Thay vì đọc là đèn chiếu xa và đèn chiếu gần, hầu hết người Việt đều đọc là pha, cốt. Chữ cốt đôi khi được viết là cos, vậy thực sự hai chữ pha, cốt này xuất phát từ đâu, bởi trong tiếng Việt nó không có nghĩa là xa và gần. Thực tế đây là từ mượn ở tiếng Pháp, phare và code.
Đèn pha ôtô vào buổi sơ khai chỉ có một chức năng là chiếu xa, không thể thay đổi khoảng cách dải chiếu sáng. Trong tiếng Pháp, từ này là phare, đọc tiếng Việt là pha.
Sau này, khi trong điều kiện chiến tranh, việc chạy buổi tối nếu có ánh sáng chiếu quá xa có thể là điểm yếu của xe, bởi kẻ địch sẽ phát hiện có thể ném bom và pháo. Vì vậy, xe phải cải tiến để có ánh sáng chiếu gần hơn, thấp hơn. Bên cạnh đó, màu sắc của ánh sáng có thể thay đổi để nhận diện xe của phe nào. Loại đèn này vì vậy được gọi là code. Chữ code trong tiếng Pháp và tiếng Anh đều có nghĩa là mật mã, một cách gọi hình tượng.
Thực tế, lịch sử chiến tranh khiến tiếng Việt có một kho tàng phong phú từ mượn ở tiếng Pháp. Trên ôtô, xe máy cũng rất phổ biến. Ví dụ: táp-lô (tableau), táp-pi (tapis), vô-lăng (volant), la-zăng (la jante)...
Độc giả Hân Phạm