết quả bồi thẩm đoàn không thống nhất được ý kiến (11 phiếu cho rằng vô tội và một phiếu có tội).
Tại phiên tòa lần thứ tư, Hassan chỉ ra rằng nạn nhân và một "đồng phạm" đã rút lại lời khai trước đó. Hai người này còn khẳng định bị thanh tra phụ trách James Pitts bức cung.
Vị thanh tra cũng được Hassan gọi lên để đối chứng. Kết thúc phiên tòa, bồi thẩm đoàn tuyên Hassan vô tội sau 81 phút nghị án.
Hassan Bennets (phải) khi được trả tự do. Ảnh: Michael Bryant.
Hassan là trường hợp gần nhất trong chuỗi vụ án oan sai có sự tham gia của thanh tra điều tra án mạng James Pitts. Sau khi đối mặt với nhiều cáo buộc bức cung, người này hiện đã được chuyển sang "công việc bàn giấy" (ví dụ như giám sát camera an ninh), không tiếp xúc với công chúng.
Để chuẩn bị cho phiên tòa, Hassan dành nhiều năm trong tù trau dồi kiến thức pháp luật vào ban ngày, soạn thảo văn bản pháp lý vào ban đêm dưới ánh sáng từ màn hình tivi. Anh kể rằng mình đọc mọi cuốn sách về luật trong thư viện nhà tù, cũng như học hỏi văn bản do luật sư viết.
Luật sư "dự phòng" của Hassan nhấn mạnh đại đa số những bị đơn tự đại diện chính mình trước tòa đều không thành công vì thiếu kỹ năng và kinh nghiệm. Thắng lợi hiếm hoi lần này là do sự chuẩn bị kỹ càng của Hassan.
Hassan hiện đã nhận lời làm điều tra và trợ lý cho luật sư "dự phòng" của mình. Trải nghiệm lần này khiến anh có dự định theo học đại học và trường luật để giúp đỡ những người vô tội khác hiểu rõ quyền lợi của mình, đặc biệt là những người cùng địa phương.
Tại Mỹ, bị cáo được quyền tự đại diện chính mình trước tòa nhưng điều này được coi là đại kỵ. Khi ấy, tòa án thường phân bổ một luật sư "dự phòng" (standby lawyer) để đại diện bị cáo trong trường hợp đổi ý giữa chừng, không muốn tiếp tục tự bào chữa.
Quốc Đạt (Theo Washington Post, The Philadelphia Inquirer)