"Tôi không phải người quyết định ai nên nhận giải Nobel Hòa bình. Nhưng có những trường hợp Ủy ban Nobel đã trao giải cho những người không làm gì cho hòa bình. Theo tôi, việc đưa ra những quyết định như vậy đã làm suy yếu đáng kể uy tín của giải thưởng", Tổng thống Nga Vladimir Putin nói ngày 10/10.
Ông Putin chỉ ra rằng có những người có chức quyền đã được trao giải Nobel Hòa bình chỉ 1-2 tháng sau khi nhậm chức, dù người này chẳng có đóng góp gì. Ông khẳng định giải thưởng này nên được trao cho những thành tựu to lớn.
"Dẫu sao thì uy tín của Ủy ban Nobel phần lớn đã bị mất đi", Tổng thống Nga nói.
Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu qua video từ Moskva ngày 20/9. Ảnh: AFP
Khi được hỏi về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump không được giải Nobel Hòa bình năm nay, Tổng thống Putin ca ngợi người đồng cấp Mỹ "đang làm rất nhiều để giải quyết những cuộc khủng hoảng phức tạp đã kéo dài nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ". Ông nói thêm nếu thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza được thực hiện, đó sẽ là thành tựu mang tính lịch sử.
Tổng thống Trump ngay sau đó đã đăng lại phát ngôn khen ngợi của ông Putin và gửi lời cảm ơn lãnh đạo Nga.
Ủy ban Nobel Na Uy hôm 10/10 trao Nobel Hòa bình cho Maria Corina Machado, thủ lĩnh đối lập ở Venezuela, "vì những nỗ lực không biết mệt mỏi của bà trong việc thúc đẩy quyền dân chủ cho người dân Venezuela và đấu tranh để chuyển đổi một cách công bằng, hòa bình sang nền dân chủ".
Nhà Trắng chỉ trích Ủy ban Nobel vì không trao giải cho ông Trump, trong khi ông đóng góp rất nhiều cho các thỏa thuận hòa bình. Ông Trump sau đó có phản ứng nhẹ nhàng hơn, cho biết đã nói chuyện điện thoại với Machado, khen ngợi bà Machado "tử tế" vì nói ông xứng đáng với giải thưởng này.
Chủ tịch Ủy ban Nobel Jorgen Watne Frydnes ngày 10/10 nói rằng trong lịch sử lâu dài của giải thưởng này, ủy ban đã chứng kiến nhiều loại chiến dịch vận động đề cử cũng như sự chú ý của truyền thông. Họ nhận được hàng nghìn lá thư mỗi năm về các ứng viên xứng đáng nhận giải.
"Ủy ban này ngồi trong một căn phòng chứa đầy chân dung của những người đoạt giải và căn phòng đó tràn ngập lòng dũng cảm, sự chính trực. Do đó, chúng tôi chỉ đưa ra lựa chọn dựa trên tư tưởng và di nguyện của Alfred Nobel", ông Frydnes nhấn mạnh.
Giải Nobel Hòa bình được lựa chọn bởi một ủy ban gồm 5 người do quốc hội Na Uy lựa chọn. Theo di chúc của Alfred Nobel, giải thưởng được trao cho những cá nhân đã nỗ lực xây dựng tình hữu nghị giữa các quốc gia, giảm bớt chạy đua quân sự và thúc đẩy hòa bình. Theo thời gian, phạm vi của giải thưởng được mở rộng, được trao cho các tổ chức quốc tế như Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) hay bác sĩ giúp đỡ nạn nhân bạo lực tình dục.
Danh sách đề cử được giữ bí mật trong 50 năm, nhưng người hoặc tổ chức đề cử được phép tiết lộ ứng viên của họ. Sau khi rút gọn danh sách ứng viên và đánh giá, 5 thành viên Ủy ban Nobel Na Uy sẽ bỏ phiếu để chọn người đoạt giải. Quyết định của cơ quan này là cuối cùng và không thể kháng nghị.
Nobel Hòa bình luôn được dư luận quan tâm bởi thông điệp mà nó có thể gửi đến thế giới. Năm 2024, giải được trao cho Tổ chức của Nạn nhân Bom nguyên tử và Bom khinh khí (Nihon Hidankyo), phong trào cơ sở của những nạn nhân sống sót sau vụ ném bom nguyên tử ở Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản.
Năm 2023, giải được trao cho nữ nhà hoạt động, nhà báo người Iran Narges Mohammadi. Năm 2022, giải thuộc về nhà hoạt động nhân quyền Ales Bialiatski tại Belarus, tổ chức nhân quyền Memorial ở Nga và Trung tâm Tự do Dân sự có trụ sở tại Ukraine.
Tổng thống Mỹ gần nhất được trao Nobel Hòa bình là ông Obama. Ông nhận giải 8 tháng sau khi đắc cử nhiệm kỳ đầu tiên vì "những nỗ lực phi thường nhằm tăng cường ngoại giao quốc tế và hợp tác giữa các dân tộc".
Ngọc Ánh (Theo TASS, AP, Politico)