Nhiều hộ dân ở Hà Nội đang sử dụng nước nhiễm thạch tín. Ảnh minh họa: Hoàng Hà.
AFP dẫn nghiên cứu công bố trên Nature cho biết, nhóm khoa học thực hiện nhiều thử nghiệm quanh làng Vạn Phúc, Hà Đông, cách 10 km về phía đông nam trung tâm Hà Nội. Tại đây, các chuyên gia đã đo mẫu nước lấy từ các giếng nhà hộ dân ở khoảng 40 m, và thấy nồng độ nhiễm thạch tín khá cao.
Phía tây làng Vạn Phúc, các giếng nước có nồng độ thạch tín dưới 10 microgram trong một lít nước, thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Còn ở phía đông của làng, nồng độ thạch tín cao gấp 10 đến 50 lần.
Từ cuộc điều tra, nhóm khoa học nhận định, ở Vạn Phúc có hai tầng nước. Một tầng nằm trong lớp trầm tích từ khoảng 5.000 năm và nhiễm thạch tín cao. Một tầng nước an toàn khác có khoảng 12.000 năm tuổi. Nhu cầu sử dụng nước của Hà Nội ngày càng tăng cao dẫn đến tầng nước an toàn này bị khai thác quá mức khiến nước từ tầng nhiễm thạch tín và từ sông Hồng chảy vào.
Theo nhóm nghiên cứu nước nhiễm thạch tín đã tăng khoảng 120 m vào tầng nước an toàn. "Cũng may là nó không lan nhanh như chúng tôi lo sợ", giáo sư Alexander van Geen, tại ĐH Columbia ở New York (Mỹ) nói.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng, người Hà Nội không nên quá lo về sức khỏe bởi nước ngầm trước khi đến từng hộ gia đình đã qua xử lý. Điều các nhà khoa học lo lắng là những hộ dân sử dụng nước sinh hoạt từ các giếng nhiễm độc.
Bà Phạm Thị Kim Trang (Trung tâm Công nghệ môi trường và Phát triển bền vững, ĐH Quốc gia Hà Nội), thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, đã có một số chương trình hỗ trợ khu vực Vạn Phúc khắc phục hiện trạng trên. "Tuy nhiên nếu mọi người trong thành phố tiếp tục khai thác nước ngầm nhiều, thì thời gian tới, vấn đề thạch tín sẽ trở nên nghiêm trọng hơn", AFP dẫn lời bà Trang nói trong thông cáo báo chí.
Bà Trang cũng lưu ý rằng, việc mở rộng để phát triển các vùng ngoại ô thành phố khiến nhiều người đào giếng và sử dụng nước chưa qua xử lý.
Năm ngoái, giáo sư Trần Hồng Côn (khoa Hóa học, ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội) cùng các đồng nghiệp công bố "bản đồ" mức độ nhiễm thạch tín trong nước ngầm và nước sinh hoạt Hà Nội từ năm 1998. Kết quả cho thấy, khoảng 30% số điểm giếng khảo sát có mức độ nhiễm thạch tín trên 0,05mg/lít, 50% mẫu nước vượt trên ngưỡng cho phép 0,01mg/lít.
Đối với nước cấp, tức là nước ngầm đã qua xử lý tại các nhà máy nước, sau khi lấy hàng nghìn mẫu từ các nhà máy Hạ Đình, Pháp Vân, Yên Phụ, xét nghiệm đều có lượng asen vượt mức cho phép tương đối rõ, cao hơn tỷ lệ 0,01mg/lít.
Giới chuyên gia cảnh báo, thạch tín ở nồng độ cao có thể gây ra các chứng bệnh về tim mạch, gan, thận cũng như ung thư.
Hương Thu