"Một năm trước, vào ngày 30/9, sự kiện lịch sử thực sự đã diễn ra khi các thỏa thuận được ký kết để sáp nhập 4 thực thể mới vào Liên bang Nga", Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong bài phát biểu kỷ niệm một năm Nga sáp nhập 4 vùng lãnh thổ của Ukraine.
Theo Tổng thống Nga, "hàng triệu cư dân" ở Donbass, gồm hai tỉnh miền đông Donetsk và Lugansk, cùng các tỉnh miền nam Kherson và Zaporizhzhia "đã lựa chọn về với tổ quốc".
Ông nhấn mạnh lựa chọn gia nhập Nga đã được củng cố bởi cuộc bầu cử địa phương gần đây. "Giống như một năm trước, người dân một lần nữa bày tỏ và khẳng định ý muốn sát cánh cùng Nga và ủng hộ đồng hương của họ, những người thông qua công việc và hành động thực tế đã chứng tỏ họ xứng đáng với sự tin tưởng của người dân", ông Putin nói.
Tổng thống Nga nhắc lại quan điểm cho rằng việc Nga phát động chiến sự ở Ukraine đã cứu người dân khỏi "những lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc ở Kiev". Ông cho rằng những người lựa chọn gia nhập Nga đã thể hiện "lòng dũng cảm, chính trực khi đối mặt hành vi đe dọa và tước đoạt quyền quyết định tương lai, số phận, văn hóa, truyền thống và tiếng mẹ đẻ".
Tổng thống Nga Putin tại Moskva ngày 30/9. Ảnh: Reuters
Nga ngày 10/9 tổ chức bầu cử địa phương trên toàn quốc để bầu tỉnh trưởng, lãnh đạo địa phương và nghị viện khu vực. Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Lugansk tổ chức bỏ phiếu sớm từ cuối tháng 8 và đầu tháng 9 với lý do đảm bảo an toàn cho cử tri.
Ủy ban Bầu cử Trung ương Nga ngày 10/9 công bố kết quả bầu cử cho thấy đảng Nước Nga Thống nhất của ông Putin nhận được hơn 70% phiếu bầu ở cả 4 tỉnh này. Toàn bộ ứng viên tỉnh trưởng của đảng này tại 4 khu vực đều đắc cử. Đây vốn là những người đã được Moskva bổ nhiệm làm quyền tỉnh trưởng.
4 vùng lãnh thổ Nga sáp nhập ngày 30/9/2022 rộng 90.000 km2, chiếm 15% diện tích Ukraine và dân số ước tính khoảng 4 triệu người. Nga chưa kiểm soát hoàn toàn tỉnh nào trong số này. Ukraine và phương Tây coi sự sáp nhập này là vô nghĩa và bất hợp pháp. Kiev cũng bác bỏ cáo buộc của Nga rằng họ đã phạm "tội ác diệt chủng" ở Donbass.
Hồi tháng 2, Điện Kremlin tái khẳng định Nga sẵn sàng đàm phán để chấm dứt xung đột ở Ukraine, nhưng sẽ không từ bỏ 4 tỉnh này. Trong khi đó, Kiev nhấn mạnh họ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào nếu không có điều khoản Nga rút quân khỏi các vùng họ kiểm soát.
Ngoại trưởng Ukraine gọi cuộc bầu cử Nga tổ chức ở 4 tỉnh là "giả tạo" và không có giá trị pháp lý. Cơ quan an ninh Ukraine cho biết đã lập danh sách những "cộng tác viên" giúp tổ chức bầu cử và cam kết sẽ trừng phạt. Ukraine khẳng định sẽ giành lại toàn bộ lãnh thổ.
Huyền Lê (Theo Reuters, TASS)