Lưỡng viện quốc hội Thái Lan hôm nay bỏ phiếu bầu tân thủ tướng. Ông Pita, đang dẫn dắt liên minh 8 đảng đối lập Thái Lan chiếm 313 ghế trong số 500 ghế tại Hạ viện, cần giành được tối thiểu 376 phiếu ở lưỡng viện.
Tuy nhiên, kết quả kiểm phiếu ban đầu cho thấy trong số 705 nghị sĩ tham gia bỏ phiếu, ông Pita giành được 324 phiếu thuận, 182 phiếu chống và 199 phiếu trắng, không hội đủ số phiếu cần thiết để trở thành thủ tướng.
Chủ tịch quốc hội Wan Muhamad Noor Matha cho biết vòng bỏ phiếu thứ hai và thứ ba sẽ diễn ra vào ngày 19 và 20/7. Ông Pita, 42 tuổi, có thể tiếp tục tranh cử ghế thủ tướng nếu lại được liên minh 8 đảng đề cử.
Phát biểu sau khi kết quả kiểm phiếu được công bố, ông Pita tuyên bố sẽ không từ bỏ nỗ lực tranh cử thủ tướng. Đảng của ông sẽ lập lại chiến lược để thu thập sự ủng hộ cần thiết ở vòng bỏ phiếu tiếp theo.
"Kết quả này không phải điều chúng tôi mong đợi, nhưng tôi sẽ không từ bỏ. Chúng tôi cũng không thay đổi chính sách và phải giữ lời hứa với người dân", ông nói.
Lãnh đạo đảng Move Forward Pita Limjaroenrat. Ảnh: dpa
Cuộc bỏ phiếu diễn ra một ngày sau khi Tòa Hiến pháp Thái Lan chấp nhận xử lý vụ kiện cáo buộc ông Pita, thuộc đảng Move Forward, âm mưu lật đổ chế độ quân chủ. Tòa cho đảng Move Forward và ông Pita 15 ngày để trả lời và biện hộ trước đơn kiện của Suwankaesorn.
Trong quá trình tranh cử, đảng Move Forward đã cam kết sẽ sửa Điều 112 trong bộ luật hình sự đất nước. Điều luật này quy định bất cứ ai phạm tội khi quân vì "phỉ báng, lăng mạ hoặc đe dọa vua, hoàng hậu, người thừa kế, hoặc quan nhiếp chính" sẽ bị phạt tù từ 3 tới 15 năm.
Đảng này sau đó giải thích rằng họ không yêu cầu hủy hoàn toàn luật khi quân, mà muốn quy định rõ rằng điều luật chỉ nên được áp dụng khi hoàng gia Thái Lan đưa ra khiếu nại, nhằm tránh tình trạng lạm dụng.
Cũng trong ngày 12/7, Ủy ban Bầu cử Thái Lan (EC) đề nghị cơ quan này đình chỉ tư cách nghị sĩ của ông Pita trong lúc tòa xem xét vụ kiện ông này sở hữu cổ phần công ty truyền thông iTV.
EC trước đó nhất trí với kết luận rằng ủy ban này có đủ bằng chứng để chứng minh ông Pita sở hữu 42.000 cổ phiếu của iTV khi ông đăng ký tham gia tranh cử. Luật bầu cử Thái Lan quy định các ứng viên nghị sĩ không được sở hữu công ty truyền thông.
Cuộc bỏ phiếu tại quốc hội hôm nay diễn ra sau 6 giờ tranh luận về tư cách của ông Pita, ứng viên duy nhất. Các nghị sĩ chủ yếu thảo luận về những tranh cãi liên quan đến ý định của Move Forward nhằm thay đổi Điều 112 và cổ phần của ông Pita trong iTV.
Trong trường hợp lãnh đạo đảng Move Forward trải qua nhiều vòng bỏ phiếu vẫn không thể trở thành thủ tướng, Pheu Thai, đảng lớn thứ hai trong liên minh 8 đảng, được dự đoán sẽ cử đại diện của đảng này làm ứng viên.
Pita Limjaroenrat sinh ngày 5/9/1980, là con trai cả của Pongsak Limjaroenrat, cựu cố vấn bộ trưởng nông nghiệp và hợp tác xã Thái Lan, người sau này sáng lập Agrifood, công ty kinh doanh dầu cám gạo. Pita cũng là cháu trai Padung Limjaroenrat, cựu thư ký bộ trưởng nội vụ và cố vấn thân cận của cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra.
Ông từng du học ở New Zealand, rồi trở về Thái Lan học bằng cử nhân tài chính. Pita tốt nghiệp bằng thạc sĩ chính sách công tại trường John F. Kennedy thuộc Đại học Harvard và bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh tại trường Sloan thuộc Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) ở Mỹ.
Năm 25 tuổi, khi vừa bắt đầu chương trình thạc sĩ ở Mỹ, ông phải trở về Thái Lan để tiếp quản vị trí giám đốc điều hành của Agrifood, vốn đã sa sút sau khi cha ông bất ngờ qua đời. Hai năm sau, Agrifood lấy lại được vị thế, cho phép Pita trở lại Mỹ hoàn thành khóa học và lấy bằng thạc sĩ năm 2011.
Tháng 12/2012, ông kết hôn với nữ diễn viên Chutima Teepanart, có một con gái, nhưng hai người ly hôn vào tháng 3/2019. Pita từng làm giám đốc điều hành của Grab Thái Lan từ năm 2017 tới 2018.
Từ một doanh nhân, Pita bắt đầu tham gia chính trị với tư cách thành viên đảng Future Forward. Theo lời mời của lãnh đạo đảng Thanathorn Juangroongruangkit, ông chấp nhận đề nghị trở thành ứng viên của đảng trong cuộc tổng tuyển cử Thái Lan năm 2019 và giành một ghế trong Hạ viện.
Hai tuần sau khi đảng Future Forward bị giải tán theo phán quyết của Tòa án Hiến pháp Thái Lan vì sai phạm luật bầu cử vào đầu năm 2020, ông được bổ nhiệm làm lãnh đạo đảng mới Move Forward, trong đó có 54 nghị sĩ của Future Forward. Move Forward kế thừa nền tảng ủng hộ đông đảo của Future Forward, kết hợp với sự năng nổ của Pita để tạo nên "địa chấn" trong tổng tuyển cử ngày 14/5.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters, Bangkok Post)