"Điều cần thiết là đưa ra những quyết định gồm bảo vệ đất nước, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh cho người dân và cư dân ở các khu vực đã giải phóng. Chúng hoàn toàn phù hợp với những mối đe dọa mà Nga đang đối mặt, tôi thấy cần ủng hộ đề xuất của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu về tiến hành động viên một phần trên lãnh thổ Liên bang Nga", Tổng thống Putin nói trong bài phát biểu trên truyền hình hôm nay.
Ông Putin ban bố lệnh động viên một phần trên truyền hình Nga hôm nay. Video: RT.
Tổng động viên là hành động vừa mang tính kêu gọi vừa mang tính mệnh lệnh khi quốc gia chuyển sang trạng thái chiến tranh. Đối tượng của lệnh có thể mở rộng đến cả người chưa trải qua huấn luyện quân sự như học sinh, sinh viên, công nhân, công chức, nông dân nếu tình hình yêu cầu.
Trong khi đó, lệnh "động viên một phần" do ông Putin công bố chỉ được áp dụng với lực lượng dự bị, chủ yếu là quân nhân đã giải ngũ, có chuyên môn và kinh nghiệm quân sự nhất định. Ông cam kết rằng họ sẽ được huấn luyện thêm và được trao quyền lợi giống như quân nhân chuyên nghiệp. Đây là lần đầu tiên Nga ban bố lệnh động viên quân nhân kể từ sau Thế chiến II.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết quân đội Nga dự kiến huy động thêm 300.000 quân nhân dự bị để họ phục vụ chiến dịch quân sự tại Ukraine, nhấn mạnh sinh viên và lính nghĩa vụ không nằm trong diện này. Quân số huy động tương đương hơn 1% tiềm lực tổng động viên của Nga là 25 triệu người.
"Mục tiêu là giải phóng vùng Donbass ở miền đông Ukraine. Phần lớn người dân ở đó không muốn nằm dưới quyền cai trị của những kẻ tân phát xít", ông nói trong bài phát biểu trên truyền hình. Tổng thống Nga cũng lệnh cho chính phủ cấp quy chế pháp lý với những tình nguyện viên tham chiến tại Ukraine, cùng lực lượng dân quân Ukraine thân Nga tại khu vực miền đông nước này.
Tổng thống Putin cáo buộc phương Tây "tống tiền hạt nhân" nhằm vào Nga và khẳng định nước này sẽ sử dụng mọi biện pháp có sẵn để bảo vệ chủ quyền. "Chúng tôi có rất nhiều vũ khí để trả đũa. Đây không phải lời dọa nạt suông", ông nói.
Một lính Nga tại tỉnh Lugansk, miền đông Ukraine, hồi tháng 4 Ảnh: AFP.
Động thái được công bố sau khi các vùng Donetsk, Lugansk ở miền đông Ukraine và Kherson, Zaporizhzhia ở miền nam thông báo sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về sáp nhập Nga ngày 23-27/9.
Hạ viện Nga hôm 20/9 thông qua dự luật bổ sung các hình thức trừng phạt quân nhân phạm tội trong giai đoạn "tổng động viên, thiết quân luật, thời chiến, xung đột vũ trang hay hoạt động chiến đấu". Họ sẽ phải chịu án tù nặng hơn quân nhân phạm tội trong thời bình. Đây là lần đầu tiên khái niệm "tổng động viên" được đưa vào bộ luật hình sự Nga.
Dự luật dự kiến được Thượng viện Nga thông qua trong hôm nay và sẽ được trình lên Tổng thống Vladimir Putin để ký thành luật. Nó được đưa ra trong bối cảnh có nhiều tranh luận ở Nga về khả năng tổng động viên cho chiến dịch quân sự ở Ukraine, bước đi có thể làm leo thang đáng kể xung đột.
Vài tiếng trước thông báo của ông Putin, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng Hạ viện Nga Andrey Kartapolov nói rằng dự luật không đồng nghĩa Nga sắp tổng động viên, đồng thời xác nhận lực lượng dân quân Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng và Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng ở miền đông Ukraine sẽ trở thành một bộ phận của quân đội Nga nếu hai khu vực này sáp nhập vào Nga.
Cục diện chiến trường Ukraine sau gần 7 tháng giao tranh. Đồ họa: WP.
Ukraine gần đây triển khai chiến dịch phản công và tái kiểm soát một số thành phố ở tỉnh đông bắc Kharkov. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng nước này giành lại 6.000 km2 lãnh thổ kể từ đầu tháng.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Putin hôm 16/9 tuyên bố cục diện chiến trường về cơ bản không thay đổi và quân đội Nga không muốn hành động vội vã. Ông nói Nga tiến quân chậm, song có tính hệ thống và từng bước kiểm soát nhiều phần lãnh thổ hơn.
Vũ Anh (Theo TASS, Reuters)