Theo Chủ tịch Hội đồng bầu cử TP HCM, ông Võ Văn Cương do đây là lần đầu tiên thực hiện theo Luật bầu cử mới ban hành năm 2003 nên công tác tổ chức còn hạn chế. Ông nhận xét phần lớn các đơn vị bầu cử có số dư 2 ứng cử viên so với số đại biểu được bầu, rất ít đơn vị có số dư 3 và không có đơn vị nào có số dư 4. Điều này dẫn đến hệ quả không tốt vì khi có ứng cử viên gặp sự cố thì đơn vị bầu cử đó không đảm bảo số dư 2 theo luật định, buộc phải giảm số đại biểu được bầu. Hơn nữa, phương án điều chuyển ứng viên từ đơn vị khác đến bổ sung tuy không vi phạm luật định nhưng rất tốn kém kinh phí in ấn lại tài liệu vận động, về phía ứng viên cũng gặp nhiều khó khăn vì đã tiếp xúc cử tri vận động tranh cử ở nơi cũ. Do vậy, ông đề xuất nên tổ chức đơn vị bầu cử có số dư 3 trở lên để dự bị những sự cố.
Mặt khác, theo ông Cương tại những đơn vị sắp xếp 4 ứng cử viên bầu 2 đại biểu thì dễ bị phân tán số phiếu, dẫn đến tình trạng bầu thiếu (ứng viên không đạt đủ tỷ lệ 50% để trúng cử).
Ngoài ra, không nên bố trí đơn vị bầu cử lấy 2 đại biểu vì nếu chỉ có 1 người trúng cử thì lại rơi vào trường hợp phải bầu thêm (dưới 2/3 người trúng cử so với số đại biểu được bầu tại đơn vị). Vì vậy, cần bố trí đơn vị bầu từ 3-5 đại biểu, tốt nhất là đơn vị có 8 ứng viên chọn lấy 5 đại biểu hoặc 7 ứng viên chọn 4 đại biểu.
Về một số cơ cấu trong thành phần đại biểu trúng cử chưa đạt so với yêu cầu đề ra nguyên nhân do nhận thức còn hẹp hòi, chưa tuyên truyền mở rộng vận động thành phần tự ứng cử, mặt khác do tổ chức công tác bầu cử chưa hợp lý.
Theo báo cáo Hội đồng bầu cử TP HCM, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt 99,94% (cao hơn nhiệm kỳ trước chỉ có 99,84%), số lượng và chất lượng đại biểu cả 3 cấp cũng tăng lên. Trong thành phần đại biểu HĐND cấp thành phố vừa được bầu, tỷ lệ người ngòai đảng, người dân tộc thiểu số tăng gấp đôi so với nhiệm kỳ trước, đại biểu trẻ (dưới 35 tuổi), đại biểu thuộc khối tôn giáo đều tăng lên. Riêng đại biểu có trình độ sau đại học tăng từ 21,18% lên 29,79%.
Tổng cộng có 9.842 đại biểu trúng cử HĐND nhiệm kỳ 2004-2009 ở 3 cấp. Trong 5 đơn vị bầu cử phải tiến hành bầu thêm vào ngày 9/5 chỉ có 3 đơn vị bầu thêm được đại biểu (1 ở cấp thành phố ở đơn vị Cần Giờ, 2 ở cấp quận, huyện thuộc Tân Bình và Củ Chi). Riêng quận 8 không bầu thêm được 2 đại biểu cấp quận và phường nhưng theo luật định sẽ không tổ chức bầu thêm lần nữa.
Ông Đỗ Duy Thường nhận xét: "Tinh thần dân chủ và nhận thức chính trị của cử tri thể hiện rất cao qua kỳ bầu cử này. Chính các cử tri giám sát đã cung cấp thông tin, phát hiện những vi phạm luật bầu cử như bầu hộ, bầu thay, đơn cử như: trường hợp 10 cử tri bầu hộ cho 92 người khác; thậm chí ở một số thôn thuộc các tỉnh phía Bắc có nhiều người đi làm ăn xa không về kịp vậy mà vẫn có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt 100% . |
Tuy nhiên, về cơ cấu đại biểu HĐND ở cả 3 cấp vẫn chưa đạt theo chỉ tiêu hướng dẫn của Trung ương như: đại diện ấp, tổ dân phố trong HĐND cấp phường, xã, thị trấn còn thấp, chỉ đạt 25,40% (chỉ tiêu đề nghị là 30%). Tỷ lệ đại biểu trẻ ở cấp thành phố là 6,32%, quận huyện 12,86% tuy có cao hơn nhiệm kỳ trước nhưng vẫn thấp so với yêu cầu (15%, 20%). Riêng tỷ lệ đại biểu nữ lại giảm từ 24,7% còn 21, 05%.
T. Nguyên