Vườn thanh long của ông Đỗ Thanh Hoàng ở xã Hàm Thạnh, huyện Hàm Thuận Nam có hơn 600 trụ đang cho trái. Hơn tháng nay, loài ốc sên có dạng xoắn tròn, vỏ dẹp, kích thước chừng ngón tay cái, xuất hiện dày đặc trên cành sau mưa.
Ông Hoàng cho hay vào ban ngày, khi nắng lên, ốc sên trốn kín trong hốc trụ, khó phát hiện, nhưng lúc trời mát, nhất là ban đêm, chúng bắt đầu bò ra cắn phá cành non, mắt nụ và cả trái xanh lẫn trái chín. Ông Hoàng cùng vợ và con trai sau mỗi cơn mưa phải rọi đèn đi bắt.
"Nếu không diệt kịp thời, nó ăn trụi đọt non và búp. Trái sắp thu hoạch bị nó cắn để lại thẹo xấu xí cũng không ai mua", ông Hoàng cho biết.
Không những ở Hàm Thạnh, các khu vực lân cận như: Hàm Cần, Hàm Kiệm, Mương Mán, Hàm Mỹ, Phú Hội, Hàm Liêm... cũng xuất hiện tình trạng ốc sên phá hoại với mức độ trầm trọng.
Ông Nguyễn Văn Hùng có hơn 2.000 trụ thanh long ở khu vực Hải Vy, xã Mương Mán. Hàng đêm ông phải rọi đèn đi rải thuốc và bắt ốc sên gom lại một chỗ để diệt. Vào buổi chiều có mưa, ông càng vất vả hơn vì chúng xuất hiện gấp nhiều lần bình thường.
Tháng trước, ốc xuất hiện trong vườn ông Hùng với mật độ khoảng 20 con trên mỗi trụ, thì nay lên đến 50 - 60 con. Do diệt không kịp, lứa rồi vườn ông bị hỏng hết 2 tấn trái chín do ốc sên bò lên cắn phá nham nhở.
"Thứ ốc này khủng khiếp quá. Tôi quá mệt mỏi, diệt cả đống, cứ vài hôm không biết từ đâu nó cứ sinh sôi trở lại", ông Hùng thở dài.
Thạc sĩ Lê Công Hoàng, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Bình Thuận cho biết, loài ốc sên này có tên khoa học là Bradybaena Similaris Ferus, còn gọi là ốc sên lá hoặc ốc nhỏ. Chúng thích nghi gây hại trong điều kiện vườn thanh long có nhiều độ ẩm và nhiệt độ dưới 30 độ C, nhất là khi mưa nhiều.
Đây không phải là sinh vật bản địa, chúng mới được ghi nhận xuất hiện ở Bình Thuận khoảng 15 năm trước. Từ đó đến nay, năm nào vào mùa mưa loài ốc này cũng xuất hiện, nhưng mức độ không bằng năm nay. Vừa qua, mưa liên tiếp do ảnh hưởng bão và áp thấp nhiệt đới, loài ốc này phát triển mạnh, gây hại rộng.
Hiện toàn tỉnh có khoảng 1.900 ha thanh long bị ốc sên cắn phá, gây thiệt hại nặng. Thạc sĩ Hoàng cho biết để phòng ngừa, nông dân cần thường xuyên vệ sinh vườn, làm sạch cỏ gốc, phát quang bờ ranh, bụi rậm xung quanh vườn thanh long vì đó là nơi loài ốc này thường trú ẩn và sinh sản.
Hiện trên thị trường đã có các loại thuốc diệt ốc sên. Nông dân có thể phun trực tiếp xung quanh gốc, đầu trụ, hàng ranh... hoặc sử dụng thuốc bẫy có hoạt chất Metaldehyde rải tại những nơi ốc thường hay trú ẩn vào lúc xế chiều.
Phương pháp đánh bả bằng cách trộn thuốc chung với hoa thanh long (vừa rút râu) hoặc trộn với trái thanh long hỏng cắt mỏng, cám ướt... cũng khá hữu hiệu. Bả thuốc được đặt trên đầu trụ, dưới gốc, hàng ranh nơi ốc sên trú ẩn lúc chiều mát để dẫn dụ ốc ra ăn vào ban đêm.
"Ngoài ra, bà con có thể nuôi vịt trong vườn thanh long theo mật số 10 con trong một hécta để diệt ốc", thạc sĩ Hoàng cho biết.
Bình Thuận hiện là thủ phủ thanh long của cả nước với hơn 39.000 ha. Ngoài ốc sên gây hại, thanh long tỉnh này còn đối mặt với nhiều loại dịch bệnh khác như: đốm nâu, thối rễ teo tóp cành, vàng cành, bọ trĩ... khiến nông dân tốn kém nhiều chi phí đầu tư và công chăm sóc.
Việt Quốc