Nữ dân quân ở 'tọa độ chết' bắn rơi máy bay Mỹ

Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống dân quân tự vệ Việt Nam (28/3/1935), Bộ Tổng Tham mưu vừa tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Dân quân tự vệ Việt Nam - Lực lượng vô địch của dân tộc anh hùng”. Câu chuyện của hai nữ dân quân anh dũng có mặt tại hội thảo khiến nhiều người xúc động.

Từng công tác ở lâm trường khai thác rừng Cẩm Kỳ (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), nay cư trú ở Thừa Thiên - Huế, bà Ngô Thị Hồng Thương được nhiều người biết đến với câu chuyện dùng súng trường bắn rơi máy bay F105 của Mỹ vào tháng 5/1968.

Năm 1968, bà là công nhân, chiến sĩ thuộc tiểu đội tự vệ của Đội tu bổ rừng lâm trường Cẩm Kỳ. Tổ của bà còn có thêm hai đồng đội là Nguyễn Thị Minh và Nguyễn Đình Bé, dùng chung một khẩu súng trường K44. 

Bà Ngô Thị Hồng Thương. Ảnh: Duy Hồng.

Đội được giao nhiệm vụ vừa sản xuất vừa chiến đấu bảo vệ tuyến đường 21 và 22 thuộc hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh, nằm ở phía Nam "tọa độ chết" ngã ba Đồng Lộc. Địa bàn này nằm giữa hai tuyến đường giao thông chiến lược quan trọng mà lượng xe vận tải hàng hóa đi qua để chi viện cho chiến trường miền Nam.

Đội tự vệ của bà Thương được huấn luyện khá kỹ về đặc điểm, cấu tạo của từng loại máy bay Mỹ và cách tiêu diệt. Bà và đồng đội đã vác súng ra trường bắn tới tấp để dọa không cho máy bay địch hạ độ cao. Tuy có tác dụng nhưng khẩu súng trường khó gây nguy hiểm cho máy bay Mỹ.

Qua rất nhiều phiên canh trực, theo dõi, bà Thương phát hiện ra quy luật hoạt động là mỗi lần qua núi Thiên Nhẫn, máy bay Mỹ lại sà xuống rất thấp rồi bay dọc thung lũng theo đường cố định để tìm mục tiêu ném bom. Bà nghĩ nếu phục kích ở trong eo núi, chờ máy bay địch hạ thấp vào tầm bắn thì khẩu K44 có thể phát huy tác dụng. 

Nghĩ là làm, trung tuần tháng 5/1968 bà và đồng đội đến một vị trí đã chọn trước ở bãi Hạ Nêu để đón lõng địch, gác nòng súng lên một chạc cây cụt làm điểm tựa. Khoảng 11h ngày 20/5/1968, có tiếng máy bay gầm rú. Một chiếc lao tới, bay rà rà dọc theo đường 21 tìm kiếm những xe của bộ đội ngụy trang 2 bên đường. Khi máy bay Mỹ bay lần thứ nhất, bà bắn nhưng trượt. Tên giặc trời vòng lại lần thứ hai, bay qua hẻm núi, bà bình tĩnh bắn 2 phát đạn. Từ đuôi máy bay có một dải khói đen phun ra xối xả. Chiếc máy bay lao được chừng 800 m nữa thì đâm sầm vào núi, một tiếng nổ dữ dội vang lên.

Bà Thương xốc lại khẩu súng, cùng các bạn chạy băng băng trên những vạt rừng để bám theo chiếc dù vừa bung khỏi máy bay.  Tổ 3 người của bà tiến sát nơi chiếc dù vừa tiếp đất và bắt sống viên phi công.

"Mặc cho máy bay địch quần thảo và bắn rốc két xung quanh khu vực nhưng mọi người vẫn không rời tên phi công. Trong lúc đồng đội đang cắt dây dù để trói phi công lại, tôi phát hiện một chiếc máy vô tuyến đang chạy rè rè, liền đập nát nó. Cùng lúc đó, rất đông thanh niên xung phong và người dân chạy tới, hỗ trợ áp giải phi công Mỹ về đơn vị", bà Thương nhớ lại.

Tháng 4/2004, bà Thương vinh dự được Đại tướng Võ Nguyên Giáp đón tiếp và khen ngợi bởi chiến công dùng súng trường bắn rơi máy bay Mỹ.

Giọng nghẹn ngào, bà Phạm Thị Viễn (phường Tương Mai, Hoàng Mai, Hà Nội) tâm sự, năm 1967 khi mới 17 tuổi, bà làm công nhân Nhà máy cơ khí Mai Động. Bà bị thương ở cổ trong một trận ném bom của Mỹ xuống làng Tương Mai khi đang đi sửa nhà cho một người bạn. Hai ngày sau, được người nhà tìm thấy trong bệnh viện là lúc bà biết tin mẹ mình đã mất cũng vì trận bom hôm trước khi đang đi bán rau.

Anh trai chiến đấu ở chiến trường xa, bà vừa đi làm vừa phụ bố nuôi 5 đứa em thơ. Cũng như nhiều công nhân thời chiến, bà tham gia lực lượng tự vệ tập trung của Nhà máy cơ khí Mai Động. Đơn vị được cấp khẩu súng phòng không 14,5 ly với nhiệm vụ bảo vệ nhà máy và phối hợp với hỏa lực của các đơn vị pháo phòng không gần đó.

Bà Phạm Thị Viễn. Ảnh: Duy Hồng.

Từ ngày 18 đến 21/12/1972, máy bay B52 đánh bom Hà Nội. Với loại máy bay này thì khẩu 14,5 ly của đơn vị không làm được gì. Ban ngày máy bay quấy phá liên tục, gây căng thẳng cho nhân dân và lực lượng pháo phòng không. Bà Viễn cùng đồng đội thay nhau tiếp đạn cho đơn vị pháo 100 ly ở gần trận địa 14,5 ly. Có một điều kỳ lạ mà cho đến bây giờ bà vẫn chưa lý giải được, là khi đó mình mảnh khảnh, sức khỏe không tốt, vậy mà vác quả đạn 100 ly nặng gần 40 kg cứ đi băng băng.

Bà Viễn kể, ngày 22/12/1972, đơn vị của bà được lệnh chuyển từ Mai Động ra Vân Đồn, được bố trí 5 khẩu 14,5 ly dưới sự chỉ huy của đại úy Hoàng Minh Giám. Sau khi làm công tác chuẩn bị như lau chùi, cân chỉnh súng, cắm cọc phương vị... lực lượng tự vệ được giao nhiệm vụ đón lõng ở góc phương vị 14. 

"Tới xẩm tối, máy bay Mỹ đánh vào Bệnh viện Bạch Mai, Văn Điển, Giáp Bát... 21h còi báo động rú vang, máy bay địch xuất hiện, chúng bay thấp dọc theo sông Hồng đúng hướng chúng tôi đã lõng. Trời cuối tháng 12 tối như bưng, nhưng chúng tôi vẫn nhìn thấy chiếc máy bay vút qua đầu, đuôi lóe sáng. Lệnh của đại úy Giám lúc ấy rất dõng dạc và đanh: Điểm xạ ngắn - Bắn. Tình huống diễn ra quá nhanh, chúng tôi chỉ kịp bắn một loạt", bà Viễn kể.

30 phút sau, Bộ Tư lệnh thủ đô thông báo: Chiếc F111 bay theo hướng 14 bị bắn rơi tại chỗ. Bà cùng đồng đội ôm nhau reo hò mà nước mắt cứ giàn giụa. Đêm đó trận địa của bà không ai chợp mắt được. Những ngày sau đó Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đến tặng hoa chúc mừng đơn vị.

Hoàng Thùy