Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Ann Veneman vừa cho biết bà dùng thịt bò trong dịp Giáng sinh và Tết dương lịch, để minh chứng tính an toàn của dây chuyền chế biến thực phẩm ở nước này. Lời khẳng định trên khiến người ta liên tưởng tới vị đồng nhiệm người Anh của bà, ông John Gummer, cách đây hơn 10 năm.
Khi ca bệnh bò điên lần đầu được phát hiện ở Anh, Bộ trưởng Nông nghiệp nước này, ông John Gummer (thuộc nội các của thủ tướng John Major) liên tục khẳng định rằng bệnh bò điên không ảnh hưởng gì tới sức khỏe của con người. Trên một chương trình truyền hình quốc gia, ông này đã cho cô con gái 4 tuổi Cordelia ăn bánh hamburger làm từ thịt bò Anh.
Khi những lời bảo đảm của Gummer sụp đổ, ông này đã trở thành đối tượng để báo giới chỉ trích. Hiện nay, ông ta vẫn tham gia trong nghị viện với vai trò là thành viên một đảng thiểu số. Hình ảnh Gummer ngày nào cho con gái ăn chiếc hamburger thỉnh thoảng vẫn được chiếu trên tivi, với phụ đề "họ đang ở đâu?"
Cơn ác mộng bò điên của nước Anh bắt đầu năm 1986, khi Bộ Nông nghiệp công bố một số con bò bị mắc căn bệnh này. Trong suốt 10 năm sau đó, Chính phủ quốc đảo sương mù vẫn tiếp tục khuyến khích tiêu dùng thịt bò trong nước và xuất khẩu vì họ cho rằng con người không có gì phải lo lắng về căn bệnh này.
Tuy nhiên, người tiêu dùng và báo chí tỏ ra nghi ngờ, và tình hình kinh doanh thịt bò trở nên ảm đạm. Sau đó, vào tháng 3/1996, một nghiên cứu của Chính phủ Anh khuyến cáo về mối liên hệ giữa bệnh bò điên và một thể bệnh tương tự ở người có tên là Creutzfeldt-Jakob, mà người ta cho rằng nó là biến thể của bệnh bò điên. Đã có 143 người chết vì căn bệnh này, nhưng người ta vẫn khẳng định có phải họ chết vì ăn thịt bò mang bệnh hay không.
Kinh doanh thịt bò trở về con số 0 chỉ sau một đêm. Tất cả các hàng quán trên các xa lộ đều đưa ra các biểu ngữ với lời hứa: "không bán thịt bò nước Anh ở đây". Khi những lời khuyến cáo tiếp theo về khả năng nhiễm bệnh của cừu và lợn, tờ Mirror (London) đã chạy hàng tít diễn tả tâm trạng chung của người dân cả nước: "Chúng ta có thể ăn cái quái gì đây?".
Liên minh châu Âu đã cấm nhập khẩu tất cả các sản phẩm từ thịt bò của Anh, cắt đứt 2 tỷ USD từ nguồn xuất khẩu béo bở này. Để trấn an dư luận, cuối cùng Chính phủ Anh đã phải quyết định giết và đốt đi 2,75 triệu gia súc, và nông dân được bồi hoàn 100% giá trị hiện thời của mỗi con bò.
Điều làm cho người ta phải suy nghĩ nhiều hơn từ cuộc khủng hoảng bò điên là công nghệ chăn nuôi mới (công nghệ chuyển gen, can thiệp hormone...) và thuốc thú y có phải là một trong những nguyên nhân dẫn tới căn bệnh này.
Đến nay, người Anh vẫn sợ thịt bò Mỹ vì biết rằng lượng hormones trong thức ăn chăn nuôi loại gia súc này ngày một tăng. Các cửa hàng thực phẩm vẫn quảng cáo họ không bán các thực phẩm chuyển gen, dù rằng những loại này vẫn được hàng trăm triệu người Mỹ và các nước khác sử dụng hàng ngày.
Thủ tướng Anh Blair từng nói nỗi ám ảnh về tác hại của các thực phẩm chuyển gen đối với sức khỏe của người dân ở đất nước có nền khoa học phát triển vào bậc nhất thể giới này bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng bò điên.
"Chúng ta đã phải gánh chịu, về một số phương diện, sự mất niềm tin của dân chúng đối với khoa học và đối với bất cứ sự bảo đảm nào của Chính phủ", Blair nói. "Nỗi ám ảnh này đã tồn tại rất lâu sau cuộc khủng hoảng thực sự. Lo lắng cho sức khỏe luôn hợp lý, nhưng đôi khi người ta hay phóng đại thành nỗi sợ hãi. Đó là hậu quả mà BSE gây ra cho đất nước Anh".
Còn người Mỹ, nhờ những bài học từ nước Anh, đã kịp cách ly 4.400 con bò ở hai trang trại chăn nuôi có liên quan đến ca bệnh đầu tiên ở Washington. Đến nay, ca bệnh này đã khiến Mỹ thiệt hại 2 tỷ USD từ xuất khẩu, và sẽ còn hơn nữa nếu nước này không thể khống chế nhanh căn bệnh này.
Với một "nền văn hoá thịt bò", người dân Mỹ vẫn tiếp tục dùng món ăn đã nuôi họ lớn lên từng ngày bất chấp những lo ngại về sức khoẻ. Mỗi năm, một người Mỹ trung bình ăn hết hơn 30 kg thịt bò, theo thống kê của Hiệp hội chăn nuôi bò của nước này. Khoảng 40% tổng số tiền mua các loại thịt của người Mỹ tiêu vào thịt bò, so với 30% cho thịt gà và 30% cho thịt lợn. Điều này lý giải vì sao Mỹ mới chỉ thiệt hại 2 tỷ USD, chỉ bằng 1/10 của Canada (22 tỷ sau 1 tuần) khi nước này phát hiện bệnh bò điên hồi tháng 5.
Trung Đại (theo Reuters, BBC, Washington Post)