![]() |
NSƯT Thu Vân (thứ 2 từ phải qua) cùng những cascadeur trong phim "Người Mỹ trầm lặng". |
Suốt 40 năm liên tục giảng dạy bộ môn võ thuật cổ truyền, tham gia đào tạo hơn 30 khoá diễn viên - học sinh của các bộ môn kịch, cải lương, điện ảnh, lúc nào trong NSƯT Thu Vân cũng nuôi ý chí chứng minh ngành võ thuật Việt Nam rất phát triển. Bà còn tìm cách ứng dụng những tinh hoa của võ cổ truyền vào sân khấu cải lương - kịch - điện ảnh Việt Nam.
Dõi theo những thăng trầm của sân khấu cải lương trong mấy mươi năm, bà Thu Vân luôn mong muốn làm sao để giữ "chất ngọc" của ngành nghệ thuật này không bị mai một. Năm 1998-1999, bà lặn lội đến gõ cửa từng nhà những người nổi tiếng để xin các cuộn phim quay những vở diễn kinh điển làm tư liệu nghiên cứu.
Bà Thu Vân còn lặng lẽ chụp, góp nhặt những bức ảnh về diễn xuất tiêu biểu của những bậc thầy như: NSND Ba Vân trong vai người điên, NSND Dương Ngọc Thạch trong vai Quan Công, Đổng Trác, nghệ sĩ Văn Ngà trong vai thái thú Tô Định... để biên soạn một số giáo trình, giáo án về "Múa trình thức võ thuật trên sân khấu". Bà mong muốn những tư liệu này được in thành sách, chuyển qua băng video, VCD, nhằm giữ lại một số kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho thế hệ sau được học tập.
Trong căn phòng nhỏ bé của mình, NSƯT Thu Vân lưu trữ hàng trăm cuốn băng video nghệ thuật. Bà đã vay nợ, bán nhà để có tiền thực hiện những cuốn video đó. Nghệ sĩ cho biết: "Tôi đang cố gắng chuyển tất cả băng video qua VCD, như vậy dễ phổ biến hơn. Thế nhưng, mới làm được một phần nhỏ vì còn thiếu kinh phí!".
Nghệ sĩ Thu Vân không chỉ là nữ võ sĩ đầu tiên của Việt Nam được cấp bạch đai 18/18, bà còn là người đặt nền tảng để sáng tạo môn võ mới gọi là "Võ nghệ thuật". Bà đã phác họa 8 tập tư liệu đặt các vấn đề nền tảng như: cách đánh quyền cước, cách đánh mã tấu, cách đánh song kiếm, cách đánh côn, phối hợp múa - võ thuật. Mong ước giản dị của bà là làm sao để môn võ cổ truyền Việt Nam trở nên gần gũi với người diễn viên, giúp người diễn viên có động tác hình thể chuẩn xác, tạo dáng khoẻ đẹp.
Bà có nhiều học trò thành danh như: Cảnh Đôn, Thoại Mỹ, Thanh Thanh Tâm, Thành Lộc, Hồng Vân, Kim Tử Long, Ngọc Huyền, Minh Châu... Khi nhắc đến cô Thu Vân, ai cũng chung nhận xét: đó là một người thầy "máu lửa" với nghề, hết lòng vì nghiệp tổ và thế hệ đi sau.
Năm 1992, NSƯT Thu Vân được liên đoàn Quốc tế Võ thuật Việt Nam tại Pháp (Le Fédération internationate de Vo Vietnam) mời biểu diễn võ cổ truyền Việt Nam cùng với các võ sư nhiều nước khác tại nhà xiếc Mùa đông Buglione, Bảo tàng Guimet ở Paris cùng nhiều địa phương khác của Pháp. Năm 1993, bà hai lần được mời dự Đại hội Võ thuật Quốc tế tại Paris để biểu diễn và truyền thụ võ thuật cho các môn sinh ở 7 võ đường tại Paris. Đài RF1 và báo Karate Bushido (Pháp) từng ca ngợi bà: "Người đàn bà Việt Nam nhỏ bé trong chiếc áo dài tứ thân biểu diễn võ thuật đã tạo ra nhiều niềm khâm phục đối với các môn sinh nước ngoài. Người đàn bà Việt Nam trên võ đài quốc tế lại là một nhà giáo ưu tú...!". Năm 2003, các môn sinh người Pháp của bà đã chính thức mở võ đường đào tạo võ thuật tại Paris lấy tên là "Môn phái Thu Vân quyền đạo".
Nổi tiếng trong nghề, giờ đây ở tuổi 60, NSƯT Thu Vân đang phải chống chọi với căn bệnh ung thư quái ác. Nhưng người ta khó thấy nét u buồn trên khuôn mặt bà. Hiện bà là Giám đốc CLB Sân khấu - Điện ảnh Hồng Bàng. Một ngày của bà hết phân nửa dành cho việc chích máu và điều trị tại bệnh viện. Nửa ngày còn lại, bà vừa phải lo cho người chồng đang bị thận hư, vừa viết bài cộng tác với báo Sân khấu TP HCM, lên kế hoạch dạy ca cải lương và sử dụng nhạc cụ dân tộc cho trẻ em cơ nhỡ khuyết tật, trẻ em nhiễm chất độc da cam.
Dương Vân