Hồi tháng 7, nhà sáng lập China Evergrande Group Hui Ka Yan vẫn còn cười rất vui vẻ khi tham dự lễ kỷ niệm 100 năm Đảng cộng sản Trung Quốc. Với nhiều người, việc ông được mời là dấu hiệu Evergrande vẫn được chính quyền hỗ trợ. Điều này đã giúp cổ phiếu công ty tăng nhẹ.
Tuy nhiên, những kỳ vọng của nhà đầu tư rằng Evergrande quá lớn để sụp đổ đã tan thành mây khói. Trái phiếu và cổ phiếu của công ty này đang giao dịch ở gần mức thấp kỷ lục, sau khi họ lỡ hạn chót trả nợ và bị Fitch Ratings gắn mác "vỡ nợ giới hạn".
Các tài phiệt bất động sản Trung Quốc đang trải qua năm tệ nhất kể từ 2012, khi chính phủ nước này siết kiểm soát vay nợ và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình muốn thúc đẩy "thịnh vượng chung". Họ đã mất tổng cộng hơn 46 tỷ USD năm nay, theo Bloomberg Billionaires Index. Riêng Hui mất 17,2 tỷ USD và là một trong những người giàu mất nhiều tiền nhất năm nay.
"Lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc đã tăng trưởng rất nhanh trong 2 thập kỷ qua, nhờ tăng trưởng thông qua đòn bẩy tài chính. Việc này đã đem lại thịnh vượng cho Trung Quốc", Terence Chong – Giáo sư Kinh tế tại Đại học CUHK nhận định, "Tăng trưởng chắc chắn sẽ giảm tốc khi ngân hàng siết cho vay. Trung Quốc đang chuyển dịch và nâng cấp nền kinh tế. Bất động sản sẽ không còn là động lực lớn trong tương lai".
Trung Quốc đang nỗ lực bình ổn nền kinh tế. Lĩnh vực nhà đất hiện đóng góp 25% GDP.
Các chính sách kiểm soát vốn vay với bất động sản để ngăn bong bóng nhà đất đã khiến các hãng phụ thuộc vào vay nợ lao đao. Bên cạnh đó, giá nhà giảm khiến các nhà băng càng lưỡng lự cho vay và nhà đầu tư cũng nghi ngại lĩnh vực này. Kết quả là 15 công ty bất động sản đã vỡ nợ trái phiếu năm nay. Các ông chủ cũng phải bỏ ít nhất 3,8 tỷ USD tiền túi để giúp công ty trả nợ.
Hui từng là người giàu nhì châu Á với 42 tỷ USD, nhưng nay chỉ còn 6,1 tỷ USD do cổ phiếu các công ty ông nắm giữ lao dốc và bị chính phủ giục bỏ tiền túi cứu Evergrande. Đầu tháng này, thống đốc ngân hàng trung ương Trung Quốc cho biết vấn đề của Evergrande nên để thị trường giải quyết. Đây là tín hiệu Bắc Kinh sẽ không cứu trợ công ty này.
Cổ phiếu và trái phiếu hãng bất động sản Shimao Group lao dốc cũng khiến tài sản của nhà sáng lập Hui Wing Mau giảm hơn nửa trong năm nay, về 4,4 tỷ USD. Một số tài phiệt thậm chí rời danh sách tỷ phú. Anh em nhà Kwok (đứng sau Kaisa Group Holdings) mất gần 90% tài sản năm nay, hiện còn 160 triệu USD. Chủ tịch Zhang Yuanlin của Sinic Holdings Group mất gần như toàn bộ tài sản trong một ngày.
Angela Zhang – Giáo sư Luật tại Đại học Hong Kong cho biết cuộc khủng hoảng hiện tại có thể khiến các hãng bất động sản càng khó tái cấu trúc. "Rất khó ước tính khi nào cuộc khủng hoảng này sẽ dịu đi", bà nói.
Hà Thu (theo Bloomberg)