Tổng thống Mỹ Barack Obama. Ảnh: AFP |
Trong một tuyên bố chung, hai tổng thống nhấn mạnh tầm quan trọng của các nguyên tắc đảm bảo tự do hàng hải, tôn trọng luật pháp quốc tế và thương mại hợp pháp không bị cản trở. Cả Obama và Aquino cùng kêu gọi một giải pháp ngoại giao cho những tranh chấp chủ quyền thay vì việc phải sử dụng vũ lực.
Trong thông báo sau cuộc gặp ở Nhà Trắng, ông Obama cũng cam kết về sự ủng hộ của Mỹ đối với những nỗ lực của Philippines trong việc nâng cấp quân đội, xây dựng một "hệ thống phòng thủ tin cậy ở mức tối thiểu".
Chuyến thăm Mỹ của ông Aquino diễn ra trong bối cảnh Philippines có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham kể từ đầu tháng 4. Hai bên không chịu nhượng bộ khiến căng thẳng liên tiếp gia tăng. Tình hình chỉ lắng dịu những ngày qua khi cả Manila và Bắc Kinh cùng rút một số tàu khỏi khu vực bãi cạn cách đảo lớn Luzon của Philippines khoảng 230 km.
Trong bữa tiệc trưa hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton bày tỏ sự ghi nhận đối với Philippines nói chung và ông Aquino nói riêng trong việc giải quyết căng thẳng vì Scarborough/Hoàng Nham. Tổng thống Obama thì coi ông Aquino là một đối tác tin cậy.
"Trong cuộc gặp ngày hôm nay, chúng tôi không chỉ bàn về các vấn đề kinh tế và quân sự, mà còn cả những vấn đề khu vực, ví dụ như cố gắng đảm bảo rằng chúng ta sẽ có một bộ quy tắc và quy định quốc tế để giải quyết những tranh chấp hàng hải tại khu vực", tổng thống Mỹ cho biết thêm. "Tôi luôn tin rằng chúng ta sẽ tiếp tục được thấy mối hợp tác bền chặt và thân thiện giữa hai nước".
Ông Aquino khẳng định cuộc gặp với tổng thống Mỹ đã làm sâu sắc và thắt chặt một mối quan hệ lâu dài mà hai nước đã có, đặc biệt khi Washington và Manila cùng đối mặt với những thách thức hiện nay.
Cả tổng thống và ngoại trưởng Mỹ đều từng bày tỏ sự ủng hộ đối với nỗ lực của 10 nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong việc cùng Trung Quốc đạt được một Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC). ASEAN và Trung Quốc hồi năm 2002 đã thông qua Tuyên bố về Ứng xử của Các bên tại Biển Đông (DOC). Tuy nhiên, chưa có nhiều tiến triển suốt từ đó đến nay, khi Trung Quốc luôn muốn đàm phán với từng nước thay vì giải quyết các vấn đề với ASEAN.
Nhật Nam