Vài năm trước, Jake Morgan, một nông dân sống ngay phía ngoài Raleigh, bang North Carolina, nhận ra rằng ông cần một chiếc xe mới để chạy quanh khu điền trang.
Đầu tiên, Morgan hướng tới một dạng xe đa dụng vượt địa hình - thứ thường chỉ được phép chạy trong những khu vực hạn chế, không thể tham gia giao thông. Nhưng sau khi xem một video trên YouTube về một chiếc xe khoảng 30.000 USD, người đàn ông này đọc được bình luận kiểu "Thay vào đó, sao các bạn không mua một chiếc xe tải mini?".
Một chiếc Honda Acty đời 1997 rao bán trực tuyến với giá từ 2.650 USD. Ảnh: Mitsui
Chiếc xe được nhắc đến là loại bán tải dẫn động 4 bánh, đôi khi được biết đến như dòng "kei-truck", chủ yếu sản xuất ở Nhật Bản, và có lợi thế về thuế vì kích cỡ khiêm tốn.
Tò mò, Morgan bắt đầu tìm kiếm. Trong vòng ít tháng sau đó, ông lái xe tới Newport, bang Virginia để nhận một chiếc Honda Acty 1997, với khoản tiền tổng cộng chỉ 2.000 USD để nhập về Mỹ. Và Morgan thấy hài lòng.
Không chỉ "rẻ bèo", chiếc Acty chỉ rộng 1.395 mm, tức chưa tới 1.500 mm, ngắn hơn nhiều so với các mẫu bán tải phổ biến của Mỹ. Và cũng không giống các mẫu xe địa hình mà Morgan vốn định mua, chiếc Acty hoàn toàn được phép tham gia giao thông.
Chỉ không lâu sau khi nhập khẩu, chiếc Acty được Morgan bán đi để mua xe khác. Mẫu mới còn tốt hơn thế - có điều hòa và nút kích hoạt thùng chở hàng tự động.
Dòng kei-truck trước đây chưa từng có trong ý định kinh doanh của các hãng ở Mỹ. Phần lớn do xe sử dụng vô-lăng bên phải, không phải lúc nào cũng có đủ túi khí cũng như những tính năng an toàn khác đáp ứng đúng tiêu chuẩn ở Mỹ. Những xe được nhập khẩu vì thế chủ yếu để sưu tầm, hoặc một số đại lý nhập loại xe đời mới và bán ra dưới dạng xe off-road. Xe tải mini còn giúp lấp chỗ trống nơi mà các hãng xe Mỹ không ngó ngàng tới.
Todd Gatto, một trong số các chủ sở hữu công ty nhập khẩu HVNY ở Goshen, New York, nói ông đã bán hơn 300 xe cho các doanh nghiệp địa phương trong vài năm qua.
"Đầu tiên, chúng tôi mua về 5 chiếc, rồi bán hết tất cả chỉ trong 7 ngày", Gatto cho biết. Khách hàng gồm nông dân, nhưng cũng có cả các nhà thầu xây dựng, và một công viên giải trí.
"Nhiều loại hình kinh doanh nhận ra việc sử dụng các mẫu xe này hữu hiệu hơn một chiếc F250 giá 85.000 USD", Gatto nói. F250 là mẫu bán tải cỡ lớn của Ford, và giống như "người khổng lồ" nếu so với một chiếc xe tải mini của Nhật.
Không giống các mẫu xe mới với loạt máy tính tích hợp cũng như số linh kiện phức tạp, dòng kei-truck dễ tùy chỉnh và sửa chữa. Ở phía bắc Wisconsin và Minnesota, người dân lắp bánh xích cho xe để chạy trên mặt đường đóng băng vào mùa đông. Một số chủ xe thậm chí như tôn sùng dòng xe này. "MotoCheez" - một thợ cơ khí từ Connecticut, nói kênh YouTube của anh trở nên nổi tiếng sau khi anh bắt đầu nói về chiếc kei-truck của mình.
Một nông dân Mỹ đăng ảnh về chiếc Suzuki Carry trong một nhóm công khai trên Facebook hôm 24/10/2022, nói rằng "4 năm sử dụng và không có một rắc rối nào". Ảnh: Kevin Connelly
Trên trang mạng xã hội Facebook, có ít nhất một nhóm về xe tải mini Nhật gồm hơn 15.600 thành viên ở Mỹ. Họ chia sẻ kinh nghiệm về việc sử dụng, sửa chữa, đăng ký dòng xe này, hoặc đăng bán xe. Ba mẫu xe phổ biến nhất là Honda Acty, Daihatsu Hijet và Suzuki Carry.
Khi nhu cầu tăng, một số người lo ngại rằng những lỗ hổng vốn cho phép họ nhập các mẫu xe này có thể bị lấp kín. Các đại lý ngày càng đưa ra nhiều báo cáo về những rắc rối khi đăng ký xe để sử dụng, đặc biệt tại các bang phía đông bắc. Những lo ngại về an toàn cũng là một phần nguyên nhân. Morgan thừa nhận ông có thể rơi vào tình huống nguy hiểm trên một cao tốc đông đúc. Một số người hâm mộ cho rằng ngành công nghiệp ôtô Mỹ có thể sẽ nỗ lực ngăn chặn cuộc cạnh tranh xe giá rẻ từ Nhật.
Mỹ Anh (theo Economist)