Chiều 28/12, phiên xử ông Diệp Dũng, 55 tuổi, nguyên chủ tịch HĐQT Công ty Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP HCM (Saigon Co.op) cùng đồng phạm về tội Lạm quyền trong khi thi hành công vụ, bước sang phần xét hỏi.
Là người đầu tiên bị thẩm vấn, ông Dũng thừa nhận cáo trạng truy tố đúng. Năm 2016, sau khi nghe thông tin chuỗi siêu thị Big C chuyển nhượng, bị cáo họp HĐQT về việc huy động vốn để mua lại và xin ý kiến UBND TP HCM.
Khi được thành phố đồng ý chủ trương cho phép Saigon Co.op huy động vốn để mua lại Big C Việt Nam, bị cáo đã tổ chức họp HĐQT ra nghị quyết huy động vốn của các nhà đầu tư 10.000 tỷ đồng, trong đó đợt 1 là 3.000 tỷ đồng. Nghị quyết cũng nêu, nếu thương vụ mua Big C không thành công thì vốn của nhà đầu tư sẽ hoàn lại, hoặc nhà đầu tư không rút vốn thì kết nạp vào công ty và đưa vào vốn điều lệ.
Ông Diệp Dũng tại tòa hôm nay. Ảnh: Trần Quỳnh
Trong lúc chờ xin ý kiến của UBND thành phố về việc kết nạp các nhà đầu tư mới vào, ông đã sử dụng 1.000 tỷ đồng (trong số 3.000 tỷ đồng vốn đầu tư huy động được) để hợp tác với Công ty Đại Á 300 tỷ đồng, Đô Thị Mới 700 tỷ đồng, với lãi suất 7% trong thời hạn 3 tháng, mà không thông qua HĐQT.
Sau khi nhận được tiền từ Saigon Co.op, Tôn Thất Hào, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Địa ốc Đại Á; Võ Thành Trung, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Đô Thị Mới, mang đi gửi tiết kiệm tại ngân hàng nhận được hơn 9,4 tỷ đồng tiền lãi.
Hết thời hạn 3 tháng hợp tác, Hào và Trung thỏa thuận với Dũng tiếp tục ký 4 phụ lục hợp đồng để gia hạn thời gian hợp tác (12 tháng); tiếp tục sử dụng tiền của Saigon Co.op ký hợp đồng đầu tư với các công ty khác. Tuy nhiên, lấy lý do việc đầu tư không hiệu quả, năm 2018 Hào và Trung đề nghị ông Dũng cho điều chỉnh lãi suất khoản đầu tư từ 7% xuống 0%.
Cơ quan công tố xác định, hành vi của ông Dũng là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc Saigon Co.op bị thiệt hại 115,6 tỷ đồng, bị Cục Thuế TP HCM truy thu thuế và phạt tiền gần 30 tỷ.
Giải thích về việc tự ý lấy 1.000 tỷ đồng đi hợp tác mà không thông qua HĐQT theo quy định, cựu chủ tịch Saigon Co.op nói "vì thấy tiền để không trong tài khoản quá lãng phí". Nếu đem số tiền này vào lưu thông sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho Saigon Co.op, tạo việc làm cho xã hội. "Ý tưởng này do Hồ Mỹ Hòa (Giám đốc Phòng Tài chính) đề xuất. Bị cáo Hòa nói 'để như vậy thì lãng phí, nếu có ai muốn hợp tác thì đem đi hợp tác' và bị cáo đồng ý chủ trương này", ông Dũng khai.
Bị cáo nói thêm, lúc đó không biết có đơn vị nào hợp tác, nhưng trong suy nghĩ là phải chọn nơi có thể đảm bảo không xảy ra rủi ro với nguồn vốn của nhà đầu tư, phải chứng minh năng lực hợp tác và có tài sản bảo đảm. Thời gian sau, bị cáo được Phòng Tài chính thông báo có hai đối tác là Đại Á và Đô Thị Mới nên đồng ý, còn việc soạn thảo hợp đồng hợp tác thế nào thì không biết.
Trả lời HĐXX về việc có hay không nhận thức được bản chất đây là hợp đồng cho vay ngắn hạn, ông Dũng nói lúc ký hợp đồng không biết nhưng sau này "làm việc với cơ quan điều tra mới nhận thức được". Lý giải cho việc đồng ý giảm lãi suất cho hai hợp đồng hợp tác nói trên xuống 0%, ông Dũng cho biết: "Nghe Phòng Tài chính báo cáo đối tác sử dụng nguồn vốn không hiệu quả, bị cáo lo sẽ mất vốn nên muốn giảm áp lực cho đối tác, ngăn chặn hậu quả càng sớm càng tốt".
Theo cựu chủ tịch Saigon Co.op, ông hoàn toàn tôn trọng cáo trạng, chỉ xin HĐXX xem xét bối cảnh, động cơ, mục đích phạm tội. "Bị cáo thấy các anh em đi bán rau bán muối cực quá nên muốn kiếm thêm cho công ty. Lúc đó, bị cáo nghĩ tiền này là để kiếm thêm, nếu không được thì thôi, nếu có dấu hiệu rủi ro cho nguồn vốn thì phải tìm cách ngăn chặn ngay nếu không sẽ gây thiệt hại lớn hơn".
Chủ tọa chất vấn: "Thực tế việc bị cáo làm có mang lại lợi ích gì ngoài việc Saigon co.op không thu được khoản lợi nhuận 115 tỷ đồng, còn bị truy thu thuế...". Lúc này ông Dũng im lặng. Hiện gia đình bị cáo đã khắc phục được 8 tỷ đồng thiệt hại.
Bị thẩm vấn sau đó, bị cáo Hồ Mỹ Hòa thừa nhận là người thực hiện theo chỉ đạo của ông Dũng, chuyển hai hợp đồng hợp tác đầu tư 1.000 tỷ đồng với hai công ty bên ngoài cho bộ phận kế toán để giải ngân, như cáo trạng nêu. Tuy nhiên, bị cáo khẳng định "không tham mưu cho ông Dũng sử dụng 1.000 tỷ đồng đầu tư ra bên ngoài nhằm tránh lãng phí" như lời khai của ông này. "Bị cáo không có thẩm quyền đàm phán, ký kết với các đối tác. Bị cáo chỉ thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên", bà Hòa khai.
Các bị cáo Nguyễn Thành Nhân, Võ Thành Trung và Tôn Thất Hào cũng thừa nhận hành vi sai phạm như cáo buộc, xin HĐXX xem xét giảm nhẹ trách nhiệm. Trong đó, Trung cho biết đã nộp hơn 11,6 tỷ đồng khắc phục thiệt hại, Hào khắc phục hơn 3 tỷ đồng.
Liên quan đến vụ án, 4 bị cáo khác là cựu cán bộ Saigon Co.op cũng thừa nhận thiếu trách nhiệm trong vụ án như cáo buộc.
Ngày mai, tòa tiếp tục thẩm vấn.
Hải Duyên