Bệnh nhân là sinh viên đại học năm thứ 2, thể chất, tinh thần bình thường, song tính cách dễ xúc động, trầm lặng. Khi học cuối lớp 12, cô có tình cảm với một bạn trai trong lớp nhưng bị từ chối với lý do béo. Khi đó, cô cao 1,55 m, nặng 50 kg, bắt đầu không hài lòng với cơ thể của mình, tìm cách giảm cân.
Đầu năm đại học thứ 2, bệnh nhân chỉ ăn một bữa salad vào buổi trưa, 2 bữa còn lại không ăn. Chế độ này duy trì trong 6-7 tháng giúp cô giảm 8 kg. Tuy nhiên, nữ sinh thấy các cơ nhão dần, mặc quần áo rộng thùng thình, quay trở lại ăn nhiều hơn và thích thực phẩm giàu năng lượng. Sau đó, bệnh nhân uống thuốc nhuận tràng và nhịn sau mỗi lần ăn nhiều.
"Trung bình mỗi tuần nữ sinh xuất hiện 3-4 cơn thèm ăn, vào cả vào ban đêm", ThS.BS Nguyễn Kim Anh, Phòng rối loạn cảm xúc và ăn uống, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, chia sẻ chiều 20/5, thêm rằng bệnh nhân mệt mỏi, không muốn đi học.
Những cơn thèm ăn xuất hiện dày đặc khiến cô ngày càng chán nản, xấu hổ và bi quan, ít tiếp xúc với mọi người, không hứng thú, dễ cáu gắt, kết quả học tập kém. Gia đình đưa bệnh nhân đến khám chuyên khoa tâm thần, được chẩn đoán ăn vô độ tâm thần, phải nhập viện để điều trị tích cực (dùng thuốc, kết hợp liệu pháp nhận thức - hành vi).
Hiện, nữ sinh đã hết cơn thèm ăn, tự tin, vui vẻ hơn.
Một bệnh nhân khám tại Viện Sức khỏe tâm thần. Ảnh: Thu Trang
ThS.BS Vũ Sơn Tùng, Viện Sức khỏe Tâm thần, cho biết ăn vô độ tâm thần đặc trưng bởi các giai đoạn ăn vô độ tái diễn, bận tâm quá mức đến cân nặng. Bệnh nhân dùng các biện pháp cực đoan để giảm tác dụng gây béo của thức ăn đã dùng (thanh lọc, móc họng gây nôn, dùng thuốc xổ ngay sau ăn...).
Bệnh thường khởi phát ở tuổi vị thành niên và thanh niên, hiếm gặp ở trẻ trước tuổi dậy thì hoặc người trên 40 tuổi. Đặc biệt, bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới, với tỷ lệ nữ/nam là 3/1. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là ở phụ nữ 20-29 tuổi.
Chuyên gia cho hay có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh. Ăn vô độ tâm thần có yếu tố di truyền, những người trong gia đình có thành viên mắc chứng rối loạn ăn uống có nguy cơ mắc 28-74%. Bên cạnh đó, nguyên nhân quan trọng là tâm lý - xã hội, nhất là ở các bạn trẻ tuổi dậy thì.
"Trẻ hay bị sang chấn tâm lý khi bị bạn bè miệt thị về cân nặng, bị chê 'béo thế, mập thế', thậm chí bị bắt nạt. Lúc này, bệnh nhân thường bị áp lực quá lớn về vấn đề hình thể, cực đoan do ăn uống để giữ gìn hình thể", bác sĩ Tùng nói, thêm rằng đây là một trong các nguyên nhân đầu tiên và là yếu tố quan trọng thúc đẩy trẻ thanh thiếu niên (đặc biệt là nữ giới) mắc rối loạn ăn vô độ tâm thần.
Dấu hiệu nhận biết bệnh gồm lặp đi lặp lại việc ăn uống vô độ và sợ không thể ngừng ăn; tự gây nôn (thường âm thầm), cổ họng luôn bị viêm hoặc đau; tập thể dục quá mức; kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh; lạm dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu, gây rối loạn tiêu hóa...
Dấu hiệu nhận biết về cảm xúc liên quan đến ăn vô độ gồm: Cảm giác chán nản về bản thân và vẻ ngoài của cơ thể, bận tâm quá mức về cơ thể; mệt mỏi và ít năng lượng; thiếu tự tin về bản thân đặc biệt là ngoại hình; cảm giác bất lực thậm chí bất mãn sâu sắc với hình dáng và kích thước cơ thể; cảm giác căm ghét bản thân sau khi ăn...
Người bị bệnh ăn vô độ tâm thần thường kèm thêm các rối loạn khác như rối loạn trầm cảm, lo âu, tâm thần do sử dụng chất. Những trường hợp nhẹ chỉ cần trị liệu tâm lý, nặng hơn thì cần dùng thuốc, kết hợp điều trị biến chứng, dùng thuốc điều biến não.
Lê Nga