Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, sau 7 tháng, Thái Lan xuất gần 20.000 xe vào Việt Nam, đứng số một, tiếp theo là Indonesia bám sát với gần 18.000 xe. Thứ tự này không thay đổi so với 2019, nhưng khoảng cách giữa hàng từ Thái Lan và từ Indonesia đã thu hẹp rất nhiều.
Nếu sau 7 tháng 2019, xe từ Thái Lan chiếm hơn 60%, Indonesia chỉ gần 28% trong tổng số xe nhập khẩu thì sang năm nay các con số đã biến đổi ngược chiều. Ôtô từ xứ chùa vàng giảm về 44%, trong khi lượng xe từ xứ vạn đảo tăng lên 39,4%.
Nếu xét trên số lượng ôtô con (dưới 9 chỗ, không tính xe bán tải), thậm chí Indonesia còn vượt qua Thái Lan. Hết nửa năm 2020, Indonesia xuất 15.434 xe con sang Việt Nam, trong khi đó Thái Lan là 11.791 chiếc.
Việc giảm chung của toàn thị trường được các hãng lý giải đơn thuần vì dịch bệnh, nhưng sự lên, xuống ngược chiều của nguồn gốc xe xuất phát từ thay đổi chiến lược kinh doanh.
Xe từ Thái Lan trông chờ vào CR-V và Ford Ranger. Trong 2020, lượng hàng được Ford Việt Nam nhập về rời rạc, với lý giải khó khăn trong logistics cũng như nhà máy tạm ngừng hoạt động. Trong khi đó, Honda Việt Nam cũng ngừng nhập CR-V từ vài tháng trước, vì chuyển sang lắp ráp, với phiên bản vừa giới thiệu đầu tháng 8. Cả Ranger và CR-V đều là hai mẫu xe luôn nằm trong top 10 xe bán chạy nên ảnh hưởng lớn tới cơ cấu nhập hàng. Các mẫu xe khác từ Thái như Ford Everest, Toyota Camry... đều có doanh số thấp. Con số này có thể được cải thiện nếu dòng Corolla Cross mà Toyota mới ra mắt được khách Việt ưa chuộng.
Xpander, một mẫu xe vừa nhập từ Indonesia, vừa lắp ráp tại Việt Nam. Ảnh: Huy Mạnh
Ngược với Thái Lan, xe từ Indonesia đang "phất" lên trông thấy, chủ yếu bởi Xpander, chiếc MPV bán chạy nhất thị trường Việt,"hất cẳng" cả Innova. Bên cạnh đó còn có Suzuki Ertiga, XL7, Toyota Wigo, Rush cũng có doanh số tốt, dù không quá nổi bật. Thậm chí, lượng xe nhập từ Indonesia có thể còn cao hơn, nếu Toyota Việt Nam không chuyển bốn phiên bản Fortuner sang lắp ráp từ giữa năm ngoái, chỉ còn hai bản nhập khẩu. Mitsubishi Việt Nam mới chuyển Xpander sang nhập và lắp song song, nên thời gian tới lượng xe nhập từ Indonesia cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Hiện xe nhập khẩu từ Indonesia và Thái Lan được hưởng thuế nhập khẩu 0% bởi đáp ứng yêu cầu tỷ lệ nội địa hóa nội khối đạt 40% trở lên. Theo các chuyên gia, để cân nhắc bài toán kinh tế, nhập khẩu là cách được các hãng ưa thích vì "dễ làm, đỡ tốn công sức và lợi nhuận cao hơn". Tuy vậy, chiến lược này đi ngược định hướng của Chính phủ nên bấp bênh, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực từ các chính sách hạn chế. Đây cũng là nguyên nhân khiến các hãng hiện chuyển dần sang lắp ráp trong nước như Honda, Mitsubishi làm với CR-V và Xpander.
Nguyên Khoa